Atso Tarihteki Antalyalıları Tanıtıyor

1877 yılında Antalya’nın Akseki İlçesi’nin Gödene Bala Köyü’nde dünyaya gelen ve Türkiye’nin ilk gökbilimcisi olarak Gökmen soyadını alan Mehmet Fatin Hoca’nın hayat hikayesi ve Kandilli Rasathanesi’nin kurulmasının anlatıldığı ATSO Vizyon Dergisi’nde yayınlanan “Bir Antalyalı” bölümünde Gökmen’in fotoğrafları yer alıyor. Kandilli’nin kurucusu Mehmet Fatin Gökmen’in tanıtıldığı yazıda şu ifadeler yer alıyor:
”Türk bilim tarihinin en önemli eserlerinden Kandili Rasathanesi’nin kurucusu ve ilk müdürü olan Fatin Hoca pek çok önemli hizmetin altına imzasını atmıştır. Medresede astronomi ve takvim hazırlama usulleri eğitimini Müneccimbaşı Karlovalı Hüseyin Hilmi Efendi’den alan ve bu sırada Salih Zeki Efendi’nin dikkatini çekmiştir. Salih Zeki’nin teşvikiyle 1901 yılında İstanbul Darülfünun sınavlarını birincilikle kazanıp Fen Fakültesi’ne girmiştir. 1904 yılında aynı bölümü birincilikle bitirip mezun olmuştur. Fen Fakültesi’ni bitirmesinin ardından Darülmuallimin-i Aliyye, Dârüşşafaka, Halkalı Ziraat Mektebi ve Mercan İdadisi gibi dönemin en önemli okullarında matematik öğretmenliği yaptı. Bu dönemde Fatin Hoca olarak anılmaya başlayan Mehmet Fatin Gökmen, 1909 yılında Dârülfünun Fen Medresesi (Fakültesi) Astronomi ve Hisab-ı İhtimali (olasılık) müderrisliğine getirildi.

1910 yılında dönemin Maarif Nâzırı Emrullah Efendi tarafından Rasadhane-i Amire'nin müdürlüğüne atandı. Fatin Gökmen, kurulması istenilen gözlemevinin yeri için incelemeler yaptı ve rasathaneyi İcadiye Tepesi'nde kurmaya karar verdi. Belçika'daki Uccle Kraliyet Gözlemevi gibi bir astronomi ve jeofizik gözlemevi kurulması için gerekli binaları yaptırıp aletleri satın aldıran Fatin Hoca, böylelikle bugün de faaliyet halinde bulunan Kandilli Gözlemevi'nin temellerini atmış oldu.”
Mehmet Fatin Gökmen’in kurduğu rasathanenin savaşlar yüzünden Cumhuriyet yıllarına kadar esaslı bir görev yerine getiremediğinin aktarıldığı yazıda, sadece bazı meteorolojik çalışmalar yapıldığı,Fatin Hoca’nın 1925 yılı sonlarında çıkan bir kanunla Kandilli Rasathanesi hicri-kameri aybaşlarını hesaplamayla da görevlendirildiği anlatılıyor. Yazıda, “Ömrü boyunca Kandilli Rasathanesi’ni geliştirmek için çalışmalar yapan Fatin Gökmen’in, topladığı matematik ve astronomi ile ilgili eserlerden oluşan kitaplık, bugün de büyük bir önem taşımakta. Araştırmacılar tarafından yoğun bir biçimde kullanılmakta olan kütüphanedeki bütün kitapları incelemiş olan Fatin Hoca ayrıca bu kitapların tavsiflerini tek tek birer kağıda yazıp ilgili kitabın içine koymuştur. 07.12.1955 günü saat 19.00’da Kandilli’de bulunan köşkünde vefat eden Mehmet Fatin Gökmen’in ebedi ikametgahı da Kandilli Kuçüksu Mezarlığı’ndadır. Kandilli Rasathanesi’nin önünde bir heykeli de bulunan Fatin Hoca, Antalya’dan yola çıktığı yaşantısı boyunca kendini bilime adamıştır” deniliyor.