MUSTAFA MELİH AHISHALI - İran'da halkın tercihlerinin siyasi yapıya ne ölçüde yansıdığı konusu, Ayetullah Ahmed Cenneti'nin (90) Uzmanlar Meclisi Başkanlığına seçilmesiyle bir kez daha gündeme geldi.
İran'da 5'inci dönem Uzmanlar Meclisi'nin salı günü yapılan ilk toplantısında başkanlık seçimini 26 Şubat'taki seçimlerde 16 sandalyeli Tahran bölgesinde son sıradan meclise girebilen Ayetullah Cenneti kazandı.
Tamamı din adamlarından oluşan 88 üyeli meclisteki seçimde, aşırı muhafazakar Cenneti 51 oy aldı.
Diğer adaylardan Ayetullah İbrahim Emini 21, Ayetullah Seyyid Muhammed Haşimi Şahrudi ise 13 oy aldı.
- Seçim sistemi halkın iradesini yansıtmıyor
Seçim öncesi adı başkan adayları arasında geçen reformist ve ılımlı kanadın temsilcilerinden Haşimi Rafsancani (81) Emini'yi desteklemekle yetindi.
Rafsancani, 26 Şubat'ta düzenlenen seçimlerde Tahran seçim bölgesinde 2 milyon 301 bin 492 oy alarak birinci sıradan meclise girmişti. Aynı bölgede seçime giren Cenneti ise 1 milyon 321 bin 130 oy almıştı.
Halkın oylarına rağmen ülkedeki siyasi yapının muhafazakarlar lehine tanzim edilmesi, halkın iradesinin seçim sonuçlarına yansımadığı ve ülkedeki siyasi değişimin halkın tercihleri doğrultusunda gerçekleşmediği değerlendirmelerine yol açıyor.
- Rafsancani niçin aday olmadı?
Rafsancani'nin, ülkenin en önemli seçim bölgesi olarak kabul edilen Tahran'dan birinci sırada seçilmiş olmasına, aynı kentten aday gösterdiği 15 kişinin meclise gitmesine rağmen başkanlığa aday olmaması, seçim sisteminin halkın taleplerinin tecellisine imkan vermediği yorumlarına yol açıyor.
Cenneti'nin başında olduğu Anayasayı Koruyucular Konseyi'nin (AKK) seçimler öncesi aday adaylarını muhafazakarların lehine elemeye tabi tutması, Uzmanlar Meclisi aritmetiğinin yüzde 80 muhafazakarlardan oluşmasına neden olduğu şeklinde değerlendiriliyor. Bu nedenle de ılımlı ve reformcu kimliğiyle tanınan Rafsancani'nin muhafazakarların ağırlıkta olduğu bir mecliste başkan seçilemeyeceğini bildiği için başkanlığa aday olmadığı yorumları yapılıyor.
- Hasan Humeyni toplantıya katılmadı
Yine 5'inci dönem Uzmanlar Meclisi ilk toplantısıyla ilgili akıllarda kalacak bir diğer konu, İran Devrimi lideri Humeyni'nin torunu Hasan Humeyni'nin (44) davet edilmiş olmasına rağmen oturuma gelmemiş olmasıydı. Toplantıda Genç Humeyni lakaplı Hasan Humeyni'ye ayrılan sandalye boş kaldı.
Reformist ve ılımlı muhafazakarlara yakınlığıyla bilinen Humeyni'nin Uzmanlar Meclisi seçimleri aday adaylığı Cenneti'nin başında olduğu AKK tarafından kabul edilmemiş, bu durum bazı çevrelerce İran devriminin Humeyni'nin değerlerinden uzaklaştığı şeklinde değerlendirilmişti.
ANALİZ - İran'da Siyasi Çekişmeler
Tahran seçim bölgesinde halktan en az oyu alan Ayetullah Cenneti'nin Uzmanlar Meclisi'ne başkan seçilmesi, ülkede bir kez daha seçim sisteminin halkın taleplerini yansıtmadığı şeklinde değerlendirmelere yol açtı.
