Hazine Ve Maliye Bakan Yardimcisi Nebati, Rize'de 'Is Dünyasi Bulusmasi'nda Konustu Açiklamasi

Hazine ve Maliye Bakan Yardimcisi Nureddin Nebati, Türkiye'nin salgin döneminde dogru kararlar aldigini belirterek, "Türkiye tüm uluslararasi kuruluslarin ve içerdeki birtakim odaklarin negatif yönlü tahminlerinin aksine bir basari elde etti." dedi.

Rize Ticaret ve Sanayi Odasinda düzenlenen "Rize Is Dünyasi ile Bulusma Toplantisi"na katilan Nebati, Kastamonu, Bartin ve Sinop'un yani sira Rize'nin de birçok yerinde sel yasandigini, çok yagmurlu bir döneme girildigini, sel ve yanginlarin kendilerini üzdügünü söyledi.

Nebati, felaketlere kisa sürede müdahale edildigini, devletin güçlü oldugunu ve yaralarin sarilmasi için gece gündüz çalistiklarini belirtti.

Devletin her kademesinde yogun çalisma yasandigi dönemlerde bazi çirkin muhalefetle de ugrasmak zorunda kaldiklarini dile getiren Nebati, söyle konustu:

"Oysa Rize'de selden sonra bir sene içerisinde 550 konut insa edilecek, 50 köy evi yapilacak. Afetin genel hayata olan olumsuz etkisinin bertaraf edilmesi için mücbir sebep ilan edildi. Yapilandirma taksitleri mücbir sebebe istinaden bir ay ötelendi. BDDK yil sonuna kadar kredi karti taksitlerinin iki kati olarak uygulanacagini bildirdi. KOSGEB tarafindan isletme basina 250 bin lira üst limitle acil destek kredisi verildi Rize'ye. Bu hafta 2 milyar liralik bir açilis yapilacak Cumhurbaskanimiz tarafindan. 18 yilda da 31 milyar lirayi asan bir yatirim yapildi."

Nebati, Rize'nin yatirimlardan gerekli katkiyi aldiginin altini çizerek, Rize-Artvin Havalimani'nin büyük oranda tamamlandigini, 132 yillik hayal olan Ovit Tüneli'nin açildigini, Salarha Tüneli'nin ise açilisinin yapilacagini anlatti.

Çayin Rize için vazgeçilmez ürün oldugunu vurgulayan Nebati, "117,8 milyon liralik çay farki ödemesi 2020 yilinda ve 174 milyon lirasi çay budama tazminati ile beraber 341 milyon lira para da tarim destegi olarak saglandi. 153 bin 868 dekar alana da orman alani olmasina ragmen 8,5 milyon fidan dikilmis oldu." diye konustu.

Türkiye'nin 18 yillik sürede büyüme hizinin 5,1 oldugunu, satin alma gücü paritesine göre ise Türkiye'nin 17. sirada oldugunu, simdi ise 11. sirada oldugunu bildiren Nebati, sözlerini söyle sürdürdü:

"Çok sükür Türkiye gelmesi gereken noktaya geldi. 238 milyar dolar olan milli gelirimizi 960 milyar dolarlara kadar çikardik. 15 Temmuz darbe girisimi ve özellikle 2018'deki kur atagindan sonra ve özellikle salgindan sonra bir miktar düsen gayrisafi milli hasilamiz insallah bu yil 900 milyar dolari asacak ve hizli bir sekilde 1 trilyon dolari bulacaktir. Malumunuz küresel ekonomi 2020 yilinda 3,2, ticaret hacmi 8,3 küçüldü ve dünyadaki küresel yabanci yatirimci girisleri yüzde 35 daraldi. Biz bu salginda Rize'yi Türkiye özelinde degerlendiremeyiz. Dünya bir krizle karsi karsiya. Çin'de Wuhan'da hapsirik bütün dünyayi zatürre etti. Hepimiz maskeli, asi olmayi tesvik ediyoruz, hayat normale dönsün. 1,5 yili askin bir süredir dünya bunun dogrudan etkisi altinda. Dünya ve Türkiye bir mücadelede bulunuyor. Türkiye tüm uluslararasi kuruluslarin ve içerdeki birtakim odaklarin negatif yönlü tahminlerinin aksine bir basari elde etti. 2020 Mart ayinin basindan itibaren baslayan ve bütün dünyayi etkisi altina alan salginda ilk hareket eden, ilk tepkisini ortaya koyan, tedbirlerini alan ülkelerin basinda geliyor."

