2024 Bütçe Görüsmeleri

TBMM Genel Kurulu’nda 2024 yil Merkezi Yönetim Bütçe ve 2022 Kesin Hesap Kanun Teklifi görüsmeleri Ulastirma ve Altyapi Bakanligi ve Tarim ve Orman Bakanligi ile devam etti.

Ulastirma ve Altyapi Bakani Abdulkadir Uraloglu, son 21 yilda 198 milyar dolar yatirimi hayata geçirdiklerini belirterek, “Uluslararasi döviz emtia fiyatlarini dikkate aldigimizda, Bakanlik yatirimlarimizin bugünkü varlik degeri toplam 250 milyar dolardir. Bu durum, dogru zamanda dogru finansman yöntemleriyle verdigimiz yatirim kararlarinin ülkemize ne derece katki sagladiginin bir örnegidir. Bu yatirimlarimizin, 42 milyar dolarlik bölümü Kamu Özel Isbirligi projeleri kapsaminda yapilmistir. Türkiye Yüzyili’nda Bakanligimizin çalismalarini ’Insan ve çevre odakli, akilli ve güvenli entegre ulastirma sistemleri ve hizli iletisim aglariyla, dünyada öncü olmak’ vizyonuyla sürdürecegiz. Küresel egilimleri dikkate alarak planladigimiz ulastirma politikalarimizi yatirimlara dönüstürüyor, yatirimlarimizi, insanimizin yasam kalitesini yükseltmek ve ülkemizin kalkinmasina destek olmak için gerçeklestiriyoruz. Büyük bir aile olarak bugün itibariyla; ülke sathinda 2 bin 751 projede görev alan arkadaslarimiz ile birlikte, toplam 223 bin kisiyle, çalismalarimiza hiz kesmeden devam ediyoruz” ifadelerini kullandi.

Uraloglu, söyle konustu:

“Çevreyollarinda yatirimlarimizla 21 yillik dönemde 2 bin 172 kilometrelik yolu hizmete açtik. Ülkemizin ulastigi konforlu ve güvenli karayolu altyapisi sayesinde son 21 yilda ülkemizdeki araç sayisi yüzde 217, tasit hareketliligi de yüzde 168 artmasina ragmen kazalardaki can kaybi yüzde 81 oraninda azaldi. Akilli ulasim sistemlerini tesis etmek için Ulusal Akilli Ulasim Sistemleri Mimarisini olusturduk. Hasdal-Istanbul Havalimani arasinda ilk deneme kesimini yapacagiz. Hizli tren hatlari ile ülke genelinde 81 milyonun üstünde yolcuya hizmet verdik. 2028 yilina kadar demiryolu hat uzunlugunu 17 bin 11 kilometreye çikartmayi hedefliyoruz. 2053 yilina kadar da demiryolu hat uzunlugunu 28 bin 600 kilometreye yükseltmeyi planliyoruz. Bakanlik olarak sehir içi rayli sistem tasimaciligina destegimiz de devam ediyor. 12 ilimizde toplam 922 kilometre sehir içi rayli sistem hatti isletilmektedir. Bunun 395 kilometresi de Bakanligimizca yapilmistir.”

Yerli ve milli elektrikli araç Togg’un artik yollarda oldugunu hatirlatan Uraloglu, “Sadece son 6 ay içerisinde ülkemizdeki elektrikli araç sayisi yüzde 351 ve elektrikli araç sarj soketi sayisi yüzde 289 oraninda artti. Bu artisin ivmelenerek devam edecegini öngörüyoruz. Elektrikli ve akilli araç dönüsümü ile uyumlu, akilli araç teknolojisi ve otonom sürüs sistemleri için gerekli mevzuati olusturmaya ve altyapimizi hazir hale getirmeye devam ediyoruz” seklinde konustu.

