Türk Folkloru Ve Halk Müzigi Ustasi Sadi Yaver Ataman Eserleriyle Yasiyor

AHMET ÖZLER - Yazar, müzikolog, folklor uzmani, saha arastirmacisi, egitimci ve devlet sanatçisi Sadi Yaver Ataman, vefatinin 27. yilinda aniliyor.

"Anadolu halk sazlari", "Bu topragin sesi/toprak kokan-memleket havalari", "Okullar için halk müzigi ve müsamere türküleri", "100 Türk halk oyunu", "Atatürk ve Türk musikisi" gibi 32 kitap yazan Ataman'in "Kavakta Turna Sesi Var", "Kabe'nin dallari bölük bölüktür" ve "Bir giderim bes arkama bakarim" gibi onlarca türküsü hala çalinip söyleniyor.

Sivasli Asik Veysel (Satiroglu), Inebolulu Sari Recep (Güray) ve Bayram Araci gibi halk müzigine kaynak olmus degerleri bir dönem halk müzigi yayinlari yöneticiligini yaptigi Ankara Radyosu vasitasiyla topluma kazandiran Ataman, genç yazarlara, müzikologlara, folklor uzmanlarina, sanatçilara ve egitimcilere ilham kaynagi olmaya devam ediyor.

Kurdugu ve sefligini yaptigi "Memleket Havalari Saz ve Ses Birligi" ile halk müzigini ilk kez konser salonlarina tasiyan, Atatürk'ün huzurunda iki kez saz çalarak türkü okuyan Ataman, gün yüzüne çikarilmasi ve aslina sadik kalinarak yasatilmasi konusunda yaptigi önemli çalismalari dolayisiyla Türk halk oyunlarinin nesilden nesle geçmesini sagliyor.

Bin civarinda müzik ve folklor konularinda makale ve tefrikaya imza atan Ataman, memleketi Karabük'ün tarihi evleriyle ünlü ilçesi Safranbolu'daki Kent Tarihi Müzesi'nde yer alan bazi esyalari, eserleri ve fotograflari ile genç nesillere yol gösteriyor.

Ataman, her yil 10 Aralik'ta düzenlenen törenle Safranbolu Sehir Mezarligi'ndaki kabri basinda aniliyor.

- "Degerlerimizi unutmamamiz lazim"

Sanatçi ile ilgili birçok kitabi bulunan arastirmaci yazar Aytekin Aytekin, AA muhabirine, Ataman'in ülkeye büyük hizmetlerde bulunmus bir halk bilimci oldugunu, hala basilmamis eserlerinin bulundugunu söyledi.

Ataman'in dönemin en ünlü derlemecisi oldugunu vurgulayan Aytekin, "Bütün Türkiye'yi dolasmistir. Türküleri ana kaynagindan toplamistir. Oglu Adnan ile bunlarin notasini çikartmak suretiyle 30'a yakin oyun havasini ve türküyü ulusumuza kazandirmistir. Her ikisi de hem radyo hem de televizyonda yaptiklari programlarla yurt genelinde her bölgenin özelliklerini, gönül haritasini Türk izleyicisine aktaran, bire bir yerinden toplayan, düzelten, yasamlarini bu folklor dedigimiz halk bilimine adamis kisilerdir." diye konustu.

Aytekin, Ataman'in Atatürk'ün huzurunda türkü okudugunu aktararak, "Atatürk'ün Türk musikisi sevdalisi olmasi dolayisiyla huzura davet edilmis. Orada iki tane Safranbolu parçasi çalmis. Ulu Önder Atatürk olaganüstü mutlu olmus. Atatürk bu iki parçayi dinledikten sonra özel bir halk müzigi söylemesini istemis. Bunu da basarili bir sekilde icra eder. Yillar sonra Atatürk, Ataman'la karsilastiginda ismiyle degil de istedigi halk müziginin sözlerini okuyarak seslenir ve hala onu mutlulukla belleginde tuttugunu, sanat ve sanatçiya verilen önemi, takdiri göstermis bir devlet büyügüdür. Büyüklerimizi, degerlerimizi unutmamamiz lazim." ifadelerini kullandi.

- Sadi Yaver Ataman

Sadi Yaver Ataman, 23 Nisan 1906'da babasinin görevli bulundugu Yanya'da dünyaya geldi.

Ilk ve orta ögrenimini Safranbolu'da, liseyi Istanbul Istiklal Lisesinde tamamlayan Ataman, Istanbul Üniversitesi Dis Hekimligine kaydoldu fakat müzik tutkusu nedeniyle egitimini yarida birakarak, o zamanki ismi Daru'l-Elhan olan Istanbul Konservatuvarina girdi.

Buradan 1930 yilinda mezun olan Ataman, egitim sürecinde Mehmet Fuad Köprülü'den dersler aldi. Ataman, 1930-1931'den itibaren müzik ögretmeni olarak devlet hizmetine girdi, 1938'de ögretmenlik görevinden kendi istegiyle ayrildi.

Ataman, 1938-1940 yillarinda Ankara Radyosu Halk Müzigi yayinlari yöneticiligine getirildi. Bagimsiz olarak 1940 yilinda Karabük Belediye baskanligina seçilen Ataman, Görsel Türkiye Ansiklopedisi ve Renkli Büyük Türkiye Ansiklopedisi gibi ansiklopedilerin, folklor ve halk müzigi maddelerini yazdi. Milli ve Milletlerarasi Folklor ve Türkoloji Kongreleri ile sempozyum, panel ve seminerlere bildirilerle katilan Ataman, 32 kitap yazdi.

Kültür ve Turizm Bakanliginca 1991'de "devlet sanatçisi" unvani verilen dört çocuk babasi Sadi Yaver Ataman, 10 Aralik 1994'te Istanbul'da 88 yasinda hayatini kaybetti. Ataman'in cenazesi, 11 Aralik 1994'te çok sevdigi memleketi Safranbolu'da topraga verildi.