Türkiye'nin ekonomik anlamda herkesi ayakta tutma gayreti gösterdigini ifade eden Nebati, çalisanin isinin kaybetme, isverenin ise is yerini kapatma endisesi tasimadan bir sürecin yürütülmeye çalisildigini kaydetti.

Nebati, dünyada bir enflasyon gerçegi olduguna isaret ederek, "Biz ve dünya da genisletici tedbirlerle hareket etti. Genisletici tedbirlerle ülke ekonomisini çok sükür ayakta tuttuk. Bize ilk elestirileri sunlardi, 'Siz veriyorsunuz. Dengesizlik olacak. Yil sonunda bu kadar genisletici politikalara ragmen ülke negatif büyüyecek.' Oysa bilmedikleri bir sey var. Türkiye'de imkanlari siz sunarsaniz is adami, girisimcisi elinden gelen bütün gayreti oraya koyar." ifadelerini kullandi.

- "Üçüncü çeyrekte de isler iyi gidiyor"

Türkiye'nin 1,8 büyümeyi açikladiginda dengesiz büyüme yönünde elestiriler yapildigini hatirlatan Nebati, sunlari söyledi:

"Türkiye Çin'den sonra dünyanin en çok büyüyen ülkesi. Isletmelerini ayakta tuttu, elinden gelen bütün gayreti ortaya koydu. Kredilerle, hibelerle, ertelemelerle herkesin kendi çapina göre nefes almasina olanak sagladi ve biz o durus ile çok sükür birinci çeyregi 7, düzeltilmis hali ile 7,2'lik bir büyüme ile geçtik. Lütfen hatirlayin, bu yilin basinda da ayni seyleri söylüyorlardi. Biz birinci çeyrekte büyüdügümüzde, 'Büyüme sanal bir büyüme.' diyorlardi. Nasil bir sanallik ise? Küçülmeyi kabul eden zihniyet büyümeyi kabul etmiyor. Böyle bir durum ile karsi karsiyayiz. Büyüyecegiz, öncü göstergeler bunu gösteriyor. Üçüncü çeyregin son ayindayiz. Temmuz ayinda isler iyiydi, Agustos ayinda sanayi iyiydi. Bu ay da iyi gidiyor. Üçüncü çeyrekte de isler iyi gidiyor."

Ikinci çeyrekteki büyüme ile ilgili baz etkisi degerlendirmesi yapildigina dikkati çeken Nebati, "Elbette baz etkisi var ama dünyada da baz etkisi var. Buna ragmen 21,7 büyüdük. Ayni çeyrekte geçen yil yüzde 10'luk bir küçülmemiz vardi, yüzde 21,7 büyüdük. Avrupa'da birçok ülkede yüzde 20'lerin üzerinde küçülme vardi. Simdi Ingiltere yüzde 20'lik büyümeyi yakaladi. Geçmisteki baz etkisi ile sifirlanmis oldu ama Türkiye farkliligini oraya koyuyor ve dünyada ilk çeyrekte oldugu gibi Ingiltere'den sonra ikinci siradayiz. 38 OECD ülkesi arasinda, 20 gelismekte olan ülke arasinda biz ikinci siradayiz. Büyüyoruz, büyümeye devam ediyoruz. Yilin sonunda insallah çok farkli rakamlarla sizlere hitap etme sansimiz olacak." diye konustu.

Nebati, kredi derecelendirme kurulusu Fitch'in büyüme hizini 7,9 olarak revize ettigini, diger birçok kurulusun 9,6'ya kadar çiktigini kaydederek, söyle devam etti:

