400 Yaşındaki Minare Yeniden Örüldü

ANDAÇ HONGUR - Sultanahmet Camisi'nin kayma nedeniyle sökülen bir minaresi, külahı ile petek ve gövdesinin bir bölümündeki ağırlıkları 400 ila 700 kilogram arasında değişen 532 taşının konservasyonunun ardından yeniden örüldü.

Sultanahmet Camisi, Osmanlı padişahı I. Ahmed tarafından mimar Sedefkar Mehmet Ağa'ya 1616 yılında yaptırıldı. Tarihi yarımadada bulunan ve İznik çinileriyle bezendiği, yarım kubbeleri ve büyük kubbesinin içi de mavi ağırlıklı kalem işleri ile süslendiği için yabancı turistlerin 'Mavi Cami/Blue Mosque' olarak adlandırdığı cami, Türkiye'nin 6 minareli tek tarihi camisi.

Her gün yerli ve yabancı turistlerce ziyaret edilen Sultanahmet Camisi'nde kayma sebebiyle sökülen sağ ön minarenin konservasyonu için yürütülen çalışma, 2 yıl sürdü. Bu süreçte yüklenici firma tarafından caminin bahçesine ziyaretleri engellemeyecek şekilde şantiye kuruldu. Şantiyeye, taşların konservasyonu sırasında çıkan tozların turistleri ve cemaati rahatsız etmemesi için tozu emen makineler de yerleştirildi.

Bilim kurulu kararları doğrultusunda, öncelikle minarenin bakır alemi ve 16,5 metre yüksekliğindeki ahşap seren direği sökülerek, koruma altına alındı. Minarenin külahı ile petek ve gövdesinin bir bölümünden sökülen, ağırlıkları 400 ila 700 kilogram arasında değişen 532 taşı incelendi. Bu taşların 373'sinin konservasyonu yapılırken, 28'ine bozulma olmadığı için müdahale edilmedi ve bu taşlar konserve işlemine gerek olmaksızın yerine konuldu. Minarenin 131 taşı ise gerekli test ve deneylerin ardından Pınarhisar'dan getirilen aynı kalitedeki küfeki taşlarıyla değiştirildi.

Çalışmalar kapsamında taşlardaki çatlakların enjeksiyon yöntemiyle tamiri yapıldı. Çimento esaslı kaplamalardan arındırılan taşlar, mikro kumlama yöntemiyle temizlenirken, ön yüzlerindeki aksaklıklar giderildi. Taşları yatayda ve düşeyde birbirine bağlayan ve pastan korozyona uğrayan kenet ve zıvanaların paslanmaz imalattan yenileri yapıldı. Kötü durumdaki kenet ve zıvana yuvalarının ıslahları gerçekleştirildi. Taşların onarımında da hurdaya çıkan taşlar kullanıldı.

- 'Statik açıdan da sağlamlaştırılmış oldu'

İstanbul Vakıflar 1. Bölge Müdürü Mürsel Sarı, AA muhabirine, Sultanahmet Camisi'nin restorasyonu tamamlanan minaresine ilişkin bilgi verdi.

Türkiye ve dünya sanat tarihi açısından önemli bir eser olan Sultanahmet Camisi'nde zaman içerisinde dış etkenlerle erozyona uğrayıp birtakım statik tehlikeler ortaya çıkabildiğine değinen Sarı, caminin restorasyonu yapılan minaresinde kayma tespit edilmesi ve bunun tehlike arz etmesi üzerine restorasyon için projelendirme yapıldığını anlattı.

Sarı, ihalenin ardından minarenin restorasyonuna başlandığını dile getirerek, şunları anlattı:

'Minarenin restorasyonuna Haziran 2014'te başlandı ve restorasyon Eylül 2016'da tamamlandı. Projede 25 sıra taşın sökülmesi öngörülmüştü. 25 sıra taş söküldükten sonra, taşları birbirine bağlayan kenet ve zıvanaların aşındığı tespit edildi. Danışman hocalarımız ve kurulun da önerisiyle 6 kat sıra daha söküme gidildi. Toplam her biri 400 ila 700 kilogram ağırlığındaki 532 taş söküldü ve tek tek elden geçirildi. 532 taşın 373'ü konserve edildi, yine aynı taşlar kullanıldı. Minarede 131 yeni taş kullanıldı. 28 taş da herhangi bir konserve işlemine gerek olmaksızın yerine konuldu. Bu taşlar, kenet, zıvana ve kurşunla birbirlerine örüldü. Minarenin sökülmeyen bölümlerinde dış etkenler nedeniyle oluşan erozyonlar, çürütme yöntemiyle giderildi, onarıldı. Minarenin 16,5 metre yüksekliğindeki ahşap seren direği yenilendi. Bunun üzerine kurşun kaplama yapılıp, minarenin uç kısmı tamamlandı. Minarenin alemi de yerleştirilerek, konservasyon tamamlanmış, statik açıdan da sağlamlaştırılmış oldu.'