Aral Gölü'nün Kuruması

TAŞKENT - Özbekistan, üyesi olduğu Şanghay İşbirliği Örgütü üyesi ülkelerden, kuruması sonucu büyük bir çevre felaketine yol açan Aral Gölü sorunu konusunda iş birliği istedi.

Özbekistan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, konuyla ilgili olarak bir heyetin, Çin'in Çındu kentinde düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü acil ve olağanüstü durumlar bakanları toplantısına katıldığı belirtildi.

Üye ülkeler arasında acil ve olağanüstü durumları önleme ve iş birliği yapma meselelerinin ele alındığı toplantıda sunum yapan Özbek heyeti, Aral Gölü'ndeki çevre faciasının yumuşatılması, giderek erimekte olan Orta Asya bölgesinde bulunan buzulların gözetimi ve tarım zararlılarına karşı mücadelede için ortak hareket edilmesinin Özbekistan için öncelikli konulardan biri olduğunu dile getirerek, üye ülkelere bu alanda iş birliği yapmaları konusunda öneride bulundu.

Sunum sırsında kurumakta olan Aral Gölü'nün Özbekistan için en öncelikli meselelerden biri olduğu kaydedilirken, gölün kuruyan kısmında 5,5 milyon hektarlık tuzlu çöl oluştuğu ve yeni oluşan bu çölden yılda 100 milyon tondan fazla tuzlu ve zehirli tozların binlerce kilometre öteye yayıldığı vurgulandı. Özbekistan'ın ayrıca, komşu Kırgızistan ve Tacikistan ile bölgedeki buzulların durumunu kontrol etmek için işbirliği yapmaya hazır olduğu kaydedildi.

2001 yılında kurulan Şanghay İşbirliği Örgütü'nün toplantılarına Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan kurucu üye ülkeler olarak katılırken,  Belarus, Moğolistan, Hindistan, İran, Pakistan ve Afganistan ise gözlemci ülke statüsünde katılıyor.

- Aral Gölü

Sovyetler Birliği döneminde gölü besleyen Emuderya ve Sirderya nehir sularının pamuk tarlalarına akıtılması sonucu 1960'lı yıllardan itibaren kurumaya başlayan Aral Gölü, zaman içerisinde yüzde 90 oranında küçülerek ikiye bölündü.

Aral Gölü, 1960'da 68 bin 900 kilometrekare yüz ölçümüne ve bin 83 kilometreküp su hacmine sahip olup, uzunluğu 426, genişliği 284 kilometre, en derin noktası ise 68 metreydi. 2010 yılında yapılan ölçümlerde gölün yüz ölçümü 12 bin 100 kilometrekareye, su hacminin 110 kilometreküpe, en derin noktasının ise 24 metreye düştüğü tespit edildi.

Gölün çekildiği 54 bin kilometrekarelik alanda, tuzlu kum tabakalarıyla kaplı "dünyanın en genç çölü" Aralkum oluştu ve her yıl buradan rüzgarla taşınan 100 milyon ton tuzlu kum, bölgeyi büyük bir çevre felaketiyle karşı karşıya bıraktı.

Dünya Bankası, Aral Gölü felaketinin etkilerinin yumuşatılması için bölge ülkelerine 38 milyon dolarlık kaynak ayırma kararı aldı.