"Insallah yil sonunda hem kapsayici gelir adaletini saglayici bir büyümeye öncelik vererek yakalamis olacagiz. Isletmeler için çek tutarlari önemli bir göstergedir. 2019 yilinda ödenmeyen çekler 3,2'ydi, 2020'de 1,4, 2021'in ilk 7 ayinda yüzde 1. Demek ki imkanlarimizi seferber etmisiz. Sirketler çeklerini ödeme konusunda birtakim imkanlara sahip ki çeklerini ödüyor. Konkordato ilan eden sirketlerin sayisi 2018'de 1109, 2019'da 905, 2020'de 280. Asagi dogru iniyor. Demek ki isletmeler kredi ihtiyacini duydugu zaman kredilerini almislar. Demek ki bu ihtiyaci karsilayanlar ücretlerini çalisanlarina zamaninda ödemisler. Demek ki bu sirketler çeklerini ödeme konusunda ayni hassasiyeti göstermisler. 2020 yilinda açilan sirket sayisi 103 bine çikmis. Yüzde 20'lik bir artis. Kapanan sirket sayisi 14 binden 16 bine çikmis. 2021 yilinin ilk yedi ayinda kapanan sirket sayisi bu defa azaliyor. Açilan sirket sayisi yüzde 13'lük bir artis ile 61 bin."

Ihracat ve sanayide islerin iyi gittigini degerlendiren Nebati, turizm gelirlerinin arttigini, 5,5 milyar dolara ulastigini aktardi.

- "Rezervler su anda 120 milyar dolara yükselmis durumda"

Nebati, Türkiye'de TÜIK basta olmak üzere bütün ulusal ve uluslararasi kuruluslarin denetim altinda oldugunu ve rakamlarla oynanamayacagini ifade ederek, su degerlendirmelerde bulundu:

"Rakamlarla ilgili ancak yorum yaparsiniz. Bazi seyler vardir çok önemli. Yurt içi beyaz esya satislari yilin ilk 7 ayinda geçen yilin ayni dönemine göre yüzde 15'lik artis ile 5,3 milyona yükseldi. Toplam üretim ihracat ile beraber 17-18 milyonu geçti. Otomobil satislarinda yilin ilk 7 ayinda yüzde 27'lik artis var ve 347 bine yükseldi. Otomobilde matrah esasinin artirilmasi ile canlanma daha da devam edecektir. Rezervlerimiz 85 milyar dolara düstügü zaman herkes Merkez Bankasini konusmaya basladi. Hele bir hikaye var ki güler misin, aglar misin. 'Efendim kara gün için rezervlerinizi nasil kullanirsiniz?' Afetten daha kara gün var mi? Türkiye'nin rezervlerini birtakim yerlere farkli sekilde bütün enstrümanlariyla bütün imkanlari ile degerlendirilir ki bugün alnimiz ak bir sekilde gelip konusabiliyoruz. Rezervler su anda 120 milyar dolara yükselmis durumda."

Makro göstergelere bakildiginda islerin iyi yolda oldugunu dile getiren Nebati, "Genel yönetim borç stokunun gayrisafi milli hasilaya orani itibariyla Türkiye yüzde 71,5'ti, bugün yüzde 39,8 ve 2020 yilinda AB ülkelerinin borç stokunun ortalamasi yüzde 90,7. Türkiye bu anlamda da bir farkini ortaya koyuyor." dedi.

Nebati, dünyanin enflasyonist baski altinda oldugunu ve Türkiye'nin mücadele edecek sinirlarda oldugunu belirterek, "Gerek Merkez Bankasinin siki durusu gerek mali politikalarla gerek finansal hayattaki atacagimiz adimlarla bir azalis trendini yakalayacagiz. Özellikle son çeyrekten itibaren enflasyon beklentilerimize uygun bir sekilde düsecek ve önümüzdeki yil çok farkli yerlerde konusmus olacagiz. Çünkü dünyadaki emtia fiyatlari da yavas yavas insallah gevseyecek." ifadelerini kullandi.

Istihdamin desteklendigini, issizligin azaldigini kaydeden Nebati, "Salgin destekleri ile su ana kadar 675 milyar liralik Kovid salgini destegi sagladik. Hepimizin sikintilari var. Sektörel sikintilar olabilir ama emin olun Sayin Cumhurbaskanimiz basta olmak üzere bütün ekibi bu konuda gerekli hassasiyetleri gösteriyor. Çünkü Sayin Cumhurbaskanimizi siz bizden iyi tanirsiniz. Onun söyledigi çok önemli sözler var. Vatandasa kulak verecegiz. Kismayacaksin, herkesin sesi olacaksin, uzanmadigin, dinlemedigin bir mekan olmayacak, bir alan olmayacak." ifadesini kullandi.

Nebati, 2023 yilindan itibaren yatirimlarin çok daha rahat yapilacagini, AK Parti hükümetinin 20 yilda ülkenin büyük ihtiyaçlarini karsiladigini da sözlerine ekledi.