Antik Çağın 3 Bin Yıllık Liman Kenti 'Kaunos'

DURMUŞ GENÇ - UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan 5 bin yıllık Kaunos Antik Kenti'ndeki 2 bin 400 yıllık kaya mezarları, 3 bin kişilik tiyatro, bazilika, hamam, agora ve Demeter Kutsal Tapınağı ile 1300 yıllık mozaiklerin bulunduğu alanlar hem yerli, hem yabancı turistler için çekim merkezi oluyor.

Muğla'nın Ortaca ilçesine bağlı Dalyan Mahallesi'nde yer alan Kaunos Antik Kenti'ne erişebilmek için tur tekneleri ile yaklaşık 10 dakika süren bir yolculuk yapan ziyaretçiler, ağaçlarla kaplı yolda 15 dakika kadar yürüdükten sonra 3 bin yıllık antik kentin kapılarını aralıyor.

Ziyaretçiler, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan 2 bin 400 yıllık kaya mezarları ile büyülenip 5 bin kişilik tiyatroda soluklanıyor, bazilika, hamam ve agorada dolaşıp, 1300 yıllık mozaikleri inceliyor, Demeter Kutsal Tapınağı'nda da fotoğraf çektiriyor.

Prof. Dr. Baki Öğün'ün 1966'da başlattığı kazıların 52'nci yılında Prof. Dr. Cengiz Işık başkanlığında çalışmalar halen devam ediyor.

Kaunos Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Cengiz Işık, Miletos'un ikiz çocuklarından Kaunos'un Karya-Likya sınırında kurduğu kentin, antik çağda liman kenti olduğunu ancak günümüzde kıyıdan hayli içeride kaldığını söyledi.

Işık, arkaik, klasik, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yerleşim bulunan kentin daha sonra terk edildiğini dile getirdi.

Kentin kendine has dokusu olduğuna işaret eden Prof. Dr. Işık, "Kaunos, arkeolojinin bilinmezlerine ışık tutan ilklerin kentidir. Kaunos, arkeolojinin bilinmezlerine sağladığı çok sayıdaki ilklerle UNESCO'nun 'Dünya Kültür Mirası Aday Listesi' içersinden çıkıp kalıcı listeye girecektir." dedi.

Işık, Kaunos'un arkeoloji biliminin bilinmezlerine ışık tuttuğunu, kentte yarım yüzyıl içerisinde çok önemli tarihi yapıların ortaya çıkarıldığını dile getirdi.

Antik kentin günde yüzlerce ziyaretçiye ev sahipliği yaptığına işaret eden Cengiz Işık, "Kaunos, sadece arkeolojiye katmış olduğu değerlerle değil kendi çevresel dokusuyla, faunasıyla, florasıyla, endemik yapısıyla aday listesinden çıkmasının ve kalıcı listeye girmesinin en büyük nedeni olarak görüyorum." diye konuştu.

- Kent rüzgar yönüne göre kurulmuş

Kaunos'ta bulunan ölçüm platformunun, kentin cadde ve sokaklarının rüzgar yönüne göre kurulduğunu gösterdiğine değinen Işık, bunu antik yazarların hep dile getirdiğini ancak arkeolojik belgesinin ilk kez Kaunos'ta açığa çıktığını bildirdi.

Prof. Dr. Işık, Kaunos'taki Demeter Kutsal Tapınağı'nın kent için önemine değinerek, sadece kadınların kutladığı bayramın burada yapıldığını ifade etti.

Kaunos'un ticari açıdan önemli bir liman kenti olduğunu vurgulayan Işık, şöyle konuştu:

"Zamanla denizin alüvyonlarla dolmasıyla liman özelliğini kaybetti. Tarihin babası Heredot'a göre Kaunoslular Karia'nın yerli halkındandı ama kendilerini Giritli sayıyorlardı. Coğrafyacı Strabon da Kaunos'un tersanesinin ve ağzı kapanabilen bir limanının bulunduğunu yazıyor. Kentin limanı akropolun aşağısındaki Sülüklü Göl'dü. O zaman deniz Kaunos'un akropoluna kadar gelmekteydi. Perslerin Anadolu'yu bütünüyle ele geçirmesi üzerine kent Mausolos'un yönetimine girdi. MÖ 334'de İskender'in Persleri yenmesi üzerine kent, Prenses Ada'nın, sonra Antigonos'un, daha sonra Ptolemaios'un yönetimine girdi. Rodos Krallığı, Bergama Krallığı ve Roma egemenlikleri altında kaldı. Limanın dolmasıyla da önemini yitirmeye başladı."

Kaunos Antik Kenti'nde yürütülen çalışmalarda tuzlak alanının tespit edildiğini belirten Cengiz Işık, ''Çalışmalar çerçevesinde antik kent içinde tuzlak alanı tespit ettik. Antik çağda Kaunos'ta çıkarılan tuzun büyük bir önemi bulunduğu ortaya çıktı. Kaunos'ta çıkarılan tuzun göz merhemi yapımında kullanıldığını öğrendik. Kent içinde yaptığımız çalışmalarda tuzun depolandığı bir tuzlak alanı tespit ettik." şeklinde konuştu.

- "Geçmişin dilsiz şahitleri kaya mezarları"

Kaunos'ta ziyaretçilerini karşılayan kaya mezarlarının "geçmişin dilsiz şahitleri" olduğunu anlatan Işık, şunları kaydetti:

"Kaya Mezarları, Kaunos'un kaya mezarları olarak geçiyor. Bunun nedeni cephe mimarisindeki kendine özgün yapısı. Kaunos'un kaya mezarları bir helen tapınağının cephesi formunda işlenmiştir. Bu kendine özgün bir mimari dokudur. Kaunos kaya mezarlarının yapı itibarıyla başka bir örneği bulunmuyor. Kaunos çok ziyaretçi çeken ören yeri. Kaya mezarları ise 2 bin 400 yıldan bu yana geçmişin dilsiz şahitleri."

İngiltere'nin Bourmont kentinden kenti ziyarete gelen Kevin Meclayne, Kaunos Antik Kenti'nin tarihi kalıntıları ve birbirinden eşsiz eserlerle çok güzel olduğunu söyledi.

Kaunos'un tarihi bir şehir olduğunu belirten Meclayne, "Dalyan Kanalı'nda tekne turları muhteşem. İztuzu Plajı'na gideceğiz. Carettaları çok merak ediyorum." dedi.

Galler'in Cardiff şehrinden gelen John Sawyer ise 14'üncü kez Muğla'ya geldiğini ancak Kaunos Antik Kenti'ne ilk gelişi olduğunu vurgulayarak, "Harika bir şehir. Mutlaka tekrar geleceğiz. Burada olmaktan çok memnunuz." diye konuştu.

Marmaris'te tur rehberliği yapan Gökhan Kırmızı da Dalyan'a haftanın 5 günü tur düzenlediklerine değinerek, "Müşterilerimiz genellikle İngiltere'den geliyor. Onlara rehberlik yapıyorum. Müşterilerimiz çok memnun. Zaten Dalyan en çok beğenilen ve satan turlarımızdan bir tanesi. Dalyan Kanalı, kaya mezarları, caretta caretta kaplumbağaları ve Kaunos Antik Kenti ile doğa ve tarihi aynı yerde görebiliyorsunuz." ifadesini kullandı.