Malatya Büyüksehir Belediye Baskani Selahattin Gürkan’in, geçtigimiz günlerde Ankara ziyaretinde Yeni Cami’de yapilan restorasyon çalismalariyla birlikte cami avlusunda yer alan sadirvanin kaldirilmasi sonrasinda abdest yerlerinin degismesi ve avluya eklenerek caminin siluetinin kapatilmasina neden olan yapilarin kent hafizasina ve bellegine uygun olmadigini Vakiflar G. Müdürü Burhan Ersoy’a iletmesinin ardindan yapilan çalismayla ilgili tekrardan degerlendirileceginin belirtilmesi sonrasinda cami avlusunda inceleme yapildi.
Vakiflar G. Müdürlügü Sanat Eserleri ve Yapi Isleri Daire Baskani Sennur Koncagül, Vakiflar Bölge Müdürü Adem Bacanli, Kent Konseyi Genel Sekreteri Av. Abdulkadir Artan, STK temsilcileri ile Gürkan ve Tüfenkci’nin de katildigi inceleme gezisinde yapilacak çalismalarla ilgili açiklamalarda bulunuldu.
“Camideki imalat çarsi ile cami arasindaki bagi kopardi”
Inceleme programinda açiklamalarda bulunan Kent Konseyi Genel Sekreteri Av.Abdulkadir Artan, “Malatyalilarin Teze Camii olarak bildigi, 1912 yilinda açildiginda Yeni Camii olarak ismi geçen ve 1842 yilinda ilk cami yapildiginda Haci Yusuf Camii, Hocazade Haci Yusuf Camii olarak kayitlarda ismi geçen Malatya’mizin simgesinin bulundugu alanindayiz. Bizim daha önce sehir merkezimiz Eski Malatya’ydi. 1838’de buraya tasindik. Camii buraya tasindiktan hemen sonra insa edildi. Yani Yeni Malatya’nin Yeni Camisi olarak da bilinen bir camii. Ayni zamanda 2. Abdülhamid’in kisisel yardimi ve devletimizin yardimlarini aktarilmasindan dolayi 1892 yilinda basladigi zaman Hamidiye Camii adiyla baslamis. Sayin Büyüksehir Belediye Baskanimiz ve Sayin Valimiz Aydin Barus beyefendi Kent Konseyini ziyaret ettiler. Biz her iki büyügümüze yaklasik 40 STK’mizla durumu arz ettik. Sayin Atilla Kantarci beyefendi, Mimarlar Odamizin Baskani Sayin Yunus Emre Fidanel duruma el koydular ve Malatya’nin STK’lari da bir araya geldi. Biz burada mezhepler üstü, kavimler üstü bir sekilde sayin daire baskanimiza ve sayin bölge müdürümüze halimizi arz etmeye geldik. Burasi bizim Teze Camimiz, burasi bizim çarsi camimiz ama su andaki imalat bizim çarsi ile baglantimizi kopardi. Biz buna tahammül edemiyoruz. Bu bizim babamizin gördügü bir manzaraydi, bizim gördügümüz bir manzaraydi. Istiyoruz ki çocuklarimiz ve torunlarimiz da görsün” dedi.
“Yapilan imalat caminin özgün yapisiyla uyusmuyor”
Mimarlar Odasi Malatya Subesi olarak Vali Aydin Barus’un talimatlariyla sahada incelemelerde bulunduklarini söyleyen Mimarlar Odasi Malatya Subesi Üyelerinden Talha Torun, “Cami avlusunda yapilan imalatlari yerinde inceleme firsati bulduk. Yapilan imalatlarin o gün de ayni noktadaydik bugün de ayni noktadayiz, caminin özgün yapisiyla uyusmadigina dair caminin çevresiyle kurdugu organik bagin zedelendi ne dair, kentsel hafizamiza ciddi hasarlar darbeler vurduguna dâhil tespitlerimizi o zaman da sunduk bugün de sizlerin huzurunuzda sunmak istiyoruz. Ilk projeyi de görme firsatimiz oldu. Mevcuttaki eski halinde ki 24 adet abdesthane yeri caminin kuzey cephe duvarinda bulunan abdesthane yerleri projede mevcut idi. Yeni eklentiler gözükmüyordu zaten baslangiçta. Bir belirsizlikler içerisinde sonrasini abdest alma yerleri kaldirildi altlari dolduruldu ve yüzeyinde tas kaplamalar yapildi. Bunun neticesinde yeni ihtiyaci karsilamak için de avlunun kuzey cephesinde yeni eklentiler yapildi. Bu eklentilerde hem bizim çevreyle bagimizi kopardi hem camiinin nitelikli malzemesinin disinda yeni malzemeler kullanildi. Kesme tastan yapilan bir cami de mermer kaplamali abdesthane yerleri insa edildi. Biz mimarlar odasi olarak yönetim kurulu üyelerimizle beraber dogru yapilan dogru tasarlanan her türlü imalatin uygulamanin destekçisi, arkasinda oldugumuzu belirtmek istiyoruz. Yanlis yapilan noktada yanlis tasarimlara da karsi oldugumuzu, düzeltilmesi hususunda elimizden gelen her türlü emegi verecegimizi belirtmek istiyoruz” seklinde konustu.
