Sivas Valiligi Il Özel Idaresi Buruciye A.S, Sivas Belediyesi, SIDAS, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Ticaret ve Sanayi Odasi’nin ortakligiyla kurulan "SORTAS" Solucan Gübresi Üretim Tesisinde, Sivas Belediyesi su artima tesislerinden çikan atik çamur solucan mamasina dönüstürüyor. Solucanlarin yedikleri çamur mamasindan elde edilen diski ile organik gübreye dönüsüyor. Böylelikle atik çamurunu yok etmek için yapilan harcamanin önüne geçildigi gibi çevre kirliligi de önlenmis oluyor. Yurt disindan ithal edilen kimyasal gübrelerin yansimasi olan yüksek döviz kayiplarinin ise organik gübreyle sonlanacagi düsünülüyor.
Çevre kirliliginin önüne geçilecek
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eczacilik Fakültesi Ögretim Üyesi Doç. Dr. Ugur Tutar, konuyla ilgili yaptigi açiklamada, “Belediyelerin aritma tesislerinden çamur çikiyor. Belediyeler bu çamuru bertaraf etmekte zorlaniyorlar. Büyük tesislerde bu çamuru yaktiriyorlar fakat bu da çevre kirliligine neden oluyor. Bunun için ciddi bir miktarda para ödüyorlar ya da bunlari vahsi depolama yoluyla depoluyorlar ki bu da çevre kirliligine neden oluyor. Içerisindeki toksin maddeler, agir metaller çevreye önemli ölçüde zarar veriyor. Biz bunu solucanlari kullanarak nasil bertaraf ederiz diye bir proje gelistirdik. Yaklasik 2 senedir aritma çamurlarini solucanlar için mama formuna nasil dönüstürebilecegimizi çalistik. Son 6 aydir da solucanlara bu çamuru rehabilite ettikten sonra yedirdik. Çikan solucan gübresinin analizlerine baktik. Gördük ki yüzde 72 oraninda agir metalleri ortamdan ayirdigini, ayrica içerisindeki yüksek oranda azot, fosfor, potasyum organik madde iktifa ettigini analiz sonuçlarinda gördük. Kimyasal gübrelerin bir kismini hem hammadde olarak hem de ithal yoluyla yurt disindan temin ediyoruz” dedi.
“Artima çamurlari önemli bir fosfor kaynagi”
Doç. Dr. Tutar, aritma tesislerinden çikan çamurun yüzde 6 fosfor içerdigini belirterek, “Kimyasal gübre üretim miktarimiz çok az. Fosfor açisindan biz tamamen disa bagimliyiz fosfor kayaçlarimiz bu anlamda yeterli degil. Buna bagli olarak yüzde 6 civarinda fosfor içermesi sebebiyle artima çamurlari önemli bir fosfor kaynagi ve bunun tarimda kullana bilirligi yapmis oldugumuz çalismalari göstermis oldu. Hem çevreye zarar veren önemli bir atigi degerlendirmis oluyoruz. Hem de çok önemli bir organik gübre girdisi saglamis oluyoruz. Yapmis oldugumuz çalismanin en son asamasi mikro biyolojik analizleriyle geçen hafta itibariyle akarette bir laboratuvarda bunun sonuçlarini da aldik. Gördük ki Solucanlar sadece agir metalleri ve toksin maddeleri bertaraf etmiyor ayni zamanda içerisindeki patojen mikro organizmalari da yok ederek güvenli bir gübre haline getiriyor. Dolayisiyla yapmis oldugumuz çalismanin sonuçlari tatmin edici. Bizim belki de topraklarimizin gübrenin tamamini karsilayabilecek” dedi.
“Önemli bir döviz kaybini ortadan kaldiracagiz”
Doç. Dr. Tutar, kimyasal gübre kullanmadan sadece aritma çamurlarindan elde edilen gübreyle tarim yapilabilecegini dile getirerek, “Çok önemli bir döviz kaybini ortadan kaldiracagiz. Topraklarimizi organik madde bakimindan zenginlestirecegiz ve uygun fiyatli çiftçiye ulastirabilecegimiz içinde hem çiftçi kazanacak hem çevremiz kazanacak. Her belediyenin çok yüksek bir artima çamuru çiktisi var. 350 bin nüfuslu Sivas Belediyesi örnegini vereyim bizim günlük 85 ton aritma çamurumuz çikiyor. Türkiye geneli ve büyüksehirleri düsünün milyonlarca ton aritma çamurunun dogal yollarla organik gübreye dönüstürülmesi ve bunun tarimda güvenli bir sekilde kullandirilmasi söz konusu olabilecek. Bununla ilgi prototip çalismalar ve sonrasinda endüstriyel yatirimlarin yapilmasi gerekmektedir” dedi.
Atik Çamur Solucanlar Tarafindan Sindirilerek Organik Gübreye Dönüsüyor
Artima tesislerinden çikan atik çamur mama formuna dönüstürülerek solucanlara yediriliyor, ortaya çikan organik gübre ise tarimda kullaniliyor.
