2020 Merkezi Yönetim Bütçe Görüşmeleri

Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda 2020 Merkezi Yönetim Bütçe ve 2018 Kesin Hesap Kanun Teklifi görüşmelerine katılarak, milletvekillerine sunum yaptı. Albayrak’ın sunumundan önce AK Parti ile CHP milletvekilleri arasında kısa süreli bir tartışma yaşandı. Konuşmasına Barış Pınarı Harekatı’nda şehit olan askerlere Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifa dileyerek başlayan Bakan Albayrak, küresel ekonomide 2018 yılının ikinci yarısında başlayan yavaşlamanın 2019 yılında da devam ettiğini söyledi.

Albayrak, ’’2019 yılında küresel büyümenin, küresel finans krizi yıllarından bu yana en düşük seviyeye gerileyerek yüzde 3 düzeyinde gerçeklemesi beklenmektedir. 2020 yılında ise küresel büyümenin sınırlı bir toparlanmayla yüzde 3,4 oranında olması öngörülmektedir. 2018 yılında yüzde 3,6 düzeyinde artan küresel ticaret hacminin 2019 yılında yüzde 1,1; 2020 yılında ise yüzde 3,2 oranında büyümesi beklenmektedir. Gelişmiş ülkelerde korumacı politikalar nedeniyle dış talepteki daralma, artan belirsizlikler, tüketici ve üretici güveninin bozulması ekonomik aktivitenin yavaşlamasına neden olmuştur. Diğer taraftan düşük işsizlik oranları ve merkez bankalarının genişletici politikaları neticesinde iyileşen finansal koşullar ekonomik büyümeyi desteklemektedir. 2018 yılında yüzde 2,3 oranında büyüyen gelişmiş ülke ekonomilerinin 2019 ve 2020 yıllarında yüzde 1,7 oranında büyüme kaydetmesi beklenmektedir’’ ifadelerini kullandı.

Türkiye ekonomisi

Türkiye’nin 2019 yılının ilk yarısında ılımlı bir toparlanma gerçekleştirdiğine dikkat çeken Bakan Albayrak, ’’Türkiye ekonomisi mevsimsel düzeltilmiş olarak 2019 yılının ilk ve ikinci çeyreğinde bir önceki döneme göre sırasıyla yüzde 1,6 ve 1,2 oranında büyüme kaydetmiştir. Finansal koşullardaki iyileşme ve enflasyondaki düşüş toparlanma sürecinin yılın ikinci yarısında devam etmesinde etkili olmaktadır. Sanayi üretimi, kapasite kullanım oranları ve güven endekslerindeki iyileşmeler ile kredilerin son dönemde hız kazanması gibi gelimeler bu süreci desteklemektedir. Ayrıca ihracat ve turizmin ekonomik faaliyet üzerinde güçlü destek sürmektedir. Bu gelişmeler büyümenin Yeni Ekonomi Programı’nda (YEP) belirtildiği üzere 2019 yılında yüzde 0,5 olarak gerçeklemesi öngörülmektedir. 2020-22 program döneminde büyümenin potansiyeline yakın yüzde 5 seviyesinde gerçeklemesi hedeflenmektedir’’ şeklinde konuştu.



İstihdam

İşgücü piyasasına yönelik uygulanan politikalar ve büyüme performansı sonucunda küresel kriz başlangıcından 2018 Aralık dönemine kadar olan sürede 8 milyon ilave istihdam artışı sağlandığına dikkat çeken Albayrak, ’’2019 yılında işsizlik oranının yüzde 12,9 olarak gerçeklemesi tahmin edilmektedir. Ekonomideki toparlanma süreci ile istihdam artışını desteklemeye yönelik tedbirler neticesinde işsizlik oranı 2020 yılında yüzde 11,8 seviyesinde gerçeklemesi, program dönemi sonunda yüzde 9,8’e gerilemesi hedeflenmektedir’’ diye konuştu.

