Balta, DSI’nin bu gerçekten yola çikarak özellikle 2000’li yillarin basindan itibaren sulamada büyük oranda tasarruf saglayan modern sulama sistemlerine geçisi hizlandirdigini kaydederek, “2002 yilinda ülkemizde %6 seviyesinde olan basinçli-borulu sulama sistemlerinin orani günümüz itibariyle %35 seviyesine yükseltilmistir. Bu oran insaati devam eden sulama projelerinde %95 seviyesindedir. Öte yandan mevcut iptidai sulama sistemleri de hayata geçirilen yenileme ve rehabilitasyon projeleri ile modernize edilmektedir.
Klasik sulama sistemlerinde 8 hektar sulama alanina saniyede ortalama 30 litre su verilirken modern sulama yöntemlerinden yagmurlama ve damlama sulamada 8 hektara saniyede ortalama 10 litre su verilmektedir. Böylelikle 2/3 oraninda su tasarrufu saglanmaktadir.” siye konustu.
Sulamada otomasyon çalismalari
Tarlalarda su tüketimini düsürerek israfi önleyen, bitkilerin saglikli büyümesini saglayan ve tarimsal üretim verimliligini artiran sulama otomasyonu çalismalarina DSI tarafindan 2016 yilindan itibaren baslandiginin altini çizen Genel Müdür Mehmet Akif Balta, “Yapay zekâ destekli otomasyon çalismalari kapsaminda; toprak nem sensörleri, hava durumu istasyonlari ve bitki ölçüm cihazlari gibi sensörler sayesinde tarim arazilerindeki nem düzeyi, hava kosullari ve bitkilerin durumu gibi önemli veriler toplanmakta, elde edilen veriler bulut tabanli platformlarda islenerek çiftçilere gerçek zamanli sulama imkâni sunmaktadir. Böylece çiftçiler bitkilerin sulama gereksinimlerine iliskin daha hassas bilgileri elde etmekte ve su kaynaklarini israf etmeden verimli bir sekilde kullanabilmektedir.
Sulama otomasyonu çalismalari kapsaminda Çay- Selevir (410 ha) ve Çobanlar- Seyitler (250 ha) sulamalari otomasyon sistemleri ile birlikte isletmeye alinmistir.
Tarimsal suyun verimli kullanimi ile ilgili olarak; Türkiye’de su tasarrufu için yapisal tedbir çalismalari kapsaminda kapali sistem sulama alanlarinda ön yüklemeli sayaç kurulumu, hacim esasli ücretlendirmenin yayginlastirilmasi, sulama otomasyonu uygulamalari vb. çalismalar yürütülmektedir.
Bu kapsamda DSI tarafindan insa edilerek isletmeye alinan; 3 bin 333 hektarlik Imamoglu Sulamasi, 250 hektarlik Seyitler Sulamasi, 319 hektarlik Bayirköy Sulamasi ve 191 hektarlik Hasanbeyler Sulamalarinda sulama otomasyonu projeleri uygulamaya alinmistir. Ayrica 58 bin 832 adet sayaç, sulama otomasyonunu desteklemek için fiilen kullanilmaktadir.” dedi.
Atiksu Aritimi ve Geri Kazanim
DSI 2011 yilinda 6200 sayili Kurulus Kanununa eklenen “kullanilmis sulari tekrar kazanmak maksadiyla gerekli tesisleri yapmak veya yaptirmak” hükmü ile atiksu alandaki çalismalarina hiz vermistir. Bu çerçevede hizmete alinan 24 adet evsel atiksu artima tesisi ile günlük 322 milyon metreküp atiksu aritilarak tarimsal sulamada kullanilabilecek kalitede hizmete sunulmaktadir.
Aritilmadan tabiata desarj edildiginde suyumuzu, topragimizi ve tabiati kirleten atiksular, atiksu aritma tesislerimiz sayesinde su arzini artiran bir kaynaga dönüsmektedir. Bu uygulamanin en yakin ve güzel örnegi 14 Mart 2024 tarihinde Tarim ve Orman Bakanimiz Ibrahim Yumakli’nin katilimlariyla hizmete alinan Afyonkarahisar Evsel Atiksu Aritma Tesisi Sulamasi’dir. Ülkemizin bu alandaki en büyük projesi olan bu tesiste aritilan günlük 44 bin metreküp su ile 9 bin 50 dekar arazi sulanmaktadir.
DSI Genel Müdürü Mehmet Akif Balta, “Su tasarrufu konusunda ise yaptigi açiklamada Tarim ve Orman Bakanligi, Devlet Su Isleri Genel Müdürlügü ve diger kurum ve kuruluslar tarafindan hayata geçirilen su tasarrufuna yönelik tedbirler, vatandaslarimizin katilimi olmadan bir yönüyle eksik kalmaktadir. Vatandaslarimiz herkes tarafindan bilinen; damlatan musluklarin onarilmasi ya da dusta geçirilen sürenin kisaltilmasi gibi basit ve etkili yöntemlerin disinda asagidaki yöntemlerle de önemli miktarda suyun israf edilmesini engelleyebilir.
Gida Tasarrufu
Küresel olarak tarimsal ürünler 1/3 oraninda israf edilmekte ve çöpe atilmaktadir. Gida israfini azaltmak, küresel olarak suyun en çok tüketildigi tarim sektöründe talebi azaltarak su kaynaklarimizin korunmasina yardimci olacaktir.
Elektrik Tasarrufu
Tarim sektörü gibi enerji sektörü de suya bagimlidir. Elektrik üretimi %90 oraninda su yogundur. Kullanilmayan elektrikli cihazlarin ve isiklarin kapatilmasi elektrik tasarrufunun yaninda su israfinin da önüne geçecektir.” dedi.
Su kaynaklarimizi kirletmeyelim
Genel Müdür Mehmet Akif Balta, “Suyu ölçülü ve israf etmeden kullanarak tasarruf saglayabilecegimiz gibi kaynaklarimizin kirlenmesine mani olarak da ayni sonuca ulasabiliriz. Evsel atik yaglari, son tüketim tarihi geçmis ilaçlari ve kimyasal maddeleri lavabo/tuvaletlere dökmeyerek su kaynaklarimizin korunmasina destek olabiliriz.
Yasam kaynagimiz olan su ayni zamanda her türlü mal ve hizmet üretim sürecinin degismez girdisi konumunda bulunmaktadir. Bu çerçevede tükettigimiz her ürün degisen miktarlarda su içermektedir. Örnegin bir kot pantolon üretmek için 10 bin litre su harcanmaktadir. Dolayisiyla hayatin her alaninda yapacagimiz tasarrufla su kaynaklarimizi korumus oluruz.
Agaç Dikelim
Diktigimiz agaçlar sayesinde; küresel isinma ve iklim degisikliginin etkileri azalacak, daha fazla ve daha temiz suyumuz olacak, taskin ve sel felaketlerine maruz kalma olasiligimiz düsecektir.” seklinde konustu.
Balta, Su Kaynaklarinin Verimli Kullanimi Ve Tasarrufa Yönelik Tedbirleri Siraladi
Türkiye’de su, tüm dünyada oldugu gibi en çok tarim sektöründe harcandigini ifade eden DSI Genel Müdürü Mehmet Akif Balta, “Ülkemizde günümüz teknik ve ekonomik sartlari çerçevesinde, çesitli maksatlara yönelik olarak yillik tüketilebilecek su potansiyeli 112 milyar metreküp olup, bu miktarin yillik 57 milyar metreküplük kismi kullanilmaktadir. 57 milyar metreküp suyun %77’lik kismi ise tarim sektöründe harcanmaktadir” dedi.