“Konuyu yeniden degerlendirecegiz”
Yapilan çalismalari yeniden degerlendireceklerini belirten Vakiflar G. Müdürlügü Sanat Eserleri ve Yapi Isleri Daire Baskani Sennur Koncagül, “Vakiflar G. Müdürlügü olarak on bine yakin tarihi yapiyi gelecek nesillere aktarip, vakfiyeleri dogrultusunda koruyoruz, onariyoruz ve bu konuda Türkiye’de hatta dünya çapinda da uzman bir kurulusuz. Camimizin restorasyonunda da caminin özgünlügünü hiç bozmadik. Özgün sekilde restorasyonunu yaptik. Çevre düzenlemesinde birçok yapida, Malatya disinda yaptigimiz birçok restorasyonda da farkli yorumlar getirebiliyoruz. Yaptigimiz bu düzenlemeyi zaten koruma kurullarina sunuyoruz onlarda uygun gördükten sonra yapabiliyoruz. Burada bir hassasiyet olmus. Taraflari dinledik. Mimarlar Odamizin dosyalarini alacagiz. Kent Konseyimizin üyelerini tekrardan dinleyip onlarin istekleri dogrultusunda konuyu yeniden degerlendirecegiz” açiklamasinda bulundu.
“Vatandasimizla cami arasindaki bagin önüne konulan engellerin kaldirilmasindan yanayiz”
Ramazan ayi içerisinde Vakiflar G. Müdürü Burhan Ersoy ve Vali Aydin Barus ile birlikte yapilan çalismalari incelediklerini ifade eden Malatya Büyüksehir Belediye Baskani Selahattin Gürkan, “Yaptigimiz incelemede yapilan çalisma caminin siluetini kapatiyor. Getirdikleri mazeretin de saglikli bir mazeret olmadigini gördük. Biz bunu Sayin Valimizle birlikte Sayin Genel Müdürümüze o dönemde ifade ettik. Daha sonra geçtigimiz hafta Sayin Bakanimizla birlikte Vakiflar G. Müdürümüzle Daire Baskanimiz Sennur Hanim’in da bulundugu bir toplantida ele alindi. Malatya‘da STK’lar olsun, mimarlar odamiz olsun, kent konserimiz olsun, kanaat önderlerimiz olsun yerel önderlerimiz olsun orada geçmisteki hafizanin degerlendirilerek plan ve proje noktasi yeniden bir düzenleme yapilmasi gerekirse onun yapilmasini, hatta Sivas Koruma Kurulunda gerekirse yeniden onay alinmasi seklinde bir talimatlari oldu. Tabi burada özellikle semsiye olayini hakikaten Malatya’nin bütün her taraf karsidir ve bizim bünyemize de uymaz. Özellikle caminin kuzey kismina yapilan abdest alma yerleri bir tarafta caminin önünü kapatirken diger taraftan da bizim vatandasimizin muhafazakâr yapisi içerisinde genelde kibleye dönerek abdest alirlar burada kibleye arkasini dönerek abdest almak gibi bir zorunluluk oluyor. O dönemde yapilan incelemede ve arastirmada ilgili mimarlarin buranin altina su kaçti ve dolayisiyla caminin temeline zarar verdigi seklinde ifadeler var ki bu dogru bir ifade degil. Niye dogru ifade degil çünkü caminin alti sudur. Cami ardiç agaçlarinin kaziklari üzerine kurulmus bir camidir. Kaldi ki teknolojik gelisme artik yalitimlar noktasinda çok daha iyi asamadadir. Bu anlamda da buradaki çesmelerin yine ayni eski de oldugu gibi çocukluktaki hafizanin da bellegin de yitirilmemesi anlaminda vatandasimiz gelsin orada suyunda abdest alsin, kibleye dönerek yüzünü abdestini alsin. Buradaki görsel anlamda vatandasimizla cami arasindaki bagin önüne konulan bu engellerin de kaldirilmasinda yana oldugumuzu ifade etmek istiyorum. Semsiye noktasi da tamamen camiyi kapatacagi düsüncesindeyim. Onun içinde de buradaki mevcut agaçlarimiz o gölgeleme olgusunun büyük bir ekseriyetini karsilamaktadir. Dolayisiyla hem fazla bir masrafin önüne geçmis oluruz hem de bu görselligi ve dogalligi özgünlügü yitirmemis oluruz diye düsünüyorum. Ben inaniyorum ki daire baskanimiz da, Vakiflar Bölge Müdürümüz Adem bey de ve ilgili arkadaslarimiz da bu konuda gerekli çalismalar yaptilar, yapiyorlar. Bundan sonraki süreçte de bir degerlendirme yapip vatandaslarimizi rahatsiz eden bu durumdan Malatya’yi kurtaracaklarina inaniyorum” diye konustu.
