Alexandria Troas'da 2 Bin 200 Yillik Çarsinin Iki Kapisina Ulasildi

BIROL GÜNGÖRDÜ - Çanakkale'nin Ezine ilçesinde denize yakin bir bölgede yer alan Alexandria Troas Antik Kenti'nde, 5 Temmuz'da baslayan kazilarda, yaklasik 2 bin 200 yillik oldugu tahmin edilen çarsinin iki kapisina ulasildi.

Kültür ve Turizm Bakanliginin izin ve destegi, Türk Tarih Kurumu ve ana sponsor IÇDAS AS'nin sagladigi imkanlarla yapilan kazilara Ankara Üniversitesi ile Ezine ve Geyikli belediyeleri de destek veriyor.

Ankara Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Ögretim Üyesi ve Kazi Baskani Prof. Dr. Erhan Öztepe, AA muhabirine, çesitli üniversitelerden bilim insanlarinin katkida bulundugu çalismalari her yil daha ileriye tasimaya gayret ettiklerini, bu sene ikinci çalisma alaninda Helenistik döneme ait bir çarsinin kuzey sinirini gün isigina çikardiklarini söyledi.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinden (ÇOMÜ) Prof. Dr. Cahit Çaglar Yalçiner ve Yunus Can Kurban tarafindan alanda jeofizik ölçümlerin gerçeklestirildigini ve bu sayede geçtigimiz yil altarin (adak adanan ve kurban kesilen dini yapi, sunak) yerinin tespit edilerek, bu yil kazildigini dile getirdi.

Jeofizik çalismalar ile forum çevresindeki alanlarin bu sene taranacagini aktaran Öztepe, "Kazilarda ortaya çikan alanlar, korumaya yönelik projeler, Eskisehir Osmangazi Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesinden Prof. Dr. Hakan Anay, Doç. Dr. Ülkü Özten ve Doç. Dr. Meltem Anay'dan olusan mimari ekip tarafindan belgelenerek kayit altina aliniyor." dedi.

- "Ay sonuna kadar bu bölüm tamamen gün isigina çikarilacak"

Öztepe, kazi alaninda bu yil önemli buluntulara ulastiklarini bildirdi.

Büyük ihtimalle çarsi yapisinin cadde ile baglantisini saglayan bir kapiyla karsilastiklarini kaydeden Öztepe, sözlerini söyle sürdürdü:

"Arkadaslar simdi onun biraz daha batisinda, bizim tonozlu yer alti galerisi dedigimiz kryptoportikusa geçisin temizligini yapiyorlar. Yani bir kapi daha bulmus durumdayiz. Su anda tabanda kazdiklari yer büyük olasilikla caddenin dükkani olabilecek yere gelmis kismi. Zemine kadar inecegiz. Bakalim küçük buluntular bize ne verecek? Bu çok önemli. Gerçekten burada bir dükkan varsa ve korunmussa içinde neyle ilgili olduguna dair belki ipuçlarina ulasma sansimiz olacak. Bu ayin sonuna kadar bu bölüm tamamen gün isigina çikarilacak."

- "Serçe parmaginin tirnagi kadar küçük buluntular elekten kaçmiyor"

Öztepe, duvar sistemine bakildiginda çarsinin, kentin kurulus evresi olan Helenistik döneme ait oldugunu, bunun da 2 bin 200 yillik bir yapi anlamina geldigini vurguladi.

Duvarin önündeki kapinin geçis bölümünün ise 1800-1900 yil öncesine ait oldugunu, bunu da gün isigina çikaracaklarini ifade eden Öztepe, söyle konustu:

"Mimarinin disinda burada benim beklentim; tarihlendirmeye ya da bu alanin fonksiyonuyla ilgili küçük buluntuya rastlamak. Arkadaslar onu arastiriyor. Baslangiçtan itibaren buradaki 11 yillik kazi sistematiginde bunu uyguladik. Kazidigimiz topragi titizlikle eliyoruz. Bu elemeler sayesinde bu yil da karsimiza çikti, serçe parmaginin tirnagi kadar küçük buluntular elekten kaçmiyor. Bu açidan çalismalar biraz agir ilerliyor ama kesinlikle buluntu kaçirmadan, önemli ipuçlarina bilgi anlaminda ulasarak devam ediyoruz."

- "Burada fonksiyon verebilecegimiz bir alan kazanacagiz"

Prof. Dr. Öztepe, Alexandria Troas'in 14'üncü yüzyilda tamamen terk edildigini dile getirerek, çarsinin giris kapisinin insasindan sonra insan aktivitesinin olmadigi 200-300 yillik bir süreçten bahsedilebilecegini belirtti.

Sonrasinda depremler, insanlarin tarla açmasi, birtakim faaliyetler için toprak tasimasi, Roma'dan itibaren belirli bölgelerde yasanan siddetli depremler neticesinde yapilarin fonksiyonunu yitirmesi nedeniyle doldurulmasi gibi bilgilere ulastiklarina deginen Öztepe, su ifadeleri kullandi:

"Altari buldugumuzda 7-8 metre asagiya indik. Kazmaya basladigimizda kapinin bulundugu yer ile yürüme zemininin arasinda birkaç metre var. Temeline kadar 4-4,5 metre indik. Bu bize çok büyük bir zorluk çikariyor ama isi basardiktan sonra da büyük bir avantaj. Ambalajindan çikarilmisçasina yapilar bozulmadan karsimiza çikabiliyor. Arkeoloji sabir isi. Burada biraz daha sabretmek zorundayiz. Sabrimizin karsiligini da aliyoruz. Bu çalisma bittiginde burada güzel bir 3 boyutla ve arkeolojik anlamda da anlamlandirabilecegimiz, fonksiyon verebilecegimiz bir alan kazanacagiz."

- Alexandria Troas

Çanakkale Bogazi'nin çikisinda Dalyan köyü yakininda yer alan ve Roma kolonisi olduktan sonra bir liman kentine dönüsen Alexandria Troas, 1 ila 4'üncü yüzyillarda giderek büyüyen güçlü bir ekonomiye sahip oldu.

Nüfusu, en fazla oldugu dönemde 100 bin civarina ulasan ancak 4'üncü yüzyil sonrasinda ekonomisinin zayiflamasiyla küçülmeye baslayan kent, 9'uncu yüzyilda baslayan süreçte terk edildi.

Antik kentin merkezi konumunda yer alan forum içindeki 12 köseli yapi, podyumlu salon ve tapinak, odeon, hamam ile tiyatro gibi yapilar, günümüze ulasan kalintilar arasinda bulunuyor.