İran ile P5+1 ülkeleri arasında yapılan nükleer anlaşmanın dün yürürlüğe girmesinin ardından ABD ilk adımı, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin bozulmasından önce İran'ın askeri ekipman almak için ABD'ye ödediği 400 milyon doları geri gönderme noktasında attı.
Kerry, yaptığı yazılı açıklamada, İran ile ABD'nin, Lahey'deki mahkemede, İran'ın dondurulmuş parasının aradan geçen 35 yılın ardından iade edilmesine ilişkin anlaşmaya vardığını duyurdu.
“Yapıcı ikili görüşmelerin ardından adil bir çözüme ulaştıklarını” belirten Kerry, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“İran, vakıf fonunda yer alan 400 milyon doları, kabaca 1,3 milyar dolar olan faiziyle birlikte alacak. İran'ın alacağı, makul bir faiz oranıyla belirlendi. Dolayısıyla, İran bize karşı daha büyük bir tazminat peşinde koşamayacak. ABD'nin vergi mükelleflerinin daha büyük miktarlarda para ödemesi önlenmiş oldu.”
Kerry ayrıca, ABD'nin İran'a karşı açtığı yaklaşık 4 bin 700 özel davanın bulunduğunu ve mahkemenin, davaların ilk 20 yılında bunları çözüme kavuşturduğunu anımsatarak, süreç içerisinde de ABD vatandaşları ve şirketlerinin 2,5 milyar dolar tazminat kazandığını kaydetti.
ABD aleyhine İran tarafından açılmış çok sayıda davanın bulunduğu bilgisini veren Kerry, bu davaları uygun şekilde sonuçlandırma gayret edeceklerini ifade etti.
ABD ile İran ilişkileri, İran'da 1979 İslam Devrimi ile ABD tarafından desteklenen Şah Rıza Pehlevi'nin devrilmesinin ardından çıkmaza girmişti. İran'da devrimi destekleyen öğrenciler, ABD'nin Tahran Büyükelçiliğini basmış, 52 ABD'li 444 gün boyunca elçilikte rehin tutulmuştu. ABD'nin askeri operasyonuna rağmen başarısızlıkla sonuçlanan rehine krizi de diplomatik ilişkileri tamamen koparmıştı. Bunun üzerine ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları başlarken, İran da 1981'de, Lahey'de, iki ülke arasındaki borçlara ilişkin, askeri ekipman almak için ödediği 400 milyon dolar karşılığında siparişin teslim edilmemesi ve paranın da iade edilmemesi nedeniyle dava açmıştı.
