'Artan Gelir Mutluluk Getirmiyor'

ELİF FERHAN YEŞİLYURT - İstanbul Üniversitesi (İÜ) İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Şeker, yaptığı araştırmalara göre, gelişmiş ülkelerde gelir artışının mutluluk etkisi yaratmadığını, gelişmekte olan ülkelerde ise bu durumun tersine işlediğini ifade ederek, 'ABD, Fransa ve Japonya’da son 50 yıllık dönem incelendiğinde, gelirin sürekli artmasına rağmen mutluluk seviyesinde önemli bir artış görülmüyor.' dedi.

Gelir ile mutluluk arasındaki ilişkiye yönelik çalışmaları bulunan Şeker, AA muhabirine yaptığı açıklamada, gelirin belli bir noktaya kadar mutluluk getirdiğini, devamında sağlanacak gelir artışının ise mutluluğu artırmayacağını belirterek, yüksek gelire sahip ülkelerin mutluluk sıralamalarında her zaman ön sıralarda gelmediğini kaydetti.

Ülkelerin geliri arttıkça mutluluk seviyesinin de artacağı iddiasının, ancak adil bir gelir dağılımının olduğu, işsizlik ve enflasyon oranlarının düşük seyrettiği ülkelerde kabul edilebilir olduğunu ifade eden Şeker, şunları söyledi:

'Dünya Mutluluk Raporu’nun sonuçlarına göre, dünyanın en büyük ekonomilerine sahip G20 ülkeleri arasından sadece 4 ülkenin mutluluk sıralamasında ilk 20’ye, sadece 10 ülkenin ise ilk 50’ye girdiği görülüyor. Yine dünyanın en büyük ekonomisine sahip ülkelerden biri olan Çin’in mutluluk sıralamalarında düşük bir performans izlediğine işaret ediyor. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler üzerine yaptığım araştırmalara göre gelişmiş ülkelerde gelir artışı mutluluk etkisi yaratmıyor, gelişmekte olan ülkelerde ise bu durum tersine işliyor. ABD, Fransa ve Japonya’da son 50 yıllık dönem incelendiğinde, gelirin sürekli artmasına rağmen mutluluk seviyesinde önemli bir artış görülmüyor.'

Şeker, ülke ekonomisinin büyüklüğüyle mutluluk arasındaki ilişkinin her zaman doğrusal olmadığına dikkati çekerek, 'Bireysel gelirin artması da sürekli olarak mutluluğu artırmıyor. Nobel ödüllü iktisatçı Deaton’un yaptığı araştırmaya göre Amerika Birleşik Devletleri’nde en fazla mutluluğun sağlandığı ortalama gelirin yıllık 75 bin dolar olduğu, bu gelirin üstüne çıkıldığında mutluluk seviyesinin artmadığı görülüyor. Ben de Türkiye için böyle bir çalışmayı başlattım.' diye konuştu.

- 'Artan kamu harcamaları her zaman mutluluk getirmiyor'

Doç. Dr. Murat Şeker, mutluluk ekonomisiyle ilgili yaptığı çalışmalarda kamu harcamaları ile mutluluk arasındaki ilişkiyi incelediğini aktararak, artan kamu harcamalarının her zaman mutluluk getirmediğini, kimi zaman mutsuzluğa bile neden olabildiğini kaydetti.

Kamu harcamalarının boyutu, içeriği, eşitlik ve etkinlik düzeyinin mutluluk ve memnuniyeti olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebildiğine işaret eden Şeker, 'Öte yandan vergiler bir yandan kullanılabilir geliri azaltarak mutsuzluk yaratırken, vergilendirme sonucunda, nitelik ve nicelik olarak artan kamu hizmetleri vatandaşların mutluluk seviyesini yükseltiyor.' dedi.

Şeker, Avrupa Birliği (AB) kurucu ülkeleri kapsamında yapılan bir araştırmada kamu harcaması ve ödenen vergi ile kamusal hizmetlerden duyulan memnuniyet arasındaki ilişkinin mutluluk düzeyini belirlediğini ifade ederek, mutluluğu etkileyen diğer kamusal faktörlerin, ülkedeki demokratik ortam ve katılımcı demokrasinin varlığı, bürokrasinin kalitesi ve saydamlık gibi alanlardaki iyileştirmeler olarak sıralandığını söyledi.

Türkiye’de yaşam memnuniyeti ile mutluluk arasındaki ilişkiye dikkat çeken Şeker, 'Dünya Değerler Araştırması’nın sonuçlarına göre Türkiye’de yaşam memnuniyetine kıyasla daha yüksek düzeyde hissedilen mutluluk seviyesi bulunduğu görülüyor.' dedi.