AİHM'nin Dink cezası ağır olabilir

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Hrant Dink'in TCK'nın 301. maddesinden suçlu bulunması ve bu davadan dolayı hedef haline gelerek öldürülmesi nedeniyle Dink ailesinin açtığı davada, kararını 14 Eylül'de açıklayacak. Kulislerde, bu davada yapılan, Dink'in Nazi liderine benzetildiği savunmanın açığa çıkmasından sonra AİHM'ye "dostane çözüm" anlamına gelen irade beyanında bulunan Dışişleri Bakanlığı'nın son dakika çabasının sonuçsuz kalacağı ve davanın Türkiye'nin ağır biçimde eleştirileceği bir mahkumiyet kararıyla sonuçlanacağı konuşuluyor.
AİHM'nin Türkiye'nin son dakika başvurusunu dikkate almasına ise çok düşük bir olasılık olarak bakılıyor. Olası bir mahkumiyet kararı, Dink'in öldürülmesine ilişkin cinayet davası sonuçlanmadan ve 301. maddeden açılan davanın ölümü nedeniyle "düşme" ile sonuçlanmasından dolayı da tarihi bir nitelik taşıyacak ve AİHM'deki farklı davalar için emsal oluşturacak.

Sorular ve Nazi yanıtı
Dink ailesinin açtığı davada, AİHM, Türkiye'ye, davanın mahkumiyetle sonuçlanabileceği mesajını içeren sorular yöneltti. AİHM, Dink'in ifade özgürlüğüne müdahale olup olmadığı, devletin bu özgürlüğü korumak ve olası müdahaleleri önlemek adına neler yaptığı, "Türklük" kavramını içeren TCK'nın 301. maddesinden Dink'in suçlu bulunmasının, AİHM içtihatlarına ne derecede uygun olduğu soruları yöneltildi.
Hükümet adına soruları yanıtlayan Dışişleri Bakanlığı, tartışılan Nazi savunmasını AİHM'ye gönderdi. Bakanlık, savunmanın kamuoyuna yansımasının ardından gelen tepkiler doğrultusunda geri adım attı. İfade özgürlüğü ile ilgili davalarda Türkiye'nin bundan sonra savunma yapmamasına kadar uzanan bir dizi karar alan Dışişleri Bakanlığı, Dink davasında da "dostane çözüm" teklifinde bulunmayı kararlaştırdı. Ancak Dink ailesinin yaptığı, dostane çözümü kabul etmeyeceklerine yönelik açıklamalar, bakanlığın AİHM'ye irade beyanı anlamına gelen farklı bir metin göndermesine yol açtı.
Tek taraflı dostane çözüm teklifi olarak da nitelenen metinde, Dink'in yaşam hakkının devlet tarafından korunamadığı kabul edildi.

AİHM dikkate almayabilir
Ancak mevzuata göre, AİHM'nin, Türkiye'nin bu teklifini dikkate almama hakkı bulunuyor. Uzmanlar, AİHM'nin, kararın açıklanacağı tarihi açıklamasının, kararın çok daha önceden verildiği anlamına geldiğine dikkati çekiyor. Uzmanlara göre, AİHM, karar verildikten sonra yapılan bu tip başvuruları da özellikle yaşam hakkına ilişkin davalarda dikkate almıyor. Buna göre, uzmanlar, AİHM'nin en iyi ihtimalle Türkiye'nin sonraki başvurusunu da kayda geçerek bir karar açıklayabileceğini ancak bunun da yine mahkumiyet kararı anlamına geleceğini söylüyor.