Kocaman bir dünya savaşının sadece bir cephesi olsa da, Çanakkale hem kazanan hem de kaybeden için pahalıya mal oldu.
490.000'e yakın askerle gelen itilaf devletleri, 300.000'den fazla zayiat verdi.
Buna karşılık Osmanlı tarafının 315.000 askerinin 250.000 tanesi ana yurdunu korurken şehit oldu.
Çanakkale, sonucunda toplamda yarım milyondan fazla insan genç yaşta savaşın yarattığı acılardan etkilendi.
Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Deniz Zaferi'nin 101. yılında, Anadolu Ajansı Arşivi'ndeki fotoğraflar savaşın hangi şartlarda kazanıldığını gözler önüne seriyor.
Türk ordusunun, tarihinin en önemli dönüm noktalarından 1. Dünya Savaşı'nda özellikle Galiçya ve Sina-Filistin cephelerinde başarılarıyla dünya tarihinde büyük bir kahramanlık örneği sunduğu da karelerde görülüyor.
Genelkurmay Başkanlığı, Çanakkale Zaferi'nin 103'ncü yıl dönümünde, destansı zafere ait Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı ve Foto Film Merkezi Komutanlığı arşivlerindeki az bilinen fotoğraflarla belgeleri Anadolu Ajansı ile paylaştı.
Fotoğraflarda, dönemin en büyük savaş gücü karşısında galip gelen kahraman Mehmetçik'in siperde düşmanı beklerken nöbet tutarken top bataryalarıyla atış yaparken görüntüleri yer alıyor. Cephe hattında gönüllü olarak bombacılık yapan küçük bir çocuğa ait kare ise bir ulusun topyekun verdiği bağımsızlık mücadelesinin ispatı olarak fotoğraflar arasında yer alıyor.
Albümdeki diğer dikkat çekici fotoğraflar arasında yemek dağıtımı sırasında sıraya girerek kazanlardan yemeklerini alan askerlerle kendi arasında eğlence yapan bir birlik de yer alıyor.
Arşivde, itilaf donanmasına ait Bouvet zırhlısını batıran top ve topçular ile Yaralı Hastanesi'ne kaldırılan bir askere yapılan müdahalenin yanı sıra siperdeki İngiliz ve Anzak birliklerinin fotoğrafları da bulunuyor.
19'uncu Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal'in emri
Paylaşılan belgeler arasında ise Mustafa Kemal Atatürk'ün 19. Tümen Komutanı olarak görev yaptığı sıradaki 'tümen emri' de yer alıyor.
Tümen emrinde Yarbay Mustafa Kemal, 10 günden beri yapılan muharebelerle düşmanın ancak kendi donanması korumasında sahilde dar bir mevkide taaruz etmeye mecbur bırakıldığını belirtiyor.
Mustafa Kemal, tümen emrinde, 'Karşımızdaki düşmanı tamamen yok etmekten ibaret olan görevimizi yerine getirmek için sahip olduğumuz kuvvetlerden başka kuvvet istemek, Kirte bölgesinde ve vatanın diğer sınırlarında meydana gelen muharebeleri hatırlamamaktan ileri gelebilir.
Benimle beraber burada savaşan tüm askerler kesinlikle bilmelidir ki sorumluluğumuza bırakılan vatan ve namus görevini tamamen yerine getirmek için bir adım bile geri gitmek yoktur.
Bu sırada uyku ve istirahat aramanın ve bu istirahatten yalnız bizim değil bütün milletimizin ebediyen mahrum kalmasına sebebiyet verebileceğini hepinize hatırlatırım.
Bütün arkadaşlarımın benimle aynı düşüncede olduklarına, düşmanı tamamen denize dökmedikçe yorgunluk belirtisi göstermeyeceklerine şüphe yoktur.' ifadelerini kullanıyor.
