'100. Yıl Anısına Çanakkale Kitapları Sergisi' Doha'da

Doha'da düzenlenen sergi hakkında AA muhabirine açıklamada bulunan tarihçi, yazar Muzaffer Albayrak, serginin ilk kez Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın teşvikiyle 14-18 Ekim tarihleri arasında Frankfurt Kitap Fuarında, Çanakkale Savaşı'nın 100. yılı münasebetiyle gerçekleştirildiğini kaydetti.

Albayrak, serginin içeriğinin Çanakkale Savaşı hakkında yazılan kitaplardan oluştuğuna dikkati çekerek, şunları aktardı:

"Sergiyi ikinci kez Katar Uluslarası Doha Kitap Fuarı'nda yine Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın kurduğu Türkiye Ulusal Standı'nda sergiliyoruz. Küratörlüğünü Prof. Dr. Erhan Afyoncu ile birlikte yaptık. Sergide, 1915-2015 yılları arasındaki yüz yıllık süreçte bütün dünya çapında yayınlanmış Çanakkale Savaşı konulu eserlerden oluşan yüz elli kitaplık bir özel bir seçki yer alıyor."

Sergide bulunan kitaplarda Çanakkale'de savaşmış ülkelerin o dönemki resmi tarihlerinin yer aldığını belirten Albayrak, bu ülkelere mensup askerlerin günlük ve hatıratlarının, savaşta bulunmuş gazeteci ve yazarların yanı sıra sivillerin yazdığı kitapların da görülebileceğini söyledi.

Albayrak, sergiye dahil edilen 150 kitabın, farklı ülkenin 28 farklı şehrinde basılan kitaplar olduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:

"Kitaplar sekiz ayrı dilde kaleme alınmış. Bu yıl Türkiye'nin onur konuğu olarak katıldığı Doha Kitap Fuarı'ndaki sergimizin açılışı, Katar'da bulunan Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapıldı. Sonuçları itibarıyla dünya tarihinin gidişatını değiştiren Çanakkale Savaşı'yla ilgili, ülkemiz kadar bütün dünya için önem arz eden bu sergiyi Frankfurt'tan sonra Katar'da da sergilemekten mutluluk duyuyoruz."

Tarihçi, yazar Erhan Afyoncu'da, sergininin Çanakkale Savaşı'nın 100. yılı dolayısıyla yapılmış en anlamlı çalışmalardan biri olduğunu vurgulayarak, "Sergide Çanakkale Savaşı'nın yazılış tarihini görüyorsunuz" dedi.

Çanakkale Savaşı cephede devam ederken, savaşla ilgili kitapların çıkmaya başladığını belirten Afyoncu, şu bilgileri verdi:

"İlk kitaplar 1915 yılında İngliizce ve Almanca  yazılmış. 1915'de 8 kitap yayınlanıyor.  Bunlar cephede görev yapan asker ve gazetecilerin hatıralarının yazılı olduğu kitaplar. Hem bilgi verme hem de propaganda amaçlı çıkarılmış kitaplar. 1916'da ise kitap sayısı hızla artıyor ve 22 kitap yayınlanıyor. Daha sonra da günümüze kadar binlerce kitap yayınlanmış."

- Afyoncu: "Türkçe'deki ilk Çanakkale kitabı Fransızcadan çeviri"

Afyoncu, Türkçe'de Çanakkale ile ilgili ilk yayınlanan kitabın 1916 yılında, Fransız donanmasında görev yapan Emil Vedel'in yazdığı "Bahriyelilerimiz" adlı kitabın Fransızcadan çevirisi olduğunu söyleyerek, Türkçe yazılan ilk kitapların ise 1920 yılında Hayri Bey'in "Anafartalar Grubu Muhaberatı" ve Selahaddin Adil Bey'in "Harb-i Umumi'de Çanakkale Muharebat-ı Bahriyesi" olduğunu aktardı.

Daha sonraki yıllarda Türk subay ve askerleri hatıralarını yayınladıklarını aktaran Afyoncu, "Türkçe yayınlanan kitaplar değişik ülkelerin dillerine çevrilmeye başlanmış. 1998'de Mehmet Niyazi'nin yayınladığı 'Çanakkale Mahşeri' isimli bir kitap Çanakkale Savaşlarına Türkiye'deki ilgiyi artırıyor ve bir dönüm noktası oluyor. Çanakkale Savaşları'nın meydana geldiği yerlere ziyaretler de artıyor ve savaşlar konusunda telif ve tercüme kitaplar yayınlanmaya başlanıyor" şeklinde konuştu.

Tarihçi, yazar Afyoncu, Çanakkale Savaşı'nın 90. yıl dönümü olan 2005 yılında,  ilginin en üst düzeye çıktığını dile getirerek, birçok yeni kitap yayınlandığını ve kitapların üst üste baskı yaptığını ifade etti.

2005 yılındaki ilgiyle birlikte daha önce bilinmeyen birçok eserin gün yüzene çıktığına değinen Afyoncu, "Mesela, 2013 yılında Yeditepe Yayınları'ndan "Allahısmarladık" ismiyle yayınlanan ve bir Türk subayı olan İbrahim Naci'nin kitabı da var bu sergide. Kitap, şehit olan İbrahim Naci'nin cephedeki 29 günlük hatıralarını kaleme aldığı ve yayınlandığı tarihe kadar sandıkta kalmış bir günlük" diye konuştu.

ABD'den Hindistan'a, İsveç'ten Yeni Zelanda'ya, Cezayir'den İskoçya'ya bütün dünya coğrafyasını kapsayan ülkelerde basılmış Çanakkale kitaplarından oluşan "100. Yılı Anısına Çanakkale Kitapları Sergisi"nde, 84'ü ngilizce, 30'u Türkçe, 13'ü Osmanlı Türkçesi, 12'si Almanca, 7'si Fransızca, birer adet İsveççe, Hollandaca, Danimarkaca, Arapça, Ermenice basılmış toplamda 150 adet kitap yer alıyor.

Sergi, 12 Aralık'ta sona erecek.