İhracat ve turizmde güçlü seyir dengelenme sürecini desteklemeye devam ettiğini kaydeden Bakan Albayrak, ’’Genel Ticaret Sistemi’ne göre ihracat 2019 yılı Eylül ayı itibarıyla yıllık 180,2 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır. Bu artışta Türk lirasının daha rekabetçi bir seviyeye gelmesi, ihracatta artan ürün ve pazar çeşitliliği ile teşvik ve destekler etkili olmuştur. İthalat ise dengelenme süreciyle 2019 Eylül ayında yıllık 203,3 milyar dolara gerilemiştir. YEP’te 2020 yılında ihracatın 190 milyar dolar, ithalatın ise 231,5 milyar dolar olması öngörülmektedir. İhracatın ve ithalatın program dönemi sonunda sırasıyla 213 milyar dolar ve 260 milyar dolar seviyelerine ulaşması beklenmektedir’’ ifadelerini kullandı.

Yeni Ekonomi Programı

Yeni Ekonomi Programı’ndan daha iyi bir noktaya geldiklerini ifade eden Albayrak, ’’Söz konusu programda 2019 yıl sonu cari işlemler dengesinin GSYH’ye oranının yüzde 3,3 açık vermesi ve enflasyonun da yüzde 15,9 olarak gerçeklemesi hedeflenmişti. 2020-2022 Yeni Ekonomi Programımızda 2019 yıl sonu beklentimizi cari dengenin yüzde 0,1 fazla vermesi, enflasyonun ise yüzde 12 seviyesinde gerçeklemesi yönünde revize ettik. İç ve dış dengelenmeye yönelik göstergeler, program tahminlerimizle uyumlu olarak gerçeklemektedir. 2020 yılında iç talepteki iyileşmeyle birlikte cari işlemler dengesinin dış finansman ihtiyacını düşük düzeylerde tutacak şekilde seyretmesi öngörülmektedir. Cari işlemler dengesinin GSYH’ye oranının 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla yüzde -1,2 ve -0,8 olması, 2022 yılında ise yüzde 0 olarak gerçeklemesi hedeflenmektedir’’ şeklinde konuştu.



Tüketici enflasyonu

Tüketici enflasyonunun 2019 yılının Mayıs ayından itibaren belirgin şekilde düştüğünü söyleyen Albayrak, ’’Tüketici fiyatlar üzerindeki üretici fiyatlar kaynaklı baskıların zayıflaması, enflasyon beklentilerindeki iyileşme ve güçlü baz etkisinin devreye girmesiyle 2019 yılı Eylül ayı itibarıyla tek haneli seviyelere gerileyen enflasyon oranı, Ekim aynda geçen yılın ayn dönemine göre 16,7 puan azalarak yüzde 8,6 seviyesine gerilemiştir. Para ve maliye politikalarının koordinasyonu ile rekabet ve verimliliği artıracak yapısal tedbirleri hayata geçirerek, enflasyonu kalıcı olarak düşük tek haneli seviyelere indireceğiz. Bu çerçevede Yeni Ekonomi Programı’nda enflasyonun 2020 yılında yüzde 8,5’e, 2021 yılında yüzde 6’ya, 2022 yılında ise yüzde 4,9’a düşmesi beklenmektedir’’ diye konuştu.



Vergi kanunlarında istisna, indirim

Albayrak şöyle konuştu:

’’Önümüzdeki dönemde gelir politikalarımızı mali disiplinden taviz vermeden ekonomik istikrarın korunmasına, büyümenin desteklenmesine, yurt içi tasarrufların ve yatırımların teşvikine katkı sağlayacak şekilde uygulayacağız. Bu kapsamda vergi kanunlarında yer alan indirim, istisna ve muafiyetleri gözden geçiriyoruz. Vergiye gönüllü uyumu gözeterek vergi tahsilatının etkinliğini arttıracak ve kayıt dışı ekonomiyle yürüttüğümüz planlı mücadeleye kararlı bir şekilde devam edeceğiz. Mükellef dostu uygulamalarla, teknolojik imkânlardan en üst düzeyde yararlanmaya devam edeceğiz.’’

E-uygulamalar

Bakan Albayrak, E-uygulamalarına ilişkin, ’’E-Fatura ve e-Defter uygulamasına yönelik ciro limitlerini 10 milyon TL’den 5 milyon TL’ye indirerek daha fazla mükellefimizin kat yerine elektronik ortamda fatura ve defter kullanmasını sağlıyoruz. E-Fatura ve e-Arşiv Fatura uygulamaları kapsamında bugüne kadar yaklaşık 25 milyar adet fatura elektronik ortamda oluşturulmuş ve iletilmiştir. Bu sayede yaklaşık 2,5 milyar TL’lik tasarruf sağlanmıştır. Yaklaşık 100 bin e-Defter ve 2,5 milyona yakın Defter Beyan Sistemi kapsamındaki mükelleflerimiz artık defterlerini tamamen elektronik ortamda tutmaktalar. Bu sayede kat defterlerin tasdik işlemleri için notere ödenen yıllık yaklaşık 150 milyon TL harç ve ücretlerden kurtulmuş oldular. Hal kayıt sistemini de e-Belge uygulamalarımıza entegre ediyoruz. Böylece sebze ve meyve fiyatlarında yapılan manipülasyonlar anlık olarak izleyebileceğiz. Çalışmaların tamamlanmasıyla sebze ve meyve hallerindeki yaklaşık 15 bin civarındaki komisyoncu, sebze ve meyvelerin alım satımın yapan tüccar, hal kayıt sistemi ile entegre bir şekilde mali belgelerini daha kolay bir şekilde oluşturabilecek ve sistem üzerinden işlemler daha etkin bir şekilde izlenebilecektir’’’ ifadelerini kullandı.

Çiftçi, esnaf, KOBİ ve girişimcilere destekler

Albayrak, çiftçi, esnaf, KOBİ’lere verilen destekler ile ilgili olarak ise şunları söyledi:

’’Çiftçilerimize düşük faizli kredi kullandırılmıştı, oluşan gelir kayıplarının karşılanması amacıyla 2019 yılında ayrılan bütçe 3,4 milyar TL’dir. Bu amaçla 2020 yılı bütçesinde 4,2 milyar TL ödenek öngörülmektedir. Halk Bankasınca esnaf ve sanatkârlara kullandırılan kredi bakiyesi 2002 yılında 150 milyon TL iken, 2019 yılı Eylül ayı itibarıyla 40 milyar TL’ye, bu kredilerden faydalanan esnaf sayısı ise 64 binden 560 bine ulaşmıştır. 2019 yılında 1,9 milyar TL kaynak tahsis edilmiş olup, 2020 yılı bütçesinde 2,2 milyar TL ödenek öngörülmektedir. KOBİ’lerimiz başta olmak üzere tüm firmalarmızın finansmana erişimlerinde çok önemli bir rol oynayan Hazine Destekli Kredi Garanti Uygulaması kapsamında kefalet hacmi bu yılın Kasım itibarıyla yaklaşık olarak 320 milyar TL’ye, kredi hacmi ise 367 milyar TL’ye ulamış olup, 295 bin işletmemiz sistemden faydalanmıştır. Kullandırılan kefaletin yüzde 76’sı KOBİ’lere, yüzde 24’ü ise KOBİ dışı işletmelere sağlanmıştır’’ şeklinde konuştu.



Bireysel emeklilik

Bakan Albayrak, bireysel emeklilik konusunda şunları kaydetti:

’’Bireysel emeklilik ve otomatik katılım sistemlerinde tasarruflar arttırıyoruz. 2019 yılı Kasım ayı itibarıyla bireysel emeklilik sisteminde katılımcı sayısı 6,8 milyon kişiye ulaşmış, devlet katkısı fon tutarı 16,4 milyar TL’ye, toplam fon büyüklüğü ise 112,8 milyar TL’ye yükselmiştir. Otomatik katılım sisteminde çalışan sayısı 5,4 milyon kişiye, fon büyüklüğü ise 7,7 milyar TL’ye ulaşmıştır. Devlet katkısı için 2020 yılında bütçeden 5,1 milyar TL kaynak aktarılması öngörülmüştür.’’