ANALİZ - İngiltere'nin Perakende Devleri Krizde

GÖKHAN KURTARAN - İngiltere'de son dönemde artan ekonomik riskler ve tüketici talebindeki değişiklikler nedeniyle ülkenin en büyük perakende zincirleri, çalışanlarını işten çıkarma, mağazalarını kapatma ya da iflas açıklama yoluna gidiyor.

İngiltere’de, dünyaca ünlü perakende zincirleri, tüketici taleplerindeki değişim, İngiliz sterlinindeki değer kaybı, ithal ürün fiyatlarındaki artış, üretim ve tedarik maliyetlerinde rekabetin sürdürülememesi gibi nedenlerle zor bir dönemden geçiyor.

Avrupa Birliği’nden (AB) çıkış sürecinin (Brexit) artırdığı ekonomik riskler ise hanehalkının satın alım gücünü baskılıyor. Ayakta kalmanın yollarını arayan perakende zincirleri, çareyi önce mağaza kapatmakta, çalışanlarını işten çıkarmakta ya da borçlarını yeniden yapılandırmakta buluyor. Söz konusu adımların yetersiz kalması durumunda ise "kaçınılmaz olarak" perakende şirketlerinin yönetimi kayyuma devrediliyor ve satış sürecine giriliyor.

PricewaterhouseCoopers (PwC) için Local Data Company (LDC) tarafından yapılan araştırmaya göre, İngiltere’de geçen yıl 5 bin 855 mağaza kapandı. Kapanan mağazaların yaklaşık bin 700’ünü perakende zincirlerine ait mağazalar oluşturuyor.

Merkezi Londra’da bulunan Moore Stephens muhasebe şirketinin şubat ayında yayımladığı verilere göre, İngiltere’de tekstil şirketlerinin yüzde 19’u mali sıkıntılarla karşı karşıya bulunuyor. İncelenen 35 bin 78 şirketten 6 bin 850’si finansal olarak sorunlu.

- Toys R Us, Maplin, Prezzo, Carpetright ve diğerleri

Dünyaca ünlü Amerikan oyuncak şirketi Toys R Us’ın İngiltere’deki iştirakine şubat ayında kayyum atanmıştı. İngiltere’de ilk mağazasını 1985 yılında açan oyuncak şirketinin, 15 milyon sterlin seviyesinde vergi borcu bulunuyor. İngiltere perakende sektörü açısından büyük önem taşıyan şirket, tek başına 3 bin kişiye istihdam sağlıyor.

İngiltere’nin en büyük elektronik perakende zincirlerinden Maplin’den şubat ayında yapılan açıklamada, satış görüşmelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından şirketin yönetimine kayyum atandığı belirtilmişti. Şirketin Üst Yöneticisi Graham Harris, İngiltere’nin AB'den ayrılma kararı almasının ardından sterlindeki sert değer kayıplarının müşterilerin harcamalarını olumsuz yönde etkilediğini kaydetmişti. Ülke genelinde 200 mağazası olan Maplin, halihazırda 2 bin 500 kişiye istihdam sağlıyor.

İngiltere’nin önde gelen restoran zincirlerinden Prezzo, geçen ay yaptığı açıklamada, ülke genelinde 94 şubesini kapatacağını duyurmuştu. Şirketten yapılan açıklamaya göre, merkezi ABD’de bulunan yatırım şirketi TPG Capital’ın portföyünde bulunan pizza restoran zinciri Prezzo’nun 94 restoranını kapatmasının ardından 208 restoranla faaliyetine devam etmesi planlanıyor. 2014 yılında TPG Capital tarafından 300 milyon sterlin karşılığında satın alınan Prezzo, mali sorunları nedeniyle şirket borçlarının yeniden yapılandırılması için yakın zamanda kreditörleri ile anlaşma yoluna gitmişti.

İngiltere’nin halı şirketlerinden Carpetright da, geçen hafta, 400 mağazasından 92’sini bu yılın eylül ayına kadar kapatma kararı aldığını duyurmuştu.

