BURCU ÇALIK- Türkiye genelindeki tüm aile hekimligi birimlerinin, hedef nüfusundaki vatandaslari, hipertansiyon, diyabet, obezite, kalp-damar hastaliklari ile kanser ve yasli izlem taramalarina alarak, sonuçlarini Hastalik Yönetim Platformu'na (HYP) islemesi zorunlu hale getirildi.
Saglik Bakanliginca 30 Haziran'da yayimlanan Aile Hekimligi Sözlesme ve Ödeme Yönetmeligi ile aile hekimi ve aile sagligi çalisanlarinin ücretlerinin hesaplanmasina, kronik hastalik yönetimine ait parametreler eklenerek, aile hekimligi çalisanlarina ücret artisi saglandi.
Bu çerçevede, Bakanlik Halk Sagligi Genel Müdürlügü ile Saglik Bilgi Sistemleri Genel Müdürlügünün ortak çalismasiyla ocak ayinda kullanima açilan Hastalik Yönetim Platformu (HYP) 1 Temmuz itibariyla tüm aile sagligi merkezlerinde yayginlastirildi. Böylelikle, kronik hastalarin daha yakindan takip edilecegi, bazi hastaliklarin erken safhalarda tespit edilip gereken önlemlerin alinabilecegi dönem baslamis oldu.
Yeni uygulamayla aile hekimlerinin, daha önce de yapilan ama yeterince yaygin olmayan hipertansiyon, diyabet, obezite, kalp-damar hastaliklarina iliskin degerlendirmeleri ile kanser ve yaslilara yönelik taramalari, hedef nüfuslarindaki her kisi için gerçeklestirmesi ve HYP'ye islemesi zorunlu hale getirildi.
- Kanser taramasi için kisiler tek tek aranip davet edilecek
AA muhabirinin 1 Temmuz itibariyla devreye alinan yeni uygulamalardan derledigi bilgilere göre, her aile hekimi, hedef nüfusundaki kisileri, telefon arayarak veya SMS ile davet ederek danismanlik verecek, 30-65 yas arasi kadinlarin rahim agzi kanseri, 50-70 yas arasi kadin ve erkeklerin de kalin bagirsak kanseri taramasini yapacak.
Ayrica 40-69 yas arasi kadinlar da meme kanseri taramasi için en yakin tarama birimine yönlendirilerek takip edilecek. Pozitif veya süpheli olan sonuçlar, teshis merkezlerine sevk edilecek.
Aile hekimleri, aylik hedef nüfuslarinin taramalarini, rahim agzi kanseri taramasi için en az yüzde 50, meme kanseri taramasi için en az yüzde 40, kalin bagirsak kanseri taramasi için en az yüzde 50 olacak sekilde yapacak.
- 18 yasindan büyük herkesin yilda en az bir kez kan basinci ölçümü yapilacak
Kisilerin hipertansiyon degerlendirmeleri çerçevesinde her aile hekimi, kendi nüfusuna kayitli 18 yasindan büyük bireyleri yilda en az bir kez kan basinci ölçümü yapmak için davet edecek.
Kan basinci yüksek hastalar ile 50 yas üstü, kilolu, obez, sigara içen, seker hastaligi bulunan, ailesinde kronik böbrek yetmezligi hikayesi olan kisilerin kan basinci, boy, kilo ve bel çevresi ölçümü düzenli yapilacak.
Bu durumdaki hastalar gerektiginde diyetisyen, fizyoterapist, psikolog gibi uzmanlardan destek almalari için Saglikli Hayat Merkezlerine yönlendirilecek.
Hipertansiyonu bulunan kisiler ayrica e-Nabiz sistemi üzerinden kendi tedavi planlarini görebilecek ve evde ölçtükleri kan basinci degerlerini sisteme yükleyebilecek.