"Zengezur"un stratejik öneme haiz bir koridor oldugunu kaydeden Uraloglu, "Bu koridorun hayata geçirilmesiyle birlikte kardes Azerbaycan ile ülkemiz arasinda güçlü bir altyapi baglantisi daha kurulacaktir. Bu koridor ile gerek Azerbaycan’a gerek Türk Cumhuriyetlerine ve gerekse Uzak Dogu’ya dogrudan baglanti saglanacaktir. Ayrica 2021 yilinda hizmete aldigimiz Filyos Limani yillik 25 milyon ton elleçleme kapasitesi ile Karadeniz hinterlandinin en önemli uluslararasi limani oldu. Karadeniz dogalgazi arama ve çikarma çalismalari sirasinda da Filyos Limani Kanuni ve Fatih Sondaj Gemilerinin yani sira sismik arama ve tarama gemilerine de ev sahipligi yapiyor. Yapim çalismalari devam eden Rize Iyidere Lojistik Limanimizda ülkemizin küresel bir lojistik üs olmasi hedefi için atilmis büyük bir adimdir" diye konustu.

6 Subat depremlerinin ardindan yapilan çalismalara iliskin Bakan Uraloglu, “Karayollarinda, demiryollarinda, havalimanlarinda ve limanlarda olusan hasarlar acil müdahalelerle giderilmistir. Deprem bölgesinde bulunan 9 adet havalimanimizi afet lojistiginde etkin ve hizli bir sekilde kullanarak 720 bin vatandasimizi bölgeden tahliye ettik. Deprem Konutlari Baglanti ve Rezerv alanlarinin 180 kilometre uzunlugundaki baglanti yollari ile altyapisi, Bakanligimiz tarafindan yapilmaktadir. Çalismalarimiza yogun bir sekilde devam etmekteyiz. Bu islerin toplam proje bedeli 15 milyar lira seviyesindedir. Ilave olarak Saglik Bakanliginin talebi dogrultusunda Defne, Iskenderun ve Antakya Acil Durum Hastanelerinin baglanti ve iç yollarinda da çalismalara baslanilmis olup, Defne Acil Durum Hastanesinin BSK imalatlari tamamlanmistir. Bir kez daha depremde hayatini kaybeden vatandaslarimiza Allah’tan rahmet, ailelerine ve halkimiza bassagligi diliyorum” ifadelerini kullandi.

Yumakli: "2002 yilinda 25.1 milyar dolar olan tarimsal hasilamizi, 2022 yilinda yüzde 133 artisla 58.6 milyar dolara yükselttik"

Tarim ve Orman Bakani Ibrahim Yumakli ise üreticinin yogun emegi ve yürüttükleri etkin politikalar sayesinde; tarim ve orman sektörünün son 20 yilin 16’sinda büyüme gösterdigini kaydederek, “2002 yilinda 25.1 milyar dolar olan tarimsal hasilamizi, 2022 yilinda yüzde 133 artisla 58.6 milyar dolara yükselttik. Tarimsal Gayri Safi Yurtiçi Hâsila bakimindan Avrupa’da lideriz, dünyada ise ilk 10 içerisinde yer almaktayiz. Ayni dönemde ihracatimizi 3.8 milyar dolardan, 7.9 katina çikararak 30 milyar dolara ulastirdik. Son 21 yilda 95 milyar dolar dis ticaret fazlasi verdik. Son 20 yilda; tarla bitkileri üretiminde, yüzde 22 artisla 70.5 milyon tona, meyvede, yüzde 89 artisla 26.8 milyon tona, sebzede, yüzde 22 artisla 31.6 milyon tona ulastik. Diger taraftan, sertifikali tohum üretimimizi 9.4 kat artisla 1.4 milyon tona çikardik. Bugün 97 ülkeye tohum ihracati yapiyoruz. Ayrica hayvan varligimizi; büyükbasta yüzde 68 artisla 16 milyon 687 bine, küçükbasta yüzde 67 artisla 53 milyon 274 bine, kanatlida yüzde 46 artisla 367 milyon adede, arili kovanda yüzde 114 artisla 9 milyon adede çikardik” diye konustu.

