ANALİZ - Grudinin Putin'e Alternatif Olabilir Mi?

İSTANBUL -SASLANBEK İSAEV- Rusya’da resmi olarak başlayan devlet başkanlığı seçim kampanyaları sürprizlerle dolu. Komünist Parti yeni Rusya tarihinde ilk defa güçlü ve alternatif bir aday çıkardı.

Yaklaşan Mart 2018 seçimlerinin meşrutiyetinin tartışılmaz olmasını dileyen Kremlin’in farklı adımlar attığı konuşuluyordu. Muhaliflere göre, Kremlin Putin’e alternatif olamayacak, fakat medyada yer edinebilecek isimlerin başkanlık yarışına girmesine izin vererek seçmen kitlenin ilgisini çekmeye çalışıyordu. Seçim yarışına giren adayların Rus sokağını meşru ve adil seçimlerin yapıldığına ikna etmesi gerekiyordu. Böylece sokak protestolarının önüne geçilecek ve seçim sonuçları hem içeride hem de dışarıda tartışılmaz olacaktı. Fakat Kremlin bu meşruiyet çabalarıyla kendi işini hayli zora sokmuşa benziyor: Çünkü böylelikle, son 17 yıldır Putin’in alternatifinin olmadığını düşünen seçmene Komünist Parti tarafından gerçek bir alternatif sunuldu.

Rusya Federasyonu Merkezi Seçim Konseyi tarafından açıklanan bilgilere göre, Rusya’da başkan olmak isteyenlerin sayısı 23. Liberal Demokrat Parti lideri Vladimir Jirinovsky, Yabloko Partisi lideri Grigoriy Yavlinsky, Büyüme Partisi lideri Boris Titov, Rusya Komünist Partisi “Rusya Komünistleri” lideri Maksim Suraykin, Kadın Diyalog Partisi lideri Elena Semirikova, Rusya Halk Konseyi Partisi lideri Sergei Baburin gibi parti liderlerinin yanı sıra bağımsız aday olarak Sergei Polonsky, Oleg Lurye ve Aleksey Navalnıy 24 Aralık’a kadar başvurularını yapmıştı.

Başvurusunun reddedildiği 25 Aralık’ta toplanan Merkezi Seçim Kurulu’nda Navalnıy’ın yüzüne söylendi. Taraftarlarını harekete geçiren ve seçimleri boykot etmeye çağıran Navalnıy sokakları da boş bırakmayacaklarını söylüyor. Başkanlık seçimlerini yakından izleyerek katılımı takip edeceklerini ve olabilecek bütün hileleri ortaya çıkaracaklarını söyleyen Navalnıy’ın hareketi, adaylıktan “seçim takip hareketi”ne dönüştü. Takip etse de seçimleri tanımadığını ve tek hedefinin Rusya devlet başkanı olmak olduğunu açıklayan Nalavnıy, bunun için seçim ya da devrim olsun, her yöntemden faydalanacağının altını çiziyor.

Seçimlerin en çok tartışılan adayı ve adaylar arasında en medyatik olanı Ksenia Sobçak ise başvurusunu 25 Aralık’ta yaptı. Aday adayları başvurularını yaparken Putin’in de bağımsız aday olarak seçime katılacağı belli oldu. Adil Rusya partisi, Birleşik Rusya Partisi ve Rusya Halk Cephesi STK platformu ise Putin’i destekleyeceğini açıkladı. Komünist Parti’den aday olması beklenin isim ise Gennadiy Zuganov’du; fakat Zuganov son anda Pavel Grudinin lehine adaylıktan çekildi. Grudinin parti yönetimi tarafından kabul gördü.

Komünist Parti’nin çıkışı 2017 yılında Rusya’nın iç siyasetindeki en büyük sürpriz olarak algılandı. Grudinin diğer adayların arasında Putin’e gerçekten alternatif olabilecek isimlerden de biri.

- Grudinin kimdir?

