Arnavutluk, Komünist Rejimle Yüzleşecek

"Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin Gizli Servis Dosyalarındaki Bilgilerin İfşası" adıyla meclise sunulan kanun tasarısı, 30 Nisan'daki oturumda oyçokluğu ile kabul edilmişti.

Arnavutluk Meclisi İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Vasilika Hysi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, meclisten geçen kanunun, adından da anlaşılacağı üzere dönemin gizli servis dosyalarının açılmasını öngördüğünü belirterek, "O dönemde mazlum olan, işkence gören veya üçüncü bir kişi hakkında bilgi almak isteyenler bunu rahatlıkla yapabilecek" diye konuştu.

Kanunun aynı zamanda, komünist rejim dönemindeki bütün gizli belgeleri ve devlet kurumlarının belgelerini tek bir arşivde toplanmasını da kapsadığını söyleyen Hysi, tek bir arşivde toplanacak bu belgelerin onarımının ve dijitalleştirilmesinin de öngörüldüğünü, ayrıca her araştırmacının bu belgelere ulaşabileceğini kaydetti.

"Dosya Kanunu" olarak da bilinen bu kanun tasarısının Almanya ve Hırvatistan'daki örneklerine dayanarak ve bir karışım olarak ortaya çıktığını, iki ülkenin uzmanlarınca da olumlu yorumlandığını söyledi.

Hysi, kanunun komünizm döneminin tüm devlet kurumlarının dosyalarının açılmasını, ayrıca devlet kurumlarında görev alacak ya da siyasete girecek kişiler hakkında bilgi paylaşımını öngördüğünü ancak Anayasa Mahkemesi'nin 2010 yılında aldığı karar nedeniyle o dönemde suç işleyen kişilerin yargılanmasının ya da halen görevde olan bir siyasinin ihraç edilmesinin söz konusu olamayacağını ifade etti.

Yeni kanunun, komünist rejim döneminde "kaybolan" kişilerin yakınları için fırsat olduğunu vurgulayan Hysi, "Bilgi edinme hakkı sayesinde, kayıp yakınları için yeni bir umut doğacak. Bu kanun, kayıpların mezarlarının bulunmasında da kilit rol oynayacak" şeklinde konuştu.

- Komünizm mağdurları ve muhalefet kanuna tepkili

Muhalefetteki Demokratik Parti Meclis Grup Başkanvekili Edi Paloka da yeni kanunun o dönemin mağdur ettiği vatandaşları daha fazla mağdur edeceğini savunarak, meclisten geçen kanunun "eksik ve yanlış" olduğunu ileri sürdü.

Partisinin bu konudaki tavrının net olduğunu aktaran Paloka, iktidardaki Sosyalist Parti'nin komünist lider Enver Hoca'nın "veliahttı" olduğunu, bu nedenle kabul edilen kanunun kusursuz olamayacağını savundu.

Komünist Dönemdeki Mahkumlar ve Mağdurlar Birliği Başkanı Besim Ndregjoni de mecliste kabul edilen kanuna tepki gösterdi.

Ndregjoni, Arnavutluk dışında bütün komünist ülkelerde daha önce yapılan işkencelerin ve işlenen suçların cezalandırıldığını belirterek, iktidarın bu kanunla demagoji yaptığını öne sürdü.

Onaylanan kanuna göre, komünizm dönemindeki işlenen suçlarla bağlantılı olan savcı, hakim ya da avukatların dahi ceza alamadığını söyleyen Ndregjoni, "Bizim için önemli olan dosyaların açılması değil, işlenen suçların tekrarlanmamasıdır. Burada ceza alması gereken, ölüm makinesine dönüşen komünizm sistemidir. İşlenen suçlar bugünkü adalet sistemi ile yüzleşmeden Arnavutluk yeni bir demokrasi inşa edemez" şeklinde konuştu.

Arnavutluk Meclisi'nin 30 Nisan'daki olağan oturumunda yaşanan sert tartışmaların ardından komünizm dönemindeki gizli servis dosyalarının açılmasını öngören kanun tasarısı kabul edildi.