Yumakli, tarimsal desteklerin artigina dikkat çekerek, “Üreticimizi destekliyoruz, desteklemeye de devam edecegiz. 2003-2023 döneminde çiftçilerimize günümüz fiyatlariyla 866 milyar lira destekleme ödemesi yaptik. Hububat üreticilerimize ayni olarak ödenen mazot ve gübre desteklerini, geçen yil yaptigimiz gibi öne çektik ve Ekim ayinda Ziraat Bankasi kartlarina 11.2 milyar lira tanimladik. Kirsal kalkinma, Bakanligimizin önemli politika alanlarindan biridir. 2006’dan bugüne kadar; 93 binden fazla projeyi destekledik. 267 bin kisiye istihdam sagladik. 95 milyar lira hibe verdik. Desteklerimizde kadinlari, gençleri ve üretici örgütlerimizi önceliklendiriyoruz. IPARD-3 programini da yakin zamanda yeni desteklerle baslatiyoruz. 42 ilimizde uyguladigimiz destek programini, 81 ilimizin tamamina yayginlastiriyoruz” dedi.

Yumakli, açiklamalarini söyle sürdürdü:

“Ülkemizin gida arz güvenligini saglamanin yaninda, saglikli ve güvenilir gida için de 7 gün 24 saat çalisiyoruz. 2023 yilinda bir milyon 215 bin gida denetimi gerçeklestirdik. Planli ve rutin denetimlere ek olarak, farkli sektörlerde, her ay, tüm Türkiye’de ’Es Zamanli Denetim Programi’ uyguluyoruz. Zirai ilaç kullanimini azaltmak için biyolojik ve biyoteknik mücadeleyi destekliyoruz. Bu kapsamda 2023 yili desteklerini yüzde 100 artirdik. Ayrica ülkemizde 7’si bu yil olmak üzere, 223 zirai ilacin satis ve kullanimini da yasakladik. Hayvan hastaliklariyla mücadelemiz de araliksiz devam ediyor. 2023 yili içerisinde toplam 58 milyon doz sap asisi ürettik ve 40 milyon dozunu uyguladik. Azerbaycan’a 9 milyon doz sap asisi ihraç ettik. Hayvan asi ve ilaçlarinin testleri ile kalite kontrollerinin yapilacagi, uluslararasi nitelikte, akredite ve entegre Veteriner Tibbi Ürün Kontrol Merkezini kuruyoruz. Bu sayede, yerli ve milli asi üretimini artirarak hayvan hastaliklari ile etkin mücadele edecegiz. Hayvan hareketlerinin denetlenmesi için, Veteriner Yol Kontrol ve Denetim Istasyonlarinin ilkini Erzurum’da açtik. Elazig ve İçel istasyonlari için çalismalarimiz devam ediyor.”

Yumakli, Arastirma Kurumlarinda tarla bitkilerinde 953, bahçe bitkilerinde bin 27 yerli ve milli tohumluk çesidi gelistirdiklerini belirterek, “Ülkemizde üretilen sertifikali tohumluk çesidinin yüzde 40’i, bu tohumlardan olusmaktadir. Ata Tohumu Projesi kapsaminda, farkli türlerde 37 yerel çesidi, arastirma enstitülerimiz adina tescil ettik ve koruma altina aldik. Ar-Ge çalismalarimizla, et ve yumurta tavukçulugunda yerliligi artiriyoruz. Yumurta tavukçulugunda 4 damizlik hat gelistirdik. Et tavukçulugunda ise hat gelistiren 4 ülkeden biriyiz. Tarimsal üretimin geleceginin teminati olan 318 bin genetik materyali, gen bankalarimizda koruyoruz. Küresel iklim degisikliginin etkilerini her geçen gün daha fazla hissettigimiz bir dönemdeyiz. Bunun için; kurakliga, soguga ve hastaliklara dayanikli tohum çesitleri gelistiriyoruz. Bu baglamda, 63 tohumluk çesidi gelistirdik ve çiftçilerimizin hizmetine sunduk. Tarimsal kurakligin dijital ortamda izlenmesi amaciyla devam eden Ar-Ge projemiz, 2024 yilinin Mart ayinda tamamlanacaktir” ifadelerini kullandi.