- 40 yas üstü kisilerin kalp-damar hastaligi, diyabet ve obezite riski hesaplanacak
Aile hekimleri ayrica 40 yas ve üstü bireylerde basvuru sebebinden bagimsiz olarak bir kez kardiyovasküler risk degerlendirmesi yapacak. Böylelikle kisilerin 10 yillik zaman dilimi içinde ölümcül koroner kalp hastaligi, inme ve geçici iskemik atak geçirme riski hesaplanabilecek.
Öncelikle bireylerin, yas, cinsiyet, sigara kullanimi bilgilerinin alinacagi degerlendirmede, kan basinci ölçülecek, sistolik kan basinci degeri alinacak ve total kolesterol degerine bakilacak.
Düsük riskli bireylere, saglikli beslenme, fiziksel aktivite, tütün ve tütün mamullerinden uzak durma, alkolü birakma gibi yasam tarzi degisiklikleri konusunda danismanlik verilecek, orta, yüksek ve çok yüksek risk grubundaki bireylerin ise Saglikli Hayat Merkezlerinden destek almasi, daha ileri tetkik ve tedavi plani için uzman hekime yönlendirilmesi saglanacak. Bu kisiler ayrica diyabet ve obezite riski açisindan da taranacak.
- 65 yasindan büyük herkes "yasli izlem taramalarina" alinacak
Aile hekimleri veya aile sagligi çalisanlari, 65 yasini asmis her bireyi yilda en az bir genel durum degerlendirmesi yapmak için telefon veya SMS'le aile sagligi merkezlerine davet edecek. Kisilerin hastalik öyküleri alinacak, fiziksel muayene ve laboratuvar incelemeleri gerçeklestirilecek.
Yasli bireyin degerlendirmesinde, geçirdigi hastaliklar, Alzheimer/demans varligi, sigara kullanimi, fiziksel aktivite durumu, beslenme aliskanliklari, isitme, görme, idrar kaçirma gibi sorunlari, agiz ve dis sagligi problemleri ile ilaç kullanimi bilgileri bütüncül bakisla ele alinacak.
Yasli hastalarin, yemek yeme, giyinme, telefon kullanma, yemek yapma gibi günlük yasam aktivitelerini gerçeklestirmede yardima ihtiyaç duyup duymadiklari saptanacak ve buna göre tedavilerine baslanacak. Yaslilar, gerektiginde daha ileri tetkik ve tedavi plani için uzman hekime yönlendirilecek.
Aile hekimleri, kisilerin hipertansiyon, diyabet, obezite, kalp-damar hastaliklari ile kanser ve yasli izlem taramalarina iliskin degerlendirmelerini HYP'de bulunan ilgili modüllere kaydederek, düzenli izlenmesini saglayacak.
Aile Hekimliklerinde Kronik Hastaliklarla Etkin Mücadele Dönemi
Saglik Bakanliginca baslatilan uygulama ile tüm aile hekimliklerinde vatandaslarin hipertansiyon, diyabet, obezite, kalpdamar hastaliklari ile kanser ve yasli izlem taramalarina alinmasi zorunlu hale getirildi Bu kapsamda, her hekim, telefonla arayarak ya da SMS araciligiyla aile hekimligine davet edecegi 3065 yas arasi kadinlarin rahim agzi kanseri, 5070 yas arasi kadin ve erkeklerin kalin bagirsak kanseri taramasinin yapilmasini saglayacak 18 yasindan büyükler, yilda en az bir kez kan basinci ölçümü için aile sagligi merkezlerine davet edilecek 40 yas ve üstü, basvuru sebebinden bagimsiz olarak bir kez kardiyovasküler risk degerlendirmesine alinacak, böylelikle 10 yillik zaman diliminde ölümcül koroner kalp hastaligi, inme ve geçici iskemik atak geçirme riskleri hesaplanacak 65 yasini asmis her kisinin de yilda en az bir kez fiziksel muayene ve laboratuvar incelemeleri gerçeklestirilecek.