“Bu konu siyaset üstü bir konudur”
AK Parti MKYK Üyesi ve Malatya Milletvekili Bülent Tüfenkci ise “Malatya 24 Ocak 2020 yilinda ciddi bir deprem atlatti. Depremde hasar gören vakif eserlerini Vakiflar G. Müdürlügümüz gerçekten ciddi anlamda ciddiyetle tamir etme yeniden restore etme noktasinda gayret gösterdiler. Ben kendilerine tesekkür ediyorum. Cami içinin restorasyonu noktasinda güzel bir restorasyon oldugunu ilgili arkadaslarimiz ifade ediyorlar ve Malatyalilar da begeniyorlar ama çevre düzenlemesi noktasinda orijinalinin yitirilmemesi önem arz ediyor ve kent hafizasinin bu anlamiyla yok edilmemesi de yine önemli. Bu noktada özellikle abdest alinmasi noktasinda görselin ortaya çikmasi, caminin görselini yok ettigi noktasinda burada bulunan bütün arkadaslarimizin ve karsidan baktiginda da bütün Malatyali hemserilerimizin ortak fikri. Insallah baskanimiz buna bir çare bulup eski özgün orijinal sekline getirilecek. Biz suna inaniyoruz millete ragmen hiçbir sey olmaz, Malatyalilara ragmen de hiçbir sey olmaz. Dolayisiyla Malatya’ya uzun yillar hizmet etsin diye Vakiflar G. Müdürlügümüz de bu vakif eserin uzun yillar yasasin. Insallah orijinal aslina uygun diger eklentileri ortadan kaldirarak yapacaklar. Ben simdiden emekleri için bölge müdürlügümüze, genel müdürlügümüze, daire baskanlarimiza mimarlarimiza, müteahhitlerimize, hassasiyetlerinden dolayi Büyüksehir Belediye Baskanimiza, valimize tesekkür ediyorum. Bu konu siyaset üstü bir konudur. Biz böyle algiliyoruz. Diger milletvekili arkadaslarimiz, CHP ve MHP milletvekillilerimizde bizimle ayni noktadalar. Dolayisiyla onlarinda hassasiyetlerine tesekkür ediyoruz” ifadelerini kullandi.
Inceleme gezisinde yer alan kanaat önderlerinden Emin Yücetas, Kültür Yasam Dernek Baskani Atilla Kantarci, Birlik Vakfi Malatya Sube Baskani Sadi Ergül, Yeni Cami Dernegi Baskani Affan Aksogan, Malatya Haci Bektas Veli Kültür Merkezi Vakfi Baskani Hasan Meseli de yapilan çalismanin yeniden degerlendirilmesi için Malatya’nin birlik ve beraberlik içerisinde hareket ettigini ve caminin siluetini bozan yapilarin kaldirilmasi için destek verenlere tesekkür ettiklerini söylediler.
Baskan Gürkan, Yeni Cami'deki Çalismalarla Ilgili Degerlendirmede Bulundu
Malatya Büyüksehir Belediye Baskani Selahattin Gürkan ile birlikte AK Parti MKYK Üyesi ve Malatya Milletvekili Bülent Tüfenkci, 24 Ocak 2020’deki Sivrice merkezli depremin ardindan hasar gören ve restorasyonu yapilan Yeni Cami’nin (Teze Cami) görünümüne engel olan yapilarinin bulundugu alanda son gelismelerle ilgili açiklamalarda bulundu.