'Bafra'da Kültür Turizminin Temelleri-1 Açıklaması Ulaşım' Konferansı

Bafra Şevket Aşçı Turizm Fakültesi’nde düzenlenen konferansta OMÜ Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cevdet Yılmaz tarafından sinevizyon eşliğinde Vezirköprü- Bafra arası Kızılırmak vadisi yolunun tarihteki önemi, Vezirköprü-Bafra arasında Kızılırmak üzerinde kayıkla nakliyat, Vezirköprü Kunduz Ormanları’ndan Bafra Kereste Fabrikası’na Kızılırmak üzerinden tomruk nakliyatı, Bafra -Engiz Dekovil (Demiryolu) hattı ve Çetinkaya Köprüsü ile deniz feneri hakkında geçmişten günümüze yaşanmış hikayeler hakkında bilgi verdi.

Bafra Demiryolu

Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, “Bafra ilçe merkezinden başlayarak bugünkü 19 Mayıs ilçesinin kuzeyinde, eski adıyla Engiz Mahallesi’nin deniz kıyısında bulunan Kumcağız iskelesine kadar uzanır. Yaklaşık 27 km uzunluğundaki bu güzergahın diğer adı ’Bafra - Engiz Dekovil Hattı’dır. Bafra -Engiz Dekovil Hattı Cumhuriyetin ilk yıllarında Samsun’da inşa edilen en önemli özel teşebbüs yatırımlarından biridir.

Bafra - Engiz Demiryolu’nun başlangıç hikayesi 1929 yılında Bafra şehir merkezinin batı kısmında bugünkü Fatih Mahallesi’nde Kızılırmak nehri kıyısına bir kereste fabrikasının temelinin atılması ile başlar. Fabrikanın sahibi, o günkü şartlarda Türkiye’nin önde gelen müteahhitlerinden ‘Cumhuriyet İnşaat’ın sahibi Eskişehirli iş adamı Emin Sazak’tır. İnşaat iki yılda tamamlanır ve fabrika üretime geçer. O yıllarda, henüz karayolları olmadığı için mamul maddenin iç ve dış pazarlara ulaştırılması için denizyolundan başka alternatif yoktur. Bunun için en yakın ve en uygun iskele Kumcağız’dır. Bafra ile Kumcağız İskelesi arasına bir demiryolu (dekovil) hattı inşası böylece gündeme gelir. Bunun için girişimlerde bulunulur ve hükümetten tahsis talep edilir ve hükümet de bunu kabul eder. Dekovil hattı, Bafra Kereste Fabrikası’nda üretilen mamul maddenin deniz yolu bağlantısı kurularak iç ve dış pazarlara ulaştırılması amacıyla inşa edilmiştir. Çünkü Bafra Kereste Fabrikası tek bir üniteden değil, Kunduz Ormanları’ndan başlayan ve Engiz’de Kumcağız İskelesi’nde sona eren büyük bir sistemden oluşmaktadır” dedi.



Fabrikada üretilen mamul madde nasıl ihraç ediliyordu?

Yılmaz şöyle devam etti: “Fabrikada üretilen mamuller dekovil hattı ile Kumcağız İskelesi’ne naklediliyor, oradan da gemilerle iç ve dış pazarlara gönderiliyordu. Türkiye’de karayollarının gelişmeye başladığı 1950’li yıllara kadar yük ve eşya naklinde muhtelif yol ve yöntemler denenmiştir. Esas olarak insan ve hayvan gücünden yararlanılsa da bazen tabiatın verdiği imkanlarda ihmal edilmemiş, bunlar da değerlendirilmiştir. Ormancılık faaliyetlerinde ormanlardan kesilen tomrukların akarsulardan faydalanarak su gücü ile ihtiyaç duyulan yerlere taşınması hususu da bunlardan biridir. Yaklaşık 60 yıl önce sona eren ve tarihin sayfalarında yerini alan bu faaliyetin en güzel örneklerinden birinin yaşandığı yer Kızılırmak’ın Samsun’da Vezirköprü ve Bafra ilçeleri arasında kalan kısmıdır. Samsun’un Vezirköprü, Sinop’un Boyabat ve Çorum’un Osmancık ilçeleri arasında kalan Kösedağ ve Kunduz Ormanları’ndan kesilen tomrukların döküm ya da sallarla Kızılırmak üzerinden Bafra’da faaliyet gösteren Kereste Fabrikası’na ulaştırılması, yani ‘Kızılırmak üzerinden tomruk nakli’ konusu ele alınmıştır."

Konferans sonunda katkılarından dolayı Prof. Dr. Cevdet Yılmaz’a plaket veren Dekan Prof. Dr. Halil İbrahim Zeybek, "2016-2017 eğitim-öğretim yılının bir parçasını bundan sonra oluşturacak olan konferans serisinin ilk Prof. Dr. Cevdet Yılmaz hocamızla gerçekleştirdik. Bafra’da kültür turizminin kaynakları olarak ulaşımı bize anlattılar. Kendileri yaşayan en iyi beşeri coğrafyacıdır bizlerin gözünde. Hocama katkılarından dolayı teşekkür ediyorum” diye konuştu.

Konferansa Belediye Başkanı Zihni Şahin, Dekan Prof. Dr. Halil İbrahim Zeybek, İlçe Sağlık Müdürü Aytaç Akın, öğretim görevlileri ve öğrenciler katıldı.