ABD İle Ticarette Makas Daralıyor

HANDAN GÜNEŞ - Türkiye'nin geçen yıl ABD ile ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı yaklaşık yüzde 58'e yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle oluşturulan 2015 yılına ilişkin geçici dış ticaret verilerine göre, Türkiye'nin dış ticaretinde önemli bir paya sahip ve başlıca ihraç pazarlarından biri olan ABD'ye ihracatı 2015 yılında 6,4 milyar dolara yükselirken, ABD'den ithalatı 11,1 milyar dolara geriledi.

Doların TL karşısında yüzde 25 değer kazanmasının yanı sıra emtia ve enerji fiyatlarındaki gerilemenin de etkisiyle Türkiye'nin ABD'den ithalatı yüzde 12,6 azaldı. Söz konusu dönemde ABD'ye ihracat ise yüzde 0,9 arttı. Böylece, Türkiye'nin geçen yıl ABD ile ticaretinde ihracatın ithalatı karşılama oranı, yaklaşık yüzde 58'e çıktı. Bu oran 2014 yılında yaklaşık yüzde 50 düzeyindeydi.

ABD, Türkiye'nin en çok ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında Almanya, İngiltere ve İtalya'nın ardından 4. sırada yer alırken, en çok ithalat yapılan ülkeler sıralamasında da Çin, Almanya ve Rusya'nın ardından yine 4. sırada yer aldı.

Türkiye'nin geçen yılın ocak-aralık döneminde ABD'ye ihracatı önceki yıla göre yüzde 0,9 artarak 6 milyar 399 milyon 463 bin dolara yükselirken, ABD'den ithalatı ise yüzde 12,6 azalarak 11 milyar 127 milyon 973 bin liraya geriledi. 2014 yılında, Türkiye'nin ABD'ye ihracatı 6 milyar 341 milyon 841 bin dolar, ithalatı ise 12 milyar 727 milyon 562 bin dolar olmuştu.

Türkiye'nin ABD'ye geçen yılın aralık ayında ihracatı ise önceki yılın aynı ayına göre yüzde 18,1 azalarak 590 milyon 238 bin dolara, ABD'den ithalatı da yüzde 13,9 gerileyerek 960 milyon 806 bin liraya düştü. 2014 yılı aralık ayında, Türkiye'nin ABD'ye ihracatı 720 milyon 949 bin dolar, ülkeden ithalatı ise 1 milyar 115 milyon 625 bin dolar olarak gerçekleşmişti.

- 'Düşüşte, dünya ekonomisinde yaşanan diğer gelişmelerin de etkisi mevcut'

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, 2015 yılında dolar kurunda yaşanan ciddi artışın ABD ithalatındaki yüzde 12,6'lık gerilemeyi etkilediğini belirterek, 'İthalatımızın TL cinsinden maliyetinin artması, ithalat yapan firmalarımızın alım gücünde ciddi gerilemelere neden oldu. İthalat rakamlarımızdaki düşüşün arkasında dünya ekonomisinde yaşanan diğer gelişmelerin de etkisi mevcut' diye konuştu.

Büyükekşi, ABD ithalatında ön sıralarda bulunan alt sektörler incelendiğinde, demir-çelik, enerji ve pamuk gibi ham madde ithalatlarında meydana gelen önemli gerilemelerin dikkati çektiğini aktararak, demir-çelik, enerji ve pamuk ithalatlarında sırasıyla yüzde 33, yüzde 36 ve yüzde 42'lik düşüşler meydana geldiğini söyledi.

Geçen yıl boyunca emtia fiyatlarında önemli düşüşler yaşandığına işaret eden Büyükekşi, şu değerlendirmeleri yaptı:

'Bilhassa çelik sektöründe bunu fazlasıyla yaşadık. OECD tahminlerine göre Dünya Çelik Üretimi kapasitesi her yıl toplam talebi 600 milyon ton kadar aşıyor. Bunda yıllık çelik üretimi 800 milyon tona kadar ulaşan Çin’in büyük payı bulunuyor. Benzer durum, petrol ve enerji fiyatlarında da yaşandı. 2015 yılı ortalarından itibaren gerileyen enerji fiyatları ithalat üzerinde de önemli sonuçlar ortaya koydu. Özetle, ABD ithalatımızda dolar kurundan kaynaklı alım gücünün düşmesinin yanı sıra emtia ve enerji fiyatlarındaki gerilemenin de etkileri olduğunu görüyoruz. ABD ithalatımızda önemli pay alan bu sektörlerin ABD’den toplam ithalatımız üzerinde önemli etkileri olduğunu gözlemliyoruz.'

- Güney Amerika ülkelerine ihracat yaklaşık yüzde 30 azaldı

Geçen yıla ilişkin Türkiye'nin ülke gruplarına göre dış ticaret rakamlarına bakıldığında ise Kuzey Amerika'ya ihracat önceki yıla göre yüzde 3 azalarak, 7 milyar 70 milyon 381 bin dolara, Güney Amerika'ya ihracat yüzde 29,3 azalarak, 1 milyar 310 milyon 429 bin dolara düştü. Türkiye'nin Orta Amerika ve Karayipler bölgesine ihracatı ise 2015 yılında yüzde 9,5 azalışla 848 milyon 853 bin dolara geriledi.

Türkiye'nin geçen yıl Kuzey Amerika'dan ithalatı da yüzde 12,9 azalışla 12 milyar 57 milyon 34 bin dolar, Güney Amerika'dan ithalatı yüzde 6,9 düşüşle 3 milyar 663 milyon 950 bin dolar oldu. Söz konusu dönemde Türkiye'nin Orta Amerika ve Karayipler bölgesinden ithalatı ise yüzde 7,5 azalarak 1 milyar 39 milyon 653 bin dolar oldu.

Bu arada, Türkiye'nin 2015 yılında toplam ihracatı, bir önceki yıla göre yüzde 8,7 azalarak 143 milyar 935 milyon dolara düştü. Aynı dönemde ithalat ise yüzde 14,4 azalarak 207 milyar 203 milyon dolar olarak hesaplandı.