2 Bin 800 Yillik Kesis Gölü Kurumak Üzere

Van’a 30 kilometre mesafede, Gürpinar sinirlari içinde yer alan Kuh, Kozan ve Erek Dagi arasindaki vadide yer alan 4 kilometrekarelik Kesis Gölü ve çevresi, dag ve yayla turizmi için vazgeçilmez mekanlarin basindan geliyor. Urartu Krali II. Rusa tarafindan tarim arazilerinin sulanmasi amaciyla yaptirilan 2 bin 800 yillik Kesis Gölü, ayni zamanda çok gelismis bir mühendislik ürünü olarak biliniyor. Rengarenk çiçeklerin açildigi ve temiz havasiyla ziyaretçilerini adeta büyüleyen Kesis Gölü ve çevresi, özellikle göçerlerin vazgeçilmez mekanlari arasinda yer aliyor. Denizden yüksekligi 2 bin 550 metre olan gölün alani yagislara bagli olarak 4-7 kilometrekare. 20 milyon metreküp su depolanabilen gölün, su toplama havzasi 100 kilometrekare. Her yil yüzlerce yerli ve yabanci turistlerin gittigi ve birçok yabani kusa ev sahipligi yapan Kesis Gölü’nün, son yillarda yasanan kuraklik nedeniyle asiri buharlasmadan dolayi büyük bölümü kurudu.

"Köylülerin ihtiyaç duydugu sular için bentler yapilmis su an su seviyesi o bentlerin de altina düsmüs”

Havzada irili ufakli birçok gölün oldugunu ifade eden Van YYÜ Edebiyat Fakültesi Cografya Bölümü Ögretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoglu, “Bunlardan bir tanesi Turna (Kesis) Gölü. Turna Gölü çok özel bir göl, hem sayfiye (yazlik) amaçli kullaniliyor hem de aslinda bölgede yasayan insanlarin tarimsal faaliyetlerini gerçeklestirmek için de kullandigimiz bir göl. Yani sulama suyu ihtiyacini da karsilandigi bir göl. Ancak yaklasik birkaç gün önceki alan çalismasinda göldeki o seviye düsüsüne tanidik etmek dogrusu biraz üzücü oldu. Çünkü hiç beklemedigimiz yani havzanin tamaminda görülen yagislarin oraya da yansiyacagini düsünürken göldeki o seviye degismesi üzücü oldu. Çünkü özellikle bölgedeki insanlarin yani o köylülerin ihtiyaç duydugu sular için bentler yapilmis su an su seviyesi o bentlerin de altina düsmüs. Köylüler ihtiyacini maalesef su an gölden karsilayamiyor. Son dönemde kullanilan su tüketimi ve büyük ölçüde de o bölgeye yani Van Gölü’nün dogusuna Iran sinirina dogru olan o alanin tamaminda yagisin nispeten yeterli yagis yeterli yagis almamasi ile ilgili ki o bölge büyük ölçüde kar yagisindan da yoksun bir alan. Çünkü yüksek daglik alanlar yok. Kar yagisi gerçeklesmiyor. Dolayisiyla yagmur büyük ölçüde yagmadi. Beklenen yagis o bölgede gerçeklesmedi. Dolayisiyla bu da o gölü besleyen kaynaklarin o havzanin tamamini olumlu yönde etkilemedigi için göl seviyesi büyük ölçüde düsmüs, su kaybi gerçeklesmis" dedi.

Burada yeni çalismalarin yapilmasi gerektigini ifade eden Prof. Dr. Faruk Alaeddinoglu, “Özellikle o bölgede yasayan o kirsalda yasayan insanlarin özellikle Temmuz ayinin kalan ve Agustos ayinda ihtiyaç duyduklari o suyu karsilamalari gerekiyor. Çünkü gerçekten hayati bir konu. Dolayisiyla havzayi bir bütün olarak düsündügümüzde havza 2023 özellikle bahar aylarinda beklenen yagisi aldi. Kisin almadi ama bahar aylarinda aldi. Dahasi bahar aylari yaza sarkti. Yani bu tabii ki havza açisindan pozitif durum. Çünkü bizim buradaki en temel sorunumuz buharlasma. Yani yagista çok ciddi bir düsüs yoktu aslinda. Havzada yüzde 10-15-20 oranda biraz alma var ama temel sorunuz buharlasma ile ilgiliydi. Dolayisiyla bahar aylarinda o buharlasmanin gecikmesi yaza dogru sarkmasi havzadaki su kaybini minimum düzeye düsürdü. Aslinda Van Gölü havzasinda o iyilesmeyi yada Van Gölü’ndeki yasadigimiz o iyilesmeyi orada da bekliyorduk ama taniklik edemedik. Göldeki o seviye düsükleri dogrusu bizleri üzdü. Ama özellikle Tabii bizlerden Daha önemlisi o bölgede yasayan kirsalda yasayan insanlarin kullanma suyu ihtiyaçlarina yönelik bentlerdeki su seviyesinin asagiya düsmesi Tabii bu söyle ifade etmekte de fayda var bu düsüs devam edecek. Çünkü orayi besleyen yeni su kaynaklari yok, su kaynaklari Bu saatten sonra zaten giderek düsecek. Buharlasma da su kaybini arttiracak. Dolayisiyla seviye olumsuza dogru bir seyir devam ettirecek Tabii yetkililerin bir an önce o saha ile ilgili adimlar atmasi gerekiyor” seklinde konustu.