Hsyk'nın Yapısında Değişiklik Yapan Teklif

TBMM Adalet Komisyonu, Başkanvekili Hakkı Köylü başkanlığında bugün yaptığı görüşmelerde, HSYK'nın yapısında değişiklik öngören teklifin 8 maddesini kabul etti, önergeyle bir madde ekledi.
Bugün kabul edilen maddelere göre, kurul müfettişi tanımından, Teftiş Kurulu başkan ve yardımcıları çıkarılacak.
HSYK Kanunu'ndaki, HSYK'nın görevleri arasında bulunan, "Yargı yetkisinin kullanımına ilişkin hususlar hariç olmak üzere, hakimlerin idari görevleri ile delilleri değerlendirme ve suçu niteleme yetkisi hariç olmak üzere savcıların adli görevlerine ilişkin konularda genelge düzenleme" hükmü yürürlükten kaldırılacak.
Teklifle HSYK başkanının görev ve yetkilerinde de değişiklik yapılıyor. Buna göre, HSYK başkanı, Teftiş Kurulu başkanını, Teftiş Kurulu başkan yardımcılarını ve genel sekreter yardımcılarını atayacak; yargı yetkisinin kullanımına ilişkin hususlar hariç olmak üzere, ilgili dairelerin görüşü alınmak suretiyle yönetmelik çıkaracak ve genelge düzenleyecek; dairelerden birine gelen ve olağan çalışmalar ile karşılanamayacak oranda artan işlerden bir kısmını diğer bir daireye verecek; Kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma işlemlerini yürütecek ve bu konuda gerekli kararları verecek.
HSYK başkanı, ilgili dairenin teklifi üzerine hakim ve savcılar hakkında denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma yapılması işlemlerinde olur vermenin yanı sıra araştırma, inceleme ve soruşturma yapılmasına yer olmadığına ilişkin işlemlere de olur verecek. HSYK başkanı, mevcut düzenlemede olduğu gibi dairelerin çalışmalarına katılamayacak.
HSYK Genel Kurulunun oluşum ve görevleri arasında bulunan "Dairelerin kararlarına karşı yapılan itirazları inceleyip karara bağlamak", "Dairelerden birine gelen ve olağan çalışmalar ile karşılanamayacak oranda artan işlerden bir kısmını diğer bir daireye vermek", "Kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma işlemlerini yürütmek ve bu konuda gerekli kararları vermek" ve "Kurulun görev alanına ilişkin yönetmelik çıkarmak ve genelge düzenlemek" hükümleri yürürlükten kaldırılacak.
HSYK Genel Kurulu, kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma işlemlerine ilişkin bu kanunla verilen görevleri yerine getirecek.
HSYK Genel Kurulu, mevcut durumda yetkisi dahilinde bulunan "Teftiş Kurulu başkanı, Teftiş Kurulu başkan yardımcıları, genel sekreter yardımcıları" atama kararlarını veremeyecek.
-Dairelerin oluşumu değişiyor-
HSYK'da dairelerin oluşumu, daire başkanlarının seçimi ile görev ve yetkileri de değişiyor. Teklife göre, Kurulun birinci ve ikinci dairesi 5, üçüncü dairesi 11 üyeden oluşacak. Başkan, üyelerin hangi dairede asıl ve tamamlayıcı üye olarak görev yapacağını belirleyecek. Mevcut kanunda, üyelerin hangi dairede asıl ve tamamlayıcı üye olarak görev yapacağını HSYK Genel Kurulu belirliyor.
Daire başkanları, her dairenin kendi üyeleri içinden üye tam sayısının salt çoğunluğuyla belirlenecek iki aday arasından genel kurulca seçilecek. Genel Kurulun ilk toplantısında toplantı veya karar yeter sayısının sağlanamaması halinde üç gün içinde yapılacak ikinci toplantıda, katılanların en çok oyunu alan kişi daire başkanı seçilecek. Mevcut kanunda, HSYK Genel Kurulu, her dairenin kendi üyeleri arasından bir üyeyi, o dairenin başkanı olarak seçiyor.
Adalet Bakanlığı müsteşarı daire başkanı seçilemeyecek.
