Türk halk müzigindeki telli, yayli ve deri kapakli sazlarin tek örnegi olan kabak kemane, Orta Asya’dan Anadolu’ya gelmis en eski Türk çalgilarindan biri olma özelligini tasiyor. Kabak kemane, Türkiye’de özellikle Bati Anadolu’da, Ege Bölgesi’nde yaygin olarak kullanilan bir saz türü. Kabak kemane, rebap (Güneydogu Anadolu’da rubaba, Hatay yöresinde hegit) ve iklig gibi adlar ile biliniyor. Orta Asya Türkmenleri’nin gijek adini verdigi ve Azerbaycan halk müziginde kemança adiyla kullanilan çalgi da ayni kökten geliyor.
Burdur’da yasayan emekli ögretmen Tahsin Yarar (66), 35 yil önce dinledigi bir türküde duydugu kabak kemane sesinden etkilenerek bu çalgiyi yapmaya baslamis. Bir merak olarak basladigi kabak kemane yapimini daha sonra profesyonel olarak yapmaya baslayan Yarar, Ege Üniversitesi Çalgi Yapimi bölümüne müracaat edip, saz üstatlarini dinleyerek kendini gelistirmis. Kabak kemanenin yaninda baglama, cura, iklig ve sipsi yaparak bu çalgilari çalma konusunda kendini gelistiren Tahsin ögretmen, bu çalgilarin yapimini artik gelecek nesillere aktarmak için ugras veriyor.
Kabak kemane; saz teknesi, sap, burgu kismi ve tel takozundan olusuyor. Su kabagindan yapilan kabak kemane, ilk baslarda üç telli olarak yapiliyordu. Daha sonra dördüncü tel takilarak kabak kemaneye bir oktav daha kazandirildi.
"Kabak kemane bir yörük çalgisidir"
Kabak kemanenin nereden geldigini anlatan Tahsin Yarar, "Kabak kemane bir yörük çalgisidir. Bu çalginin asil atasi ’iklig’dir. Çobanin dagda gezerken bulabildigi malzemelerle yaptigi bir çalgidir. Yay kismi bir çubuktan yapiliyor. Atin kuyrugundaki killari takarak yay haline getiriyor. Kabak kismina hayvanlarin yürek zarini takiyor. Oldukça saglam, ince oldugu için en uygun malzeme bu. Günümüzde ne kadar suni deri veya cam takilsa da bunun verdigi lezzeti vermiyor. Sap kismini da yüksek yerlerde yetisen sedir agacindan yapiyor. Tel kismi ise kiristen olusuyor. Yüksek kesimlere çikildikça bu yaylar hayvansal malzemelerle yapiliyor ama sahile inildikçe metal teller kullaniliyor. Bu da su anlama geliyor; yaylalarda, yörük yasayisinda metale yer yok, her sey dogal. Bu yüzden tadi da farkli oluyor. Yörük yayli sazlari çalmis, zamanini degerlendirmis, duygularini ifade etmeye çalismis. Dagda gezerken hayvanlari yamaca sürdükten sonra sadece oturuyor, bakiyor. O zaman ya islik çalacak ya da bir alet bulup onunla oyalanacak. Etrafinda gördügü malzemeleri kullanarak bu çalgiyi bulmus. Duygularini bu çalgi ile ifade edebilmis. Gurbette gurbet havalari çalmis, coskulu ise coskulu havalar çalmis; her türlü duygusunu bununla ifade edebilmis. Biz de bu gelenegi gençlerimize aktarabilmek, gençlere yön verebilmek adina böyle bir misyonu üstlendik. Bunu devam ettiriyoruz" dedi.
Yaptigi el emegi çalgilari yurdun her yerine gönderiyor
Bahçesinde yetistirdigi su kabaklarini evinin altina açtigi atölyesinde bir sanat eserine dönüstüren Tahsin Yarar, yaptigi kabak kemaneleri siparis üzerine bunlari ülkenin her yerine gönderiyor. Kabak kemanenin yaninda baglama, cura, sipsi de yapan Yarar, "Hem yurt içi hem yurt disi olmak üzere birçok yerden yaptigim çalgilari görüp siparis veriyorlar, biz de elimizden geldigince yaparak bu çalgilara ilgi duyanlara göndermeye çalisiyoruz. Kabak kemanenin su anki satis fiyati bin 750-2 bin TL arasinda degisiyor" açiklamasinda bulundu.
35 Yil Önce Dinledigi Türküden Etkilendi, 'Kabak Kemane' Ustasi Oldu
Burdur’da bir emekli ögretmen, 35 yildir Teke yöresinin vazgeçilmez çalgisi olan kabak kemane yaparak bu kültürü gelecek nesillere ögretmek için ugras veriyor. Kabak kemanenin satis fiyati bin 750-2 bin TL arasinda degisiyor.
