56 Ülke Tbmm’Nin Yasama Deneyimi İçin Sıraya Girdi (Özel)

TBMM, son yıllarda başta 12 Eylül referandumuyla ilgili anayasa değişikliği olmak üzere yaptığı yasama faaliyetleri ile birçok ülkeye ilham kaynağı oldu. Son iki yılda, aralarında Rusya ve Yunanistan’ın da bulunduğu Balkan ülkeleri, Türk cumhuriyetleri ve Ortadoğu ile Afrika’dan 56 ülke, TBMM’nin anayasa ve kanun yapma deneyiminden yararlanmak için adeta sıraya girdi.

Yabancı ülke parlamentoları, bu yöndeki taleplerini parlamenterler arası dostluk grupları ve Türkiye Parlamenterler Birliği (TPB) üzerinden iletirken, TPB Başkanı Hasan Korkmazcan, bu alanda kendilerine yoğun bir taleple olduğunu söyledi.

TBMM’nin yaptığı yasama çalışmalarıyla merkez kurum konumuna geldiğini anlatan Korkmazcan, “TBMM özellikle son dönemlerde yaptığı anayasa değişiklikleri ve kanunlarla merkez kurum konumuna yükseldi. Bundan dolayı birçok ülke, Türkiye’nin bu deneyiminden yararlanmak amacıyla bizden yoğun talepte bulunuyor.” dedi.

Türkiye, bugüne kadara milletvekili seçimi için 23 kez sandık başına gitti. 12 Haziran günü ise bir kez daha iradesini ortaya koymak üzere sandık başına gidiyor. Böylece, TBMM’nin 24. döneminde görev ve sorumluluk alacak milletvekilleri seçmiş olacak.

4 YILLIK YOĞUN MARATON

2007 yılındaki tansiyonu yüksek seçimlerin ardından oluşan TBMM, 4 yıl boyunca başta 12 Eylül referandumuyla ilgili anayasa değişikliği olmak üzere önemli yasal değişikliklere imza attı. 23. Dönem Meclisi‘nin tüm bu yasama ve denetim çalışmaları için 491 birleşim, 2 bin 252 oturum yaparak, 2 bin 958 saat 8 dakika çalıştı. Bunun için 142 bin 378 sayfa tutanak tutuldu. Meclis, 14 gün süren yaklaşık 170 saatlik anayasa değişikliği maratonu boyunca, 7 bin sayfa tutanak hazırlandı. Bu dönemde Meclis Başkanlığı‘na hükümet tarafından 789 kanun tasarısı, milletvekillerince de 901 kanun teklifi verildi. Bu tasarılardan 514‘ü, tekliflerden 248‘i kanunlaştı. Bazı teklifler, tasarılarla birleştirilerek görüşüldüğü için toplam 548 kanun bu dönemde yasalaştı.

23. DÖNEMDE ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ VE YARGI REFORMU YAPILDI

Tarihi kararların alındığı özellikle son 4 yılda, 12 Eylül 2010‘da referandumda kabul edilen ‘anayasa değişikliği‘ damgasını vururken, CHP‘nin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi‘nce iptal edilen üniversitelerde başörtüsünü serbest bırakan anayasa değişikliği bu dönemde ele alındı. TBMM’nin damgasını vurduğu değişikliklerden biri de yargı reformları oldu. Bu dönemde YAŞ mağdurlarının haklarının iadesi yolu açıldı. ‘Yargı reformu‘ kapsamında HSYK, Danıştay, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi‘nin yapısında önemli değişiklikler yapıldı, üye sayıları dünya standartlarına yükseltildi. Askere sivil yargı yolunun da bu dönemde açıldı. Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru imkânı ilk kez bu dönemde Türkiye’nin iç hukukuna girdi. Suriye sınırındaki mayınlı arazilerin temizlenerek tarıma kazandırılmasına ilişkin yasa Meclis’te kabul edilen önemli değişiklikler arasında yer aldı.

PARLAMENTOLAR DİPLOMASİSİ BAŞLADI

Yasama olarak yoğun bir dönem geçiren TBMM, aynı zamanda yoğun bir diplomasi trafiğine de sahne oldu. Bu yasama döneminde, dünya parlamentolarıyla oluşturulan dostluk gruplarının sayısı 105‘e yükseldi. TBMM’yi 36 devlet başkanı, 70 meclis başkanı, 17 başbakan, 22 bakan, 114 büyükelçi ziyaret etti. 2007-20011 döneminde TBMM Başkanlığı yapan Köksal Toptan ile Mehmet Ali Şahin, yurt dışı ziyaretlerinde, 27 devlet başkanı, 111 parlamento başkanı, 24 başbakan, 5 bakanla bir araya geldi.

