17 Ağustos Depremi'nden ders almadık!

Asrın depremi olarak anılan 17 Ağustos Depremi, bugün 11. yılına girdi. 20. yüzyılın en büyük depremleri arasında yer alan felaketin ardından konutları depreme karşı güvence altına almak için Doğal Afet Sigortaları Kurumu hayata geçirildi. Ancak 11 yılda Türkiye'deki 13 milyon konuttan sadece yüzde 25'i sigortalandı.

Bugün, arkasında yıkık dökük binalar ve hayatlar bırakan Marmara Depremi'nin 11. yıldönümü. 17 bin 480 kişinin ölümüne ve 379 bin 479 binanın hasar görmesine sebep olan felaketin ardından gündeme gelen inşaat sektörü ve yapı denetimindeki eksiklikler hâlâ tartışılıyor. Bir taraftan ihmaller sorgulanırken diğer yandan ilgili kurumlar muhtemel yeni depreme karşı hazırlık yapıyor. Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), asrın depreminin hemen akabinde hayata geçirilen projelerden sadece biri. Kamu ve özel sektörün el ele verdiği projenin amacı; zorunlu deprem sigortası kapsamında depremin sebep olduğu maddi zararları karşılamak. Ancak vatandaşlar DASK'a pek ilgi göstermiyor. Şu an Türkiye'deki 13 milyon konuttan sadece 3,2 milyonu (yüzde 25) sigortalı.

DASK Yönetim Kurulu Üyesi ve Eureko Sigorta Genel Müdürü H.Okan Utkueri, sigorta oranındaki düşüklüğü Türkiye'de genel anlamda sigorta kültürünün gelişmemesine bağlıyor. Utkueri, "Türkiye'de en bilinen kasko sigortasıdır. O bile yüzde 30'larda." diyor. DASK'ın en çok eleştirilen tarafı ise sigortanın zorunlu olmasına rağmen herhangi bir ceza uygulamaması. Utkueri, cezaya gerek kalmadan insanlara sigorta bilincinin verilmesi gerektiğini savunuyor.

Işık Sigorta Genel Müdürü Recep Koçak da sigorta sistemine olan ilgisizliğin, sigorta bilincinin yetersizliğinden kaynaklandığını söylüyor. DASK'ın bu bilinci artırmaya yönelik başarılı bir adım olduğunu belirten Koçak, "DASK oranının artmasını sağlamak bir devlet politikası olmalı." diye konuşuyor.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırmaları Enstitüsü Müdürü ve DASK Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mustafa Erdik ise Meclis'te bekleyen Zorunlu Deprem Sigortası Kanunu Tasarısı'nın bir an önce yasalaşması gerektiğini vurguluyor. Tasarıdaki eksikliklere dikkat çeken Erdik, şunları kaydediyor: "En büyük eksiklik sigortaların konut bazlı yapılması. Oysa binanın tamamına sigorta yaptırılmalı. Büyük şehirlerde deprem sigortası olmayan yerlere elektrik ve su gibi hizmetler götürülmemeli. DASK'tan sadece belediye sınırları içindeki meskenler değil, işyerleri de yararlanmalı." Erdik, İstanbul'da 7 şiddetinde bir depremde binaların yüzde 40'ının hasar göreceği ve 30 bin insanın öleceği uyarısında da bulundu.

DEPREM TIR'I TAKSİM'E ÇIKTI

Bu arada DASK, halkı depreme karşı bilinçlendirmek amacıyla Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü ile ortaklaşa yola çıkardığı Kuzey Anadolu Fay Hattı TIR'ını Taksim Meydanı'na çıkardı. TIR'da oluşturulan simülasyon ile vatandaşlara deprem hissi yaşatılıyor. Zorunlu Deprem Sigortası bilincini artırmak için halka bilgiler veriliyor. Deprem TIR'ı, 22 Ağustos'a kadar ziyaret edilebilecek.

Deprem sigortası aylık sadece 11 TL

Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdür Yardımcısı ve DASK Yönetim Kurulu Başkanı Selamet Yazıcı, konutlar için hayati önem taşıyan zorunlu deprem sigortasının (ZDS) aylık ortalama 11 lira olduğunu belirtiyor. Bu miktarın deprem riski oranına göre değişiklik gösterdiğini anlatan Yazıcı, "Fakat ortalama yıllık 90 TL gibi bir miktara denk geliyor. Şimdilik Türkiye'nin yüzde 25'i DASK yaptırdı. Kocaeli, İstanbul, Ankara gibi illerin oranı oldukça yüksek iken, Doğu Anadolu Bölgesi fazla sigorta yapmıyor. Amacımız 5 yıl içerisinde bu oranı yüzde 65'lere çıkarmak." diyor. Şu anki DASK mevzuatında zorunlu deprem sigortası yaptırmayanlar için parasal bir ceza olmadığını kaydeden Yazıcı, "Ancak iki müeyyide var. Birincisi, tapuda işlem yaparken kontrol ediliyor, eğer ZDS'niz yoksa tapu işleminizi yapamıyorsunuz. İkincisi, bankadan konut kredisi kullanırken ZDS yaptırmanız şart koşuluyor. Meclis'te bekleyen tasarıyla DASK'ın kurumsal altyapısı güçlenecek. ZDS'nin kontrol noktaları ve müeyyideleri artırılacak. Ayrıca diğer doğal afetler için de sigorta teminatı verme olanağı getiriliyor." bilgisini veriyor.

'Afetlere öncelik veren imar yasasının çıkarılması şart'

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Genel Başkanı Dündar Çağlan, Türkiye'nin, sadece Marmara değil, Doğu Anadolu fayındaki yerleşimleri de etkileyebilecek 7 şiddetinin üzerinde deprem riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Jeoloji Mühendisleri Odası'nda düzenlediği basın toplantısında 'Deprem ve Deprem Yönetimi Raporu'nu açıklayan Çağlan, Türkiye'de depreme yönelik uygulamaların parça parça yerine getirildiğini ancak bir koordinasyon içerisinde çalışma yapılmadığını belirtti. Afet mevzuatındaki çok başlılığın giderilmesi gerektiğini ifade eden Çağlan, "En son Afet Acil Durum Yönetim Başkanlığı oluşturulmasına rağmen bu kurulun eşgüdümü ve koordinasyonu sağlayacak nitelikte ve yapılanmada olmadığı görülmektedir. 'Afet Müsteşarlığı'nın oluşturulması gerekli." dedi.