Sovhoz Lenina genel müdürü Pavel Grudinin 20 ekim 1960’da Moskova’da doğdu; bir yıl sonra ailesi Moskova kırsalında bulunan Leninskiy ilçesine taşındı. Moskova Tarım Mühendisleri Enstitüsü diplomasına sahip olan Grudinin 2001 yılında Rusya devlet başkanlığına bağlı Kamu Yönetimi Akademisi’ni bitirdi. 1982 yılından beri Sovhoz Lenina’da mühendis olarak çalışan Grudinin, 1995 yılında Sovhoz Lenina’nın genel müdürü oldu ve halen aynı görevi yürütüyor. Sovyet döneminde devlete bağlı kolektif tarım kooperatifi olan Sovhoz Lenina günümüzde ise Kapalı Anonim Şirket. Savhoz Lenina Moskova ilinde çilek yetiştiren büyük bir tarım holdinge dönüşmüş durumda.

Aktif bir siyasi hayatı olan Grudinin, geçmişte yerel belediye meclisi üyeliğinden başkanlığa kadar bir çok seçimi kazanmış, ama kaybettiği seçimler de olmuş. Grudinin Komünist Parti’ye üye değil; hatta 2000 yılında Putin’in yedieminiydi ve 2010 yılına kadar hükümet partisi olan Birleşik Rusya Partisi’nin üyesiydi. 2010 yılında şahsi prensiplerinin parti politikasıyla ters düştüğünü söyleyerek Birleşik Rusya Partisi’nden istifa etmişti.

Pavel Grudinin Rusya Federasyonu hükümetine bağlı Eksper Konseyi üyesi, Rusya Ticaret ve Sanayi Odası’nın tarımı geliştirme başkan yardımcısı, Tarım Bakanlığı Kamu Konseyi üyesi ve Milli Süt Üreticiler Birliği yönetim kurulu üyesi. Grudinin aynı zamanda Rusya Federasyonu devlet başkanı tarafından verilen onur plaketine sahip.

- Grudinin’in başarıları onu alternatif kılıyor

Grudinin, Sovyetler dağıldıktan sonra iflas eden bir çok kolhoz ve sovhozların aksine, çalıştığı Sovhoz Lenina’yı kar eden bir kolektif şirkete dönüştürmüş. Başında olduğu kolektif şirketin bloke hakkı olan hisseleri kendine ait, diğer hisseler ise çalışanlarda. Grudinin başında olduğu Sovhoz Lenina’yı yönetmesi sayesinde kamuoyu tarafından tanındı. Kendi çalışanlara faizsiz ev kredisi sağlayan ve tarım şirketleri arasında Rusya genelinde en yüksek maaş veren Grudinin, Avrupa standartlarına göre eğitim hizmeti de vererek ve yeni nesilleri yetiştiren liseyi açarak övgü toplamıştı. İşletmesinin sağlık ve sosyal altyapısını da yüksek düzeyde tutan Grudinin, bazı Rus medya mensuplarına göre devlet içinde başarılı sosyal devlet örneğini kurmuş ve yaşatıyor.

2010 yılından itibaren hükümetini eleştiren Grudinin’in konuşma kayıtları sosyal medyada fenomen haline geldi ve izlenme rekorları kırıyor. Sonuç olarak, Sovyetler dağıldıktan sonra başarılı proje üretemeyen komünistler için ideal adayın Pavel Grudinin olduğunu söyleyen uzmanlar, günümüzde Putin’e karşı alternatif tek adayın da o olduğunun altını çiziyorlar. Grudinin aday adayı olduğu başkanlık seçimlerinde uygulayacağı programını henüz açıklamadı, ama geçmişte katıldığı değişik iş platformlarında konuşurken iki ana fikirle öne çıkmıştı: İlki, Rusya’nın küresel güç olmak için dış sorunlarla ilgilenmek yerine kendi ekonomisini ve hayat standardını yükseltmesi gerektiği; ikincisi ise tarım ve sanayiye destek vererek gelişmesinin sağlaması. Sosyal devlet taraftarı olan Grudinin Komünist Parti seçmenine uygun olan tarafı ise onun batıcı olmaması.

[Grozni ve İstanbul'da yaşayan araştırmacı gazeteci Saslanbek İsaev, Rusya, Kafkasya ve Türkiye ilişkileri alanında uzmanlaşmıştır]