EFSUN YILMAZ - Konak ilçesinde bulunan 138 yıllık bir mezar taşında o döneme ait domates, et fiyatları yazıyor, pahalılık nedeniyle mezar sahibinin hayatını bamya yiyerek geçirdiği anlatılıyor.
Ege Üniversitesi (EÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Türk ve İslam Sanatları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ertan Daş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Konak'taki Aliağa Camisi'nin bahçesinde bulunan hazirede (mezarlık) araştırma yaptıklarını belirtti.
Dönemin vali, üst rütbeli asker gibi bazı önemli isimlerin mezarlarının da yer aldığı haziredeki bir mezar taşını çok ilginç bulduklarını kaydeden Daş, bu mezartaşının da bir hafızın kızına ait olduğunu anlattı.
Henüz 30 yaşına girmeden vefat eden kadının mermerden mezar taşındaki Arapça yazıları günümüz Türkçesine çeviren Daş, mezar taşında, 'On para domat, altmış para lahm (et), bir ekmek, yirmi kömür ve bamya idi aşım on üç sal (yıl, sene), bu hal-i yevmiye tamam şükür/ İdub dört evlat ile müdam Urlalı Mustafa Efendi-i brahm/ Tahammül idup sabr ile büküldü belim ayağım baş parmağımda/ Mercimek danesi şişim ömr vefa etmedi otuz yaşım...' yazdığını vurguladı.
- Etin fiyatı domatesin fiyatının 6 katı
Mezar taşının ait olduğu dönemde domatesin, etin okka ile satıldığını, yer alan fiyatlara göre bir okka etin altı okka domatese eşit olduğuna işaret edildiğini aktaran Ertan Daş, şöyle devam etti:
'Aliağa Camisi'ndeki bu mezar taşı iki yönden önemli, ilki gıda fiyatları veriliyor. Bütün bu fiyatların ardından hayatını bamya ile geçirdiği yazıyor. Bamya o gün bahçelerde yetişiyor. Devamlı bamya ile beslendiğine göre yoksulluktan da şikayet ediyor. Cemile Hanım'ın eşinden çektikleri de ikinci önemli konu. Eşinin ne kadar merhametsiz biri olduğunu söylüyor. Kocasından şikayet ediyor, dört çocuk vermiş ama eşinden çok çekmiş. Kadınların 135 yıl önce yaşadıklarına da ışık tutuyor.'
Mezar taşının son bölümünde ise ölüm sebebinin yer aldığına değinen Daş, 'parmağındaki bir şişlik' olarak açıklanan sebebi doktorların veba olarak tahmin ettiğini dile getirdi.
Mezarda geleneksel süslemelerin olduğunu söyleyen Ertan Daş, geçmişte mezar taşlarının vasiyet ya da ailelerinin isteği üzerine yazıldığını ifade etti.
Daş, 'Çok ender de olsa ölmeden önce kişinin kendi mezar taşını yaptırdığı örnekler var ama bunun öyle bir örnek olduğunu sanmıyorum. Kocasından merhametsiz olarak bahsettiğine göre herhalde kocası yaptırmamıştır. Belki anne, baba ve akrabaları yaptırmış olabilir.' ifadelerini kullandı.
138 Yıllık Mezar Taşında 'Et, Domates' Fiyatı
İzmir'in Konak ilçesinde ortaya çıkarılan 138 yıllık bir mezar taşında, o dönemin domates ve et fiyatları yazıyor, pahalılık nedeniyle mezar sahibinin hayatını bamya yiyerek geçirdiği anlatılıyor Veba nedeniyle öldüğü tahmin edilen kadının '30 yaşını göremediği' de mezar taşındaki yazıdan anlaşılıyor.