Bunun yanı sıra, 12 ayrı uluslararası parlamenter teşkilatta görev yapan 100 milletvekiliyle de aktif bir şekilde temsil edildi. TBMM, son dört yılda 13 ayrı ülke parlamentosu ile işbirliği anlaşması imzaladı. TBMM Başkanı Şahin, bu durumu değerlendirirken, “Ülkemizin uluslararası alanda sürekli artan itibarına Meclisimiz, yaptığı yasal çalışmaların yanı sıra, artık kurumsallaşmış olan parlamenter diplomasi faaliyetleriyle de katkılar sağlamaktadır. Türkiye‘nin bölgede ve dünyada artan ağırlığına paralel olarak yürüttüğümüz parlamenter diplomasi faaliyetlerimize, bu yasama döneminde de etkin bir şekilde devam edilmiştir. 23. Dönem boyunca ülkemiz ve Meclisimiz, tüm dünyada ilgi odağı haline gelmiştir.” ifadelerini kullandı.

TBMM MODEL ALINIYOR, SİVİL BİR ÇATI KURUMA İHTİYAÇ VAR

TBMM, son yıllarda yaptığı anayasa değişiklikleri ve kanunlarla AB başta olmak üzere birçok ülkenin takdirini toplarken, bazı ülkelerin parlamentoları için de ilham kaynağı oldu. Birçok ülke yasa ve anayasa yapma konusunda Türkiye’den destek almak için sıraya girdi. Son iki yılda Rusya, Yunanistan, Bulgaristan, Balkan ülkeleri, Suriye, Mısır, Tunus gibi ülkelerle Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinden oluşan toplam 56 ülkenin parlamentosu, Türkiye’nin Anayasa değişikliği ve kanun yapma deneyiminden yararlanmak üzere talepte bulundu.

Türkiye Parlamenterler Birliği Başkanı Hasan Kormzacan, TBMM’nin özellikle son yıllarda gerçekleştirdiği reformlarla merkez kurum konumuna geldiğini söyledi. Korkmazcan, Meclis’in ortaya koyduğu bu performansla başka ülkelere ilham kaynağı olmaya başladığını söyledi. Anayasa ve kanun çalışmaları için çok sayıda ülkenin talepte bulunduğunu anlatan Korkmazcan, bunun için önümüzdeki dönemde çatı bir kurum kurarak bu hizmeti kurumsal olarak vermeyi planladığını söyledi. Korkmazcan, “Bir çatı birimi İslam Konferansı Örgütü benzeri bir kurum olacak. Ancak bunun için de Rusya ve Müslüman olmayan ülkeler için farklı bir durum düşünülüyor. Bu ilişkilerin yürütülebilmesi için sivil bir bağ lazım. Bu birim, devleti bağlamayacak ama hükümetleri etkileyecek bir yapı olacak. Kamuoyu oluşturan, yol gösterme amaçlı bir yapı olacak. Bu durum, TBMM’ye ve TPB’ye sorumluluk yüklüyor. Sayın Cumhurbaşkanımız, Meclis Başkanımız ve Başbakanımız ile siyasi parti liderlerinin bilgileri ve destekleri var.” dedi.

EN ÖNEMLİ MESELE YENİ BİR SİVİL ANAYASA

Korkmazcan, TBMM’yi bekleyen en önemli işin sivil bir anayasa çalışması olacağını söyledi. “Türkiye, bu dönemi iyi değerlendirmek zorundadır.” diyen TPB Başkanı Korkmazcan, “TBMM’yi zorlu bir maraton bekliyor. En önemli gündem maddesi ise yeni bir sivil anayasa olacaktır. Bu ülkelerde demokrasinin gelişmesinde Türkiye deneyimi çok önemlidir. Türkiye model olacak. Demokrasilerde devletin kalbi parlamentodur.” diye ifade etti.

Korkmazcan, milletin iradesinin tecelli ettiği Meclis’in önemini ise hayattayken kendisini ziyaret eden Filistin eski lideri Yaser Arafat’ın şu sözleri ile vurguluyor: “Bu Meclis sadece Türkiye’nin değil, bütün İslam aleminin ve özgürlüğünü elde etmiş ülkeler için kutsal bir mekandır.”