Anadolu'nun Sohbet Geleneği Geleceğe Taşınacak

ÖZGÜR ALANTOR - Çankırı Karatekin Üniversitesi bünyesinde kurulan Yaran Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezince Anadolu sohbet gelenekleri kayıt altına alınmaya başlandı.

Çankırı'da 'yaren geceleri', Akşehir, Simav ve Kula'da 'sıra yarenleri', Elazığ'da 'kürsübaşı', Van'da 'oturmah', Şanlıurfa'da 'sıra geceleri' ve Dursunbey'de 'barana' adıyla bilinen sohbet toplantılarının bozulmadan gelecek kuşaklara aktarılması için Yaran Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezince çalışma yürütülüyor.

Çankırı Karatekin Üniversitesi Yaran Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Kadir Çayır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkler'in Orta Asya'dan getirdiği geleneklerden olan sohbet geleneğini gelecek nesillere ulaştırmak için çalışma başlattıklarını söyledi.

Bu geleneğin Anadolu'da farklı isimlerle anıldığını dile getiren Çayır, 'Kimi yerde Ahilik geleneğinin devamı, kimi yerde toplu çalma-söyleme geleneği şeklinde görülen Anadolu sohbet gelenekleri, özellikle kış geceleri sohbet veya sıra sohbetleri olarak karşımıza çıkıyor. Ahlaki değerleri, musikisi, eğlenceleri, eğitici ve öğretici yönleri ile ön plana çıkan bu gelenek, ülkemizin belirli yerlerinde yaşatılmaya devam ediliyor.' dedi.

Çalışmalara Çankırı'dan başladıklarını bildiren Çayır, 'Merkez olarak araştırmalarımıza Çankırı ve ilçelerinde başladık. Çankırı genelinde yaşatılmaya çalışılan yaran kültürü ile ilgili saha çalışması yaptık. Sohbet geleneğinin kökenini araştırırken günümüzdeki uygulamasını da kameraya çekerek kayıt altına aldık.' diye konuştu.

Çankırı'nın ardından Konya'da Akşehir'de de saha çalışması yaptıklarını anlatan Çayır, yörede günümüzde de yaşatılan 'sıra yarenleri' geleneği bulunduğunu kaydetti.

Bu kültürü geçmişte ve günümüzde yapanlarla görüşüp sohbet ettiklerini, kültürün nasıl yaşatıldığını gözlemlediklerine dikkati çeken Çayır, görüntü alıp bunları arşivlediklerini söyledi.

Önümüzdeki haftalarda Balıkesir'e gideceklerine işaret eden Çayır, 'Balıkesir Dursunbeyli'ye gidip, 'barana' kültürünü inceleyeceğiz. Oradan Kütahya Simav'a geçip 'sıra yarenlerini' inceleyip kayıt altına alacağız.' ifadesini kullandı.

Çayır, ülke genelindeki sohbet geleneklerinin tamamını kayıt altına almayı hedeflediklerini vurgulayarak, 'Amacımız yaşatılmaya çalışılan bu kültürü bir araya toplamak. Bu kültürde bugüne kadar neler kaybolduğunu ortaya çıkartarak arşiv oluşturmak istiyoruz. Öncelikle kaynak olarak bir kitap hazırlayacağız. Sonra sohbet geleneklerinde kullanılan müzikleri CD yapacağız. Bu geleneğe ait görüntülerden de bir belgesel yapıp bunu televizyonda yayınlatmayı düşünüyoruz.' diye konuştu.