Türkiye’de uygulanan Covid-19 asilarinin gerçek anlamda bir enfeksiyonu tetiklemesinin mümkün olmadigini söyleyen Medical Park Ordu Hastanesi’nden Alerji ve Gögüs Hastaliklari Uzmani Prof. Dr. Ali Kutlu, önemli uyarilarda bulundu. Asi sirasinin 40’li yaslara geldigi bir dönemde özellikle sosyal medyada “Asilar Covid’e yol açiyor” seklindeki tibbi açidan yanlis söylentilerin yayilmaya basladigini belirten Prof. Dr. Ali Kutlu, bunlara itibar ederek asi olmaktan çekinilmemesi gerektigini belirtti.
Yan etkiler çok kisa sürede geçiyor
Herhangi bir bilimsel temeli olmayan dedikodularla gereksiz kuruntu ve korkulara kapilip asi olmaktan çekinilmemesi gerektigini kaydeden Prof. Dr. Ali Kutlu, asi sonrasi çok nadir görülen alerji ve daha sik rastladigimiz diger yan etkileri karistirmamamiz gerektigini vurguladi.
Prof. Dr. Ali Kutlu, “Immün sistemi uyaran her asida oldugu gibi enjeksiyon bölgesinde agri, sisme, kizariklik bunun disinda yorgunluk, bas, eklem ve kas agrilari ve hatta titreme, ates, ishal, kusma meydana gelebilir. Nadir durumlarda enjeksiyon bölgesinde lenf dügümlerinde sislik olusabilir. Bunlar alerjiyle iliskisiz kimde ortaya çikacagi tahmin edilemeyen genelde tedavisiz kisa sürede geçen yan etkilerdir. Bu reaksiyonlar ikinci asidan sonra daha siklikla ve siddetli görülmektedir. Özellikle asidan kisa süre sonra Covid’e yakalandigi belirtilen bazi talihsiz vakalar yüzünden ‘Asilar Covid’e yol açiyor’ söylentisine siklikla rastlamaktayiz. Her iki asinin da gerçek anlamda bir enfeksiyonu tetiklemesi mümkün degildir” dedi.
Sosyal medya yanlis yönlendiriyor
Covid-19 asisiyla ilgili özellikle sosyal medyadaki yanlis bilgilendirmelerin, abartili söylemlerin insanlari yanlis yönlendirdigini söyleyen Prof. Dr. Ali Kutlu, sunlari söyledi: “Viral salgin hastaliklarda asilarin etkinlik ve güvenligiyle ilgili çok uzun bir geçmise uzanan tecrübemiz olmasina ragmen, Covid 19 salgininda kullanilan asilarin potansiyel yan etkilerine yönelik tereddüt ve endiseler geçmiste yasananlardan kat ve kat fazladir. Ülkemizde hali hazirda m-RNA (Biontech) ve inaktif virüs (Sinovac) asilari kullanilmakta olup m-RNA asilari ilk kez bir salginda yaygin bir sekilde kullanilmaktadir. Her ne kadar yeni bir teknoloji olmasa da, geçmisi 30 yil öncesine dayanmaktadir.”
Alerjik hastaliklar asi olmaya mani degil
Genel olarak asilarla olusan alerjik reaksiyonlarin sik görülmedigini söyleyen Prof. Dr. Ali Kutlu; “Bir kimsenin alerjik astim, nezle (rinit), kronik ürtiker olmasi veya belirli gida ve ilaçlara karsi çoklu olmayan alerjik reaksiyonlar yasamis olmasi asi yaptirmasina mâni bir durum veya artmis bir alerji riski olusturmaz. Anafilaksi dedigimiz (yaygin vücut kizarikligi, kasinti, nefes darligi, çarpinti, bayginlik, tansiyon düsüklügü vs.) siddetli alerjik reaksiyonlar son derece nadirdir ve yaklasik 1 milyon doz asi uygulamasinin 1.3’ünde meydana gelir. Son derece nadir görünmelerine ragmen, en korkulan ve insanlarda asilara karsi tereddüt olusturan reaksiyonlar anafilaksilerdir. Alerjik yaygin kizariklik ve yüz sismesi nadir olmakla birlikte anafilaksiden daha sik görülmektedir. Bu reaksiyonlar büyük oranda ilk 30 dakika içinde kendini göstermekte olup nadiren bu süre 3-6 saate uzayabilir. Örnegin ABD’de 1,9 milyon kisiye uygulanan Biontech asisi sonrasinda 21 kiside ciddi anafilaksi reaksiyonu ortaya çikmasina ragmen ölüm vakasi olmamistir. Genel olarak Biontech için bildirilen ciddi alerjik reaksiyon oranlari 1 Milyon asida 5-11 arasinda degismektedir. Bu oran Sinovac için daha düsüktür, yaklasik 1 Milyon asida 1’dir” ifadelerini kullandi.
Alternatif asi önerilebilir
Özellikle daha önce asilarla siddetli anafilaksi geçiren, bazi ilaç gruplariyla alerjik reaksiyonlar yasayan (kortikosteroid ilaçlar, anti asit mide ilaçlari ve laksatif ilaçlar) farkli gruplarda çoklu ilaç alerjisi olan hastalara Biontech asisi disinda alternatif önerilebilecegini kaydeden Prof. Dr. Ali Kutlu, “Daha önce asilarla, besin ya da ilaçlarla ciddi alerjik reaksiyon geçirenlerin hangi tip asi olursa olsun, asilarini tam tesekküllü bir hastanede olmalari gerekir. Ilk asi sonrasi siddetli anafilaksi yasayan kisilere ikinci asi önerilmez. Normalde asi sonrasi izlem süresi 15 dakikadir. Alerjisi olanlarda bu süre yarim saate uzatilmalidir. Geçirilecek bir enfeksiyonla yasanabilecek riskler göz önünde bulunduruldugunda bahsedilen risklerin göz ardi edilebilecegi kesindir” açiklamasinda bulundu.
Prof. Dr. Kutlu Açiklamasi 'Covid-19 Asilarinin Yan Etkileri Abartilmamali'
Alerji ve Gögüs Hastaliklari Uzmani Prof. Dr. Ali Kutlu, “Asilarla olusan yan etkiler özellikle sosyal medyada abartilarak insanlar yanlis yönlendiriliyor. Immün sistemi uyaran her asida oldugu gibi enjeksiyon bölgesinde agri, sisme, kizariklik bunun disinda yorgunluk; bas, eklem ve kas agrilari ve hatta titreme, ates, ishal, kusma meydana gelebilir. Nadir durumlarda ise enjeksiyon bölgesinde lenf dügümlerinde sislik olusabilir. Bunlar alerjiyle iliskisiz, kimde ortaya çikacagi tahmin edilemeyen, genelde tedavisiz ve kisa sürede geçen yan etkilerdir” dedi.
