Başkan Karatay Açıklaması 'İstikrara Giden Bir Yönetim Sistemi Geliyor'

Anayasada yapılan 18 maddelik değişimin son derece açık ve net olduğuna dikkat çeken Başkan Karatay, “Yargı anayasada bağımsız ve tarafsız olarak tanımlanıyor. Yargının bağımsız olması yetmez tarafsız da olması gerekir diyoruz ve yargının tarafsız olmasını anayasal hüküm haline getiriyoruz. Milletvekili sayısı 550’den 600’e çıkıyor. Temsiliyet genişliyor, artan nüfusun mecliste temsili sağlanıyor. Milletvekilleri kendi ilinin proje, icraat ve sorunlara odaklanıyor. Meclisin yeni sistemle artacak olan iş yükü açısından görev dağılımında kolaylık sağlanmış oluyor. Vatandaşımız kendi ilinde daha fazla temsilciye kavuşuyor” dedi.

Gençlerin siyasette daha fazla görev almasını, daha fazla sorumluluk üstlenmesini istediklerini vurgulayan Başkan Karatay, “Siyasetin gençleşmesini, eğitimli, donanımlı gençlerimizin ülke meselelerinde söz sahibi olmasını hedefliyoruz. Seçilme yaşını 30’dan 25’e indirerek ilk adımı atmıştık. Şimdi seçme ve seçilme yaşını eşitliyor, 18 yapıyoruz. 18-24 yaş arasındaki gençlerimiz siyasette görev alabilecek, söz sahibi olabilecek. Biz, gençlerimize güveniyoruz. Çünkü biliyoruz ki, cumhuriyetimizin geleceği gençlerimize emanet. Meclis seçimleri 4 yıldan 5 yıla çıkıyor. Meclis ve cumhurbaşkanlığı seçimleri aynı gün yapılıyor. Cumhurbaşkanlığı seçiminde iki türlü sistem uygulanıyor. 5 yıllık kesintisiz istikrar dönemleri geliyor. Erken seçim ihtimali iyice azalıyor, uzlaşma kültürü ön plana çıkıyor. Koalisyonlar, hükümet kurulamama krizleri tarih oluyor” diye konuştu.

Güvenoyu ve gensoru uygulamasının kaldırıldığını da ifade eden Başkan Karatay, “Millet iradesi doğrudan hükümete yansıyor. Cumhurbaşkanını millet seçtiği için, kurulacak hükümete de 5 yıllığına güvenoyu vermiş oluyor. Meclisin hükümete kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermesi kalkıyor. Mevcut sistemde kanun hükmünde kararname hazırlama yetkisi bakanlar kurulunda. Şimdi hükümet meclis dışından ve doğrudan cumhurbaşkanı tarafından kurulacağı için, yürütme alanında kararname çıkarma hakkı cumhurbaşkanına tanınıyor. Meclis denetlemesinde meclis araştırması, genel görüşme ve yazılı soru uygulamaları devam ediyor. Yeni usuller iç tüzükle düzenleniyor. Meclis araştırması, genel görüşme, meclis soruşturması ve yazılı soru ile hükümet denetleniyor. Yazılı soruya 15 gün içinde cevap verilmesi mecburiyeti getiriliyