Bilinçsizce Açilan Zeytin Yollari, Aydin Tarihinin Izlerini Yok Ediyor

Geçmisinde birçok medeniyete ev sahipligi yapan, antik kentleri ve ören yerleri ile adeta açik hava müzesi olan Aydin’in her bir karesinde tarih fiskiriyor. Dogal güzellikleri ve tarihsel yapilariyla da yerli ve yabanci turistlerin rotalarina giren Aydin’da, definecilerin yani sira daglik alanlardaki zeytin bahçelerine traktör ile ulasim saglanmasi için bilinçsizce açilan yollar, Aydin tarihinin izlerini yok ediyor. Zeytin yollarinin açilmasinda çok dikkat edilmesi gerektigine dikkat çeken Ekosistemi Koruma ve Doga Sevenler Dernegi (EKODOSD) Baskani Bahattin Sürücü “Bu bilinçsizce yapilan yol çalismalarinda belki de tarihe isik tutacak çok önemli tarihi bir degerin yok olmasina neden olabilir” dedi.



Aydin’in her kösesinde her an tarihi bir kalintiya rastlanmanin mümkün oldugunu belirten Sürücü; “Aydin cografyasi, Bati Anadolu’da arkeolojik eserler açisindan zengin kültür varliklariyla dolu adeta bir açik hava müzesi niteligindedir. Her kösesinde her an tarihi bir kalintiyla karsilasmak mümkündür. Ancak bir yandan defineciler tarafindan, bir yandan da bilinçsizlik ve duyarsizlikla tarihi degerlerimize zarar verildigi görülmektedir. Geçtigimiz yillarda define bulmak amaciyla kepçelerle talan edilen Direcik Tümülüs’ü bunlardan sadece birisi. Sapasaglam olan Tümülüsün kaçak kaziyla paramparça edilmesine çok üzülmüstük. Ne yazik ki korunmasiz durumdaki kültür varliklarinin oldugu bölgelerin birçogu kaçak kazilarla dolu. Bazi arazi sahipleri tarafindan, bilinçsizlikten ve kolayciliga kaçmalari nedeniyle tarihi taslarin yerinden sökülerek kendi arazilerine duvar olarak kullandiklari da görülmektedir. Son zamanlarda da daglardaki zeytinliklerde bazi yanlis uygulamalar meydana gelmektedir. Aydin cografyasinda zeytinliklerin çogu yüksek ve egimli arazilerde bulunmaktadir. Zeytin isçiligi çok zahmetli bir istir. Her ne kadar çirpilmasinda son çikan teknolojik aletler sayesinde toplanmasi kolaylassa da en önemli sorun daglarin yükseltilerinden kilolarca agirligindaki çuvallarin tasinmasidir. Bu durum üretici için büyük eziyet olmaktadir. Zeytinleri düze indirebilmenin tek çaresi eseklerdir. Ancak bu çok zaman kaybi demektir. Üreticiler bunu kolaylastirmak için kepçelerle zeytinlikler içinde traktör yollari açmakta ve zeytin çuvallarini motorlarla daha kolay ve süratli tasimaktadirlar. Fakat bu zeytin yollari açilirken, belki de bilgisizlikten dolayi birçok tarihi degerlerimiz, binlerce yillik antik tas döseli yollarimizin tahrip edildikleri de görülmektedir” dedi.



“Belki de çok önemli bir deger yok oluyor”

Koçarli’nin daglarinda da bilinçsizce açilan zeytinlik yollarina rastladiklarini sözlerine ekleyen Sürücü; “Bunlardan birine, Koçarli’nin daglarinda rastladik. Açilan zeytin yolu üzerinde birçok seramik parçalarinin oldugu gördük. Daha önce hiç görmedigimiz bir seramik parçasi dikkatimizi çekti. Fondü kabina benzettigimiz, sekiz hazneli oldugunu düsündügümüz bu kullanim kabinin, muhtemelen yol açma çalismalari sirasinda kirildigini tahmin etmekteyiz. Daha çok Latmos daglarinda rastladigimiz antik dönem zeytinyagi isliklerinde kullanilan yöre taslarindan yapilmis zeytinyaginin çikarildigi tasin burada olmasi, alanin antik zeytin isligi oldugunu göstermektedir. Muhtemelen çok gözlü seramik parçasinin da zeytin isliginde kullanilan bir malzeme oldugu düsünülebilir. Tespiti için konunun uzmani bilim insanlarina da gönderdik. Günümüze kadar saglam gelen zeytinyaginin çikarildigi tas kötü amaçli kisiler tarafindan yerinden alinabilir, ya da arazilerin duvarlarinda çit olarak kullanilabilir veya üzerindeki yag hazneleri bir define isareti olarak algilanip patlatilabilir. Bunlarin birçok örnekleri görülmüstür. Özellikle zeytin yollarinin açilmasinda çok dikkat edilmelidir. Belki de tarihe isik tutacak çok önemli tarihi bir degerin yok olmasina neden olunabilir. Bu nedenle bölgede antik döneme ait çiftlik evlerinin kalintilarini, yer yer kalan antik döseme yollarin ve zeytinyagi isliklerinin bulundugu bölge için Aydin Kültür Varliklarini Koruma Bölge Kurulu Müdürlügü’nü bilgilendirecegiz” seklinde konustu.