Astim, dünyada 260 milyondan fazla insani etkileyen ve her yil çogu önlenebilir olmasina ragmen 450 binden fazla kisinin ölümü ile sonuçlaniyor. Yapilan çalismalardan elde edilen verilere göre Türkiye’de yetiskinlerde astim hastaliginin görülme orani yüzde 1.2 ile yüzde 9.4 arasinda degiskenlik gösterirken, astim benzeri belirti görülme sikligi ise yüzde 9.8 ile 27.3 arasinda oldugu tespit edildi. Günümüzde alinan tedbirler ile önlenebilen ya da belirti gösteren hastalarin sikayetlerinin azaltilabildigi astim hastaligi dogru tani ve tedavi alinmadigi zaman kisilerin yasam kalitesini düsürebilmektedir.
‘Hastaliginizi yönetin’
7 Mayis Dünya Astim Günü nedeniyle astim hastaligi ve dikkat edilmesi gerekenler hakkinda bilgi veren Memorial Antalya Hastanesi Gögüs Hastaliklari Bölümü’nden Uzm. Dr. Nazli Deniz Atik, bu yilki Dünya Astim Günü temasinin ‘Astim Egitimi Güçlendirir’ oldugunu belirterek, özellikle astimli kisilerin hastaliklarini yönetmeleri ve tibbi yardima basvurmalari gerektiginin alti çizdi. Astim’in agir solunum yetmezligine neden olabilecegini vurgulayan Atik, “Astim nefes darligi, hisilti, hirilti, öksürük, gögüste baski hissi belirtileri ve bu belirtilerin varligi, sikligi ve yogunlugunun ayni hastada zaman içinde degisken olmasi ile karakterize solunum yollarinda iltihaplanma ve daralmanin neden oldugu bir hastaliktir” dedi.
‘Ilaçlarinizi kesmeyin’
Hastalarin atak disinda kendilerini iyi hissedebileceginin altini çizen Atik, “Belirtiler viral solunum yolu enfeksiyonlari, irritan ya da allerjen maruziyeti, egzersiz gibi faktörler ile tetiklenebilir ve tedavi ile ya da kendiliginden düzelme gösterebilir. Bazen de hastaneye yatisi gerektirecek kadar agir solunum yetmezliklerine neden olabilir. Iyi hissettiginizde ilaçlari kesmeyin. Doktor tarafindan astim tanisi alan hastalar, ilaçlarini mutlaka tarif edildigi sekilde ve siklikta kullanmali, kontrollerine düzenli gitmeli ve hekimin haberi olmadan ilaçlari kesmemeli/dozunu azaltmamalidir. Astim hastalarinin tedavisinde en sik karsilasilan sorun; hastanin kendisini iyi hissettigi için ilaçlarini kesmesi ve ataklarla, solunum sikayetleri ile yeniden basvurmasidir. Astim için verilen inhaler (solunum yoluyla uygulanan) ilaçlar atagi kontrol altina almanin yani sira, düzenli kullanildiginda tekrar atak geçirmeyi engelleyen ilaçlardir. Mutlaka hekim kontrolünde doz artisi veya doz azaltilmasi yapilmalidir” ifadelerini kullandi.
‘Disari çikarken saçlarinizi toplayin’
Astima duyarliligi olan bazi hastalarda görülen sikayetlerin hava kirliligi, sigara dumani, egzersiz, ev tozu akarlari, polen, kedi köpek gibi evcil hayvan deri döküntüleri gibi faktörlerle artabilecegini söyleyen Uzm. Dr. Nazli Deniz Atik, “Bu kisilerin mutlaka duyarliligi olan etkenlere maruziyetini en alt düzeye indirmeleri istenir. Örnegin sigara içilmemesi, sigara içilen ortamda durulmamasi, polen alerjilerinde günün belirli saatlerinde disari çikilmamasi ve o saatlerde evin havalandirilmamasi, disari çikilmasi gerekiyor ise saçlarin toplanmasi ve maske takilmasi gibi önerilere dikkat edilmelidir. Eger ki maruziyet engellenemiyorsa ek ilaçlar hekim kontrolünde tedaviye eklenebilir” seklinde konustu.
‘Kapali ortamlarda maske takmaya devam edin’
Pandemi döneminden sonra insanlarin maskeleri bir kenara kaldirmasiyla viral üst yolunum yolu enfeksiyonlarinin görülme sikligi arttigini vurgulayan Uzm. Dr. Nazli Deniz Atik, “Bu enfeksiyonlar astim hastalarinin atak geçirmelerine, öksürük nefes darligi gibi sikayetlerinde kötülesmeye sebep olabilmektedir. Bu yüzden öncelikle kalabalik ortamlarda, hastanede, otobüste, toplu tasima araçlarinda, konserde, tiyatroda kendi sagliklari için mutlaka maske takilmalidir. Dogru tani, dogru ilaç kullanimi, sigara içilmemesi, uygun egzersizler, alerjenlerden uzak kalinmasi, grip asisi olmak gibi önlemler ile astim kontrol altina alinabilir bir hastaliktir. Ancak yine de her hasta muhtemel bir astim ataginda ne yapacaginin belirtildigi yazili bir “astim eylem plani” olusturmalidir. Hekiminiz ile hazirladiginiz bu planda astim atagi sirasinda ne yapmaniz gerektigi, hangi ilaci hangi dozda alacaginiz belirlenmeli, hangi durumlarda acil yardim ve hastane basvurusu gerektigi açikça anlatilmalidir. Yazili bir astim eylem planinizin olmasi hem muhtemel bir atakta ne yapacaginizi bilmenizi ve atagi yönetebilmenizi hem de atak ilerlemeden müdahale etmenizi saglayacaktir” dedi.
Astim Hastalarina 'Acil Eylem Plani' Çagrisi
Gögüs Hastaliklari uzmani Dr. Nazli Deniz Atik, “7 Mayis Dünya Astim Günü” nedeniyle astim hastaligi ve dikkat edilmesi gerekenler hakkinda bilgi verdi. Atik, “Her hasta muhtemel bir astim ataginda ne yapacaginin belirtildigi yazili bir “astim eylem plani” olusturmalidir” dedi.
