Toplu mezarlığın bulunmasından bu yana yapılan araştırma ve hazırlıkların tamamlandığını belirten Guba şehir yönetimi yetkilileri, açılacak "Soykırım Anıtı" ile kurbanların hatırasını ebedileştirmek ve Ermeni çetelerinin Azerbaycan topraklarında, özellikle de Guba`da yaptıkları vahşete uluslararası toplumun dikkatini çekmeyi amaçlıyor
Azerbaycan`ın kuzeydoğusunda bulunan Guba şehrinde, 2007 yılında stat inşaatı çalışmaları sırasında tesadüfen açığa çıkarılan toplu mezarlıkta, 1918 yılında Ermeni çetelerce işkence yapılarak katledilen Azeri, Lezgi, Tat, Avar, Yahudi ve diğer etnik gruplara ait kişilerin cesetleri bulunuyor. Bir kısmının inşaat çalışmaları sırasında ve toprak kayması neticesinde tahrip olmasına rağmen, halen Ermeni zulmünü tüm çıplaklığıyla göz önüne seren toplu mezarlık, ziyaretçilerin tüylerini ürpertiyor
Tarihi belgeler, kendilerine "ceza takımı" adını veren 2000 kişilik Ermeni silahlı çetesi tarafından Mayıs 1918`de, Guba`da yerel halka karşı bir katliama girişildiğini, sadece 1-8 Mayıs 1918 tarihleri arasında 16 bin 782 kişinin katledildiğini ve ancak Nuri Paşa komutanlığındaki Kafkas İslam Ordusu`nun 9 Mayıs`ta şehre girmesiyle bu katliamın durdurulduğunu gösteriyor
Azerbaycan Milli İlimler Akademisi Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü tarafından, yaklaşık 514 metrekarelik bir alanı kaplayan toplu mezarlık bölgesinde yapılan araştırmalar sonucunda, 1918 yılında Ermeni çeteler tarafından katledilen çocuk, kadın ve erkeklere ait cesetlerle dolu 2 kuyu ve iki kanal bulundu
Kuyulardan ilkinin 5 metre genişliğinde ve 4,25 metre derinliğinde, ikincisinin ise 2,5 metre genişliğinde 2 metre derinliğinde olduğunu belirleyen araştırmacılar, iskeletlerde işkence izlerine rastlandığını, kurbanların sert ve kesici aletlerle vahşice öldürüldüğünü tespit etti
Cesetlerin Gudyalçay ırmağının sularında kaybolması nedeniyle toplu mezarlıktaki toplam ceset sayısını tam olarak belirleyemeyen araştırmacılar, arta kalan ceset sayısını da kafataslarını baz alarak belirledi. Yapılan incelemeler sonucunda toplu mezarlıkta 78`i çocuk, 150`si kadın ve değişik yaştaki erkeklere ait toplam 600`den fazla cesedin bulunduğu saptandı
Ermeni çetelerin sivil halkı öldürmek için sert cisim, balta ve bıçak kullandığını tespit eden araştırmacılar, kafataslarının birçoğunda çivi ve demir kazıkların bulunduğunu, bir kadına ait kafatasının göz kısmına ise demir parçası çakıldığının belirlendiğini kaydetti
Ermeni çetelerin mezaliminin kanıtlarını taşıyan toplu mezarlığın yaklaşık 20 metrekaresine dokunulmayarak, uluslararası kurumların araştırmaları için bırakıldı
19. yüzyılın başında Azerbaycan`ın bir çok bölgesinde olduğu gibi, Guba`daki katliamda da Sovyet yöneticileri Stepan Şaumyan ve Korganov tarafından görevlendiren Ermeni Hamazasp`ın rehberlik ettiği silahlı gruplar, 122 köyü tümüyle yıktı, kent merkezi dahil 380 aileyi evleriyle birlikte yaktı, 1800 çocuk, 2000`den fazla kadın toplam 16 bin 782 kişiyi katletti.
Azerbaycan`da Ermeni Zulmünün Dinmeyen Sızısı: Guba Katliamı Guba (a.a)
Ermeniler tarafından Azerbaycan`da yapılan katliamların bilinen son örneklerinden biri olan "Guba soykırımı"nın izlerini taşıyan toplu mezarlık, 2012 yılında açılacak "Soykırım Anıtı"nın tamamlanması için gün sayıyor.