''Bağımsız Kolluk Şikayet Mekanizması''

Şahin, İçişleri Bakanlığı Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı ve İngiltere Portsmouth Üniversitesi'nin desteğiyle Polis Akademisi Başkanlığı'nın Anıttepe'deki kampüsünde düzenlenen ''Bağımsız Kolluk Şikayet Mekanizması'' konulu çalıştaya katıldı. Çalıştayın açış konuşmasını yapan Şahin, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, işkence ve kötü muamelelerinin önlenmesi hususlarının, günümüzde pekçok uluslararası kurumun en önemli gündemini oluşturduğunu ifade etti. Türkiye son dönemde insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, sivil toplumun güçlendirilmesi, demokratikleşme, şeffaflık ve hesap verebilirlik alanlarında önemli adımlar atıldığını dile getiren Şahin, ''Türkiye insan haklarıyla ilgili uluslararası belgelerin hemen hepsini imzalamış ve bu belgeler Türk hukukunun birer parçası haline gelmiştir. Ayrıca kendi iç hukukumuzda da insan hakları alanında da çağdaş ve demokratik ülkelerde olduğu gibi ayrıntılı düzenlemeye gidilmiştir. Bakanlık olarak yaptığımız düzenlemeler ve çalışmalarda insan hak ve özgürlüklerin ayrım gözetmeksizin herkes için gerçekleştirmek, insan hakları saygılı yönetim anlayışını yerleştirmek başlıca hedefimiz olmuştur'' diye konuştu.

İşkence ve kötü muameleye sıfır tolerans anlayışıyla demokratik hukuk devletinde kabul edilemez olan insan hakları ihlalleri üzerine büyük bir kararlıklıkla gittiklerini vurgulayan Şahin, şunları kaydetti: ''Bu çerçevede hükümet olarak, İçişleri Bakanlığı olarak insan haklarının çağdaş, demokratik çerçevede geliştirilmesi ve ihlallerin önlenmesi amacıyla mevzuat, kurumsal yapılanma ve zihniyet dönüşümü alanlarında reform niteliğinde önemli çalışmalar yapılmaktadır. İnsan hak ve özgürlüklerini odak alan ceza adaletleri reformu gerçekleştirilmiş, Türk Ceza Kanunu ile işkence suçunun tanımı yeniden yapılarak kapsamı genişletilerek, bu suç için öngörülen cezalar artırılmıştır. Kanunlarda yapılan değişiklerle bu olayların soruşturulma ve kovuşturulmasının, suç kovuşturmalarından daha hızlı yapılarak sonuçlandırılması, cezaların ağırlaştırılması, ertelenmemesi gibi caydırıcı düzenlemeler getirilmiştir. Son dönemde yeniden düzenlenen ve kabul edilen Ceza Muhakemesi Kanunu ile de yakalama, arama, el koyma ve gözaltına alma gibi temel hak ve özgürlüklere yönelik tedbirler yeniden düzenlenmiş, bu tedbirlerin uygulanmasında yargı gözetimi etkinleştirilmiştir.''

Bağımsız Şikayet Mekanizması

Şahin, ayrıca 5 yıllık çalışma sonucunda tamamlanan ve 5 Mart 2012 tarihinde TBMM'ye sevk edilen Bağımsız Kolluk Şikayet Mekanizmasıyla ilgili yeni düzenlemeye önem verdiklerini belirterek, kurulması öngörülen yeni kolluk şikayet sistemiyle ilgili bilgi verdi. Bakanlık olarak bu düzenlemeden temel beklentilerinin, kolluk hakkındaki şikayetlerin incelenmesi, izlenmesi ve sonuçlandırılmasını sağlayan mevcut mekanizmaların daha etkin ve şeffaf işlenmesini temin etmeye, kolluk kuvvetlerine güveni artırmaya yönelik yeni bir sistemin oluşturulması olduğunun altını çözen Şahin, şöyle dedi: ''Projeyi ortak olarak yürüttüğümüz Birleşik Krallık Bağımsız Polis Şikayet Komisyonu modelinden de yararlanarak ülkemiz şartlarına ve sistemine uygun bir yeni şikayet mekanizması oluşturulması hedeflenmektedir. Yeni düzenlemelerin, hayata geçirilmesi durumunda, şikayet sistemimizde çok önemli iyileşmeler yaşanacağına inanmaktayız. Yeni kolluk şikayet sistemiyle bürokrasi üzerine yeni bir yük getirmeden, halkın ve kolluk personelinin şikayet sistemine güvenini kuvvetlendirecek daha etkin sistemin oluşturulması hedeflenmektedir. Tasarıyla ortaya konulan sistemin, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı'nda görev yapan kolluk personelini kapsaması öngörülmektedir.''

