Anayasa Mahkemesi kendiyle çelişir mi?

 


Anayasa Mahkemesi referandum yolundaki değişikliklerle ilgili kararını vermek üzere çalışmalara başlıyor .

Raportör Ali Rıza Çoban , iptal talepli başvurunun şekil şartlarını yerine getirmediği gerekçesiyle reddini öneren raporunu mahkemeye sundu . Mahkeme öncelikle başvuru dilekçesini şekil şartları açısından kritiğe tabi tutuyor . Başkan Haşim Kılıç ' ın kafa karıştıran açıklaması da aslında bunu anlatıyordu . Kılıç ' ın hafta içindeki açıklaması yanlış anlaşıldı . Daha doğrusu bu tür kavramsal karışıklığa açık konuların ayaküstü konuşulmasının kaçınılmaz kazası yaşandı . Raportör , iptal talebinin , mahkemenin yetkisi dâhilindeki ' şekil denetimi ' ni dikkate almadığı görüşünde ve dilekçenin ' esasına ' girilmeden başvurunun reddini istiyor . Anayasa ' nın 148 . maddesi AYM ' nin bu konudaki yetkisini açık biçimde tanımlıyor . Birinci fıkradaki " Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler . " ifadesini yeterli görmeyerek ikinci fıkrada bunun sınırlarını da net olarak çiziyor : " Şekil denetimi Anayasa değişikliklerinde , teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır . "
Yüksek Mahkeme de 2007 yılında , cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi ve seçim süresinin 4 yıl olarak belirlenmesiyle ilgili anayasa değişikliğini görüşürken bunu açıkça dile getirdi . O gün iptal ve yürürlüğü durdurma talebini reddederken gerekçeye şunlar yazıldı : " Anayasa Mahkemesi ' nin görev ve yetkilerini belirleyen Anayasa ' nın 148 . maddesinde , anayasa değişikliklerine ilişkin yasaların esas yönünden denetimine yer verilmediği gibi , bunların biçim yönünden denetimleri de , teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlı tutulmuştur . " Ret kararının Osman Paksüt ' ün muhalefeti ile bire karşı 10 oyla alındığını da kayıtlara geçirmeliyiz . O kararda dikkat çeken diğer husus , mahkemenin yürürlükten önce de kendini denetim yapmaya yetkili görmesi . Yani kanunlaşma ile yürürlüğü ayrıştırıyor ve denetim için Resmi Gazete ' de yayımlamayı yeterli buluyor . Eleştiriye açık ama mahkemenin içtihadı bu yönde .
AYM ' nin kendiyle çelişir duruma sokacak konular bununla sınırlı değil . Mahkemeyle ilgili düzenlemeler büyük oranda önceki dönem bizzat hazırladıkları teklifle örtüşüyor . Yani AYM ' nin kurumsal görüşü olarak sunulan paketle büyük oranda paralel bir düzenleme yapıldı . Daha önce evet dediği ve kurumsal olarak arkasında durduğu değişikliği iptal etmesi AYM ' nin itibar kaybına yol açacaktır .
Ayrıca Anayasa ' nın ikinci maddesinde değiştirilemez olarak sıralanan ilkelerden ' hukuk devleti ' ne aykırılıktan açılan davanın ayakları yere basmıyor . Kuvvetler ayırımı ilkesine halel getirildiği iddiasının içi boş . AK Parti , konunun buralara geleceğinden hareketle yapması gerekenden çok daha az düzenlemeye gitti . Parlamento ' ya verilmesi şart olan yetkiler ya verilmedi veya en azıyla yetinildi . Anayasa Mahkemesi ' ne Meclis sadece üç üye seçebilecek . Bunlar da ' Sayıştay ve baro başkanlarının göstereceği adaylar içerisinden ' kaydı altında . Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ' na ise seçme hakkı yok . HSYK ' da Yargıtay ve Danıştay ' ın yetkisi sayı olarak aynı kalırken , bir adım daha ileri gidildi . Eskiden cumhurbaşkanı üzerinden yapılan seçim , şimdi doğrudan hale geldi . Yargı camiasının yüzde 95 ' ini oluşturan birinci kademe hâkim ve savcılarına seçme ve seçilme hakkı verilmesini ' kuşatma ' diye görenlere diyecek söz bulamıyoruz .
MHP lideri Devlet Bahçeli ' nin iki sözünü hatırlatmakta yarar var . Birincisi Anayasa Mahkemesi ' nin CHP ' nin arka bahçesi gibi algılanmasının sebep olduğu mahzurlar . İkincisi ise muhtemel iptal kararının AK Parti ' ye seçim sandığında getireceği ekstra puanlar . AYM bütün bunları dikkate alarak karar verecek . Bence zor bir karar değil . b . korucu@zaman . com . tr

Zaman