Dünyaca ünlü restoran zinciri Jamie’s Italian'ın da geçen yılın başında İngiltere’deki 42 restoranından 8'inin kapatılmasına karar verilmişti. Jamie’s Italian Üst Yöneticisi Simon Bladgen, "Her restoran sahibinin bildiği üzere, bu son derece zor bir pazar. Brexit sonrası dönemdeki baskılar, bilinmezlikler durumu daha da zorlaştırdı." ifadelerini kullandı.

İngiltere’nin önde gelen mağazalarından Güney Afrikalı Brait’in iştiraki New Look ise son aylarda sıklıkla mali sıkıntıları nedeniyle gündeme geliyor. Şirket, geçen ayın başında İngiltere genelinde 593 mağazasından 60’ının kapatılmasına karar verildiğini duyurmuştu. Bu da ülke genelinde 15 bin 300 kişiye istihdam sağlayan şirketin, mağazalarını kapatırken yaklaşık 980 kişiyi işten çıkaracağı anlamına geliyor.

Sunday Times gazetesinin haberine göre, ülkenin en büyük perakende mağaza zincirlerinden House of Fraser da mali sıkıntılarını çözebilmek için kreditörlerle görüşüyor. 1849'dan beri faaliyet gösteren House of Fraser'in Noel döneminde mağaza satışları bir önceki yıla göre yüzde 2,9, internet üzerinden satışları da yüzde 7,5 azalmıştı. İngiltere’de 59 mağaza ile 17 bin 500 kişiye istihdam sağlayan House of Fraser, gelecek 10 yılda mağazalarını yüzde 30 azaltmayı düşünüyor. İngiliz basınında, şirketin, yaklaşık 40 milyon sterlin seviyesinde acil finansman sağlanması için Londra’daki Alteri adlı yatırım şirketi ile görüşmelere devam ettiği ileri sürülüyor.

Ülkenin ünlü fast food zincirlerinden Byron ise bu yılın ocak ayında maddi sorunlarının çözülebilmesi için bir kurtarma planı hazırlamış, kreditörleri ile görüştükten sonra 20 mağazanın kapatılmasına karar verildiğini duyurmuştu. Byron’ın ülke genelinde bulunan 67 restoranında bin 800 kişi istihdam ediliyor.

- Perakende sektöründeki krizin nedenleri

İngiltere’de pek çok farklı ekonomik unsur perakende sektörünü olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. İngiliz sterlininin özellikle AB referandumu sonrası yaklaşık yüzde 15 değer kaybetmesi, tüketicilerin harcama dinamiklerini etkilemeye devam ediyor.

İngiltere’de enflasyonun İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) belirlediği yüzde 2 hedefinin üzerinde seyretmesi de tüketici harcamalarını olumsuz etkiyor. Ülkede mart ayında enflasyon yıllık bazda yüzde 2,5 artış gösterdi. Perakende sektöründeki satışlar 2017'de bir önceki yıla kıyasla ciddi şekilde hız kesmiş durumda. 2016'da yüzde 4,7 artış kaydeden perakende sektöründeki satışlarda, geçen yıl sadece yüzde 1,9 artış oldu.

İngiltere’de perakende sektörünü olumsuz etkileyen bir diğer unsur ise tüketicilerin alışverişlerini mağazalar yerine daha çok internet üzerinden yapmaya devam etmesi... Uzmanlara göre, başta Amazon olmak üzere online alışveriş siteleri, mağazaların satışlarının azalmasında büyük rol oynuyor.

Bu arada, bazı müşteriler de mağazaları ziyaret ederek ürünleri yakında görüp denemesine karşın söz konusu ürünleri daha sonra internet üzerinden en uygun fiyata satın almayı tercih ediyor.

Bazı perakende şirketlerinin agresif büyüme stratejileri sonucu çok sayıda getirisi düşük mağaza açması da şirketlerin mali sorunlarla karşılaşmasına neden oluyor.