- İkinci ve Üçüncü Dairelerin görevlerinde değişiklik-
Teklifte, HSYK İkinci ve Üçüncü Dairelerin görevlerinde de değişiklik yapılıyor. Buna göre, İkinci Daire, hakim ve savcıların görevlerini kanun, tüzük, yönetmelik ve genelgelere uygun olarak yapıp yapmadıklarına ilişkin denetleme işlemleri için teklifte bulunacak, hakim ve savcılar hakkındaki ihbar ve şikayetleri inceleyip gereğini yapacak. Bu daire, hakim ve savcıların görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadığı konusunda, Kurul müfettişleri ya da müfettiş yetkilerini haiz kıdemli hakim veya savcı eliyle araştırma ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemleri için teklifte bulunacak.
Teklifle, İkinci Daire'nin görevleri arasında bulunan, "Hakim ve savcıların, her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemlerini yapmak" hükmü, Üçüncü Dairenin görevleri arasına ekleniyor.
Teklifte, Üçüncü Daire'nin görevleri ise şu şekilde düzenleniyor:
"Hakim ve savcı adaylarını mesleğe kabul etmek. Hakimlik ve savcılık görevine tekrar atanma ile diğer hizmetlerden mesleğe atanma talepleri hakkında karar vermek. Meslekten çekilme, çekilmiş sayılma ve görevin sona ermesi hakkında karar vermek. İlgili kanunlarda verilen görevlerin yerine getirilmesi bakımından en yakın ağır ceza, bölge adliye ve bölge idare mahkemesini belirlemek.
Hakim ve savcıların, her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemlerini yapmak, görevlerinden dolayı veya görevleri sırasındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturması sonucu hakkında karar vermek, disiplin veya suç soruşturma ve kovuşturması nedeniyle geçici yetkiyle yer değiştirmesine veya görevden uzaklaştırılmasına karar vermek, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar vermek."
HSYK'nın, idari ve mali işleri ile sekreterya hizmetlerini yerine getirmek üzere kurulan Genel Sekreterlikteki genel sekreter yardımcıları arasına, idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek bir kişi de eklenecek.
-Genel sekreter yardımcıları başkan tarafından atanacak
HSYK'da genel sekreter yardımcıları, birinci sınıfa ayrılmış hakim ve savcılar arasından Genel Kurul yerine başkan tarafından atanacak.
Genel sekreter adaylarının belirleneceği toplantıya başkan katılamayacak ve yapılacak seçimde her bir Kurul üyesi ancak bir adaya oy verebilecek. Seçime ilişkin ilk toplantıda toplantı veya karar yeter sayısının sağlanamaması halinde üç gün içinde ikinci toplantı yapılacak Bu toplantıya katılanların en çok oyunu alan üç aday teklif edilmiş sayılacak.
Genel sekreter yardımcıları, genel sekreterce hazırlanıp başkan tarafından onaylanan iş bölümüne göre çalışacak. Mevcut kanuna göre, genel sekreter yardımcıları, genel sekreter tarafından belirlenen iş bölümüne göre çalışıyor.
-Tetkik hakimlerinin ataması-
Teklifle tetkik hakimlerin atamalarına ilişkin hükümlerde de değişikliğe gidiliyor. Buna göre, tetkik hakimliğine, hakimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az 5 yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul hizmetlerinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından ihtiyaç duyulan her bir boş kadro için birinci daire tarafından teklif edilen iki katı aday içinden, Genel Kurulca geçici veya sürekli çalıştırılmak üzere atama yapılacak. İlk toplantıda, toplantı veya karar yeter sayısının sağlanamaması halinde üç gün içinde yapılacak ikinci toplantıda, katılanların en yüksek oyunu alan kişinin ataması yapılacak. Ayrıca bu düzenlemedeki şartları taşıyan hakim ve savcılar arasından başkan tarafından geçici görevlendirme yapılabilecek.
Mevcut düzenlemede ise tetkik hakimliğine, hakimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az 5 yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul hizmetlerinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından Genel Kurul tarafından, geçici veya sürekli çalıştırılmak üzere atama yapılıyor.
Adalet Komisyonu, 52 maddelik teklifi, yarın 34. maddeden görüşmeye devam edecek.