''Güvenin artmasına katkı sağlayacak''

Bu tasarıyla ceza yargılaması sisteminde bir değişiklik öngörülmediğini, kolluk personelinin işlediği iddia edilen hukuka aykırı fiiller hakkında idari merciler tarafından yürütülen soruşturma sisteminin zayıf yönlerinin güçlendirilmesi amaçlandığını dile getiren Şahin, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Bu tasarıyla İçişleri Bakanlığı Müsteşarlığı başkanlığında Kolluk Gözetim Komisyonu oluşturulması öngörülmektedir. Komisyon, bakanlığımız bünyesinde sürekli bir kurul olarak teşekkül ettirilmekte, fonksiyonel anlamda bağımsız bir yapı hedeflenmektedir. Tasarıyla kolluk görevlileriyle ilgili tüm şikayet ve ihbarları kapsayacak şekilde sistemin komisyon tarafından izlenmesi ve gözetlenmesi öngörülmektedir. Komisyonun görev alanı icracı olmaktan ziyade gözetim, izleme ve standartları belirleme olarak tanımlanmaktadır. Böylece komisyonun mevcut kolluk şikayet sisteminin daha etkin çalışmasına yardımcı olması öngörülmektedir. Kolluk Gözetim Komisyonu'nun, kolluk şikayet sisteminin işleyişine ilişkin olarak Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığı arasında uygulama birliğinin sağlanmasıyla oluşturulacak veri tabanıyla ileriyle dönük politikalar geliştirilmesine katkı sağlaması, kolluk hizmetlerinin hesap verebilirliği, etkinliği ve saydamlığının güçlendirileceği, ayrıca kolluğa yönelik güvenin artmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.''

''Şikayetler tek merkezden denetlenebilecek''

Yeni şikayet sisteminde, Mülkiye Teftiş Kurulu bünyesinde ihtiyaç duyulan sayıda mülkiye müfettişinden müteşekkil ayrı bir kurul oluşturulmasının da öngörüldüğünü bildiren Şahin, şunları söyledi: ''Böylece kamuoyu nezdinde şikayet sistemine olan güven duygusunun güçlendirilmesi, soruşturmaların daha etkili, tarafsız yapıldığına inancın artırılması amaçlanmaktadır. Olayların niteliği gereği ihtiyaç duyulması durumunda mülkiye müfettişleriyle birlikte bağlı kuruluşların müfettişlerinin görevlendirilmeleri de mümkün olabilecektir. Ülkemizde kolluk hakkında ihbar ve şikayetlere ilişkin merkezi kayıt ve analiz sistemi bulunmamaktadır. Bu nedenle kanun tasarısıyla kolluk hakkındaki ihbar ve şikayetlerin kaydedildiği merkezi kayıt sistemi kurulması amaçlanmaktadır. Merkezi kayıt sisteminin kurulmasının temel amacı, ihbar ve şikayetlere ilişkin özellikle mahallinde yapılan idari soruşturmaların hepsi tek bir merkezden denetimini ve izlenmesini sağlamak ve soruşturmaların daha etkili, hızlı ve hukuka uygun sonuçlandırılmasını temin etmektir. Böylece ülke genelinde kolluk personeli hakkındaki her türlü ihbar ve şikayet merkezi kayıt sistemine kaydedilmiş olacaktır. Sonuç olarak, bu mekanizma Türkiye'de her alanda mevcut olan sistemin gözden geçirilmesi, güçlü ve zayıf yönleri tespit edilerek, zayıf yönlerinin güçlendirilmesi için neler yapılacağının belirlenmesi bakımından bizlere önemli katkı sağlayacaktır. Bundan sonra da yürütülecek çalışmalara önemli ölçüde ışık tutacağı büyük bir memnuniyetle ifade etmek isterim.'' Şahin, sözlerini şöyle tamamladı: ''Hükümet ve bakanlık olarak insan haklarıyla ilgili temel hedefimiz insan onuruna yaraşır, evrensel nitelikteki hak ve özgürlükleri, hiçbir kısıtlama olmaksızın herkes için sağlamak, hak ve özgürlüklerin sınırlarını genişletmektir. Bunun için mevzuat ve kurumsal yapıdaki gelişmelerle birlikte zihinsel bir dönüşümün devam etmesine yönelik çalışmalarımız da artan şekilde devam edecektir.'' İdris Naim Şahin, iki gün sürecek çalıştayın açılışının ardından, Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Bekir Kalyoncu ve Emniyet Genel Müdürü Mehmet Kılıçlar'ın da bulunduğu heyetle Polis Akademisi Başkanlığı'nda düzenlenen asayiş toplantısına katıldı.