Ormanlarin Türkiye’nin akcigerleri oldugunu ifade eden Yumakli, “Karbon yutak alani olan ormanlarimizi koruyor, topraklarimizi yeni fidanlarla bulusturmaya devam ediyoruz. Son 21 yilda 5.9 milyon hektar alanda, 7 milyar tohum ve fidani toprakla bulusturduk. 2002 yilinda 20.8 milyon hektar olan orman alanimizi, 2022 yilinda 23.2 milyon hektara ulastirdik. Agaçlandirmada Avrupa’da birinci, dünyada dördüncüyüz. Orman köylümüzü yüzde 20’si hibe, geri kalani faizsiz olmak üzere ORKÖY kredisiyle destekliyoruz. Bu kapsamda 11 bin aileye 1.2 milyar lira destek verdik. Ormanlarimizi 10 insansiz hava aracimiz ve 776 kulemizle 24 saat gözetliyoruz. Yapay zekâ ve ileri teknolojiyle, hem orman yanginlarina müdahale süresini azaltiyoruz, hem de yangin söndürme çalismalarinin sevk ve idaresinde etkinligimizi artiriyoruz. Orman yanginlariyla mücadelemizi, rezerv güçler dâhil 100 helikopter ve 24 uçakla sürdürüyoruz. Orman yanginlariyla mücadelede IHA kullanan, Avrupa’da ilk, dünyada ikinci ülkeyiz. Kara filomuzun kapasitesini artirarak; arazöz sayisini bin 560’a, ilk müdahale aracini 2 bin 453’e, is makinesini 786’ya çikardik. Helikopterlerin ve arazözlerin, kolay ve çok hizli su ikmali yapabilmesi için, ülke genelinde 4 bin 630 yangin havuzu ve göleti insa ettik. Yangina ilk müdahale süremizi, son 20 yilda 40 dakikadan 11 dakikaya düsürdük. Yanginlardan zarar gören ormanlarimizin rehabilitasyonu ve yanan alanlarin tekrar ormanlastirilmasi için, yil içerisinde agaçlandirma çalismalari yapiyor, tohum atilmayan, fidan dikilmeyen yanmis alan birakmiyoruz” seklinde konustu.

Yumakli, konusmasini söyle tamamladi:

“Tarimsal üretim planlamasi kapsaminda; üç yillik üretim planlarinin yapilmasina yönelik; 81 ilde üreticiler, üretici temsilcileri, sivil toplum kuruluslari, kamu ve üniversitelerin yer aldigi teknik komiteleri kurduk. Süreci, katilimci bir anlayis ve ortak akilla yürütüyoruz. Yeni sistemi, 2024-2025 üretim sezonunda tüm unsurlariyla uygulamayi hedefliyoruz. Üretim planlamamizin önemli araçlarindan biri olan sözlesmeli üretimin yayginlastirilmasi için gerekli düzenlemeleri yaptik. Bu kapsamda; tüm taraflari güvence altina alan tip sözlesmeler hazirladik. Sözlesmeli Üretim Kayit Sistemi kurduk. Taraflarin riskini azaltmak için sigorta sarti getirdik. Anlasmazliklarin hizli ve etkin çözüme kavusturulmasi için, arabuluculuk sistemini olusturduk. Kayitliligi artirmak için, Çiftçi Kayit Sisteminde degisiklik yaptik. Mülkiyet ve miras sorunlari sebebiyle kayit olamayan çiftçilerimize, sisteme kayit imkâni sagladik. Islenmeyen tarim arazilerini de üretime kazandiriyoruz. Üst üste iki yil süreyle islenmeyen arazilerin, kira bedellerinin arazi maliklerine ödenmesi kosuluyla, tarimsal üretim amaçli kiralanmasini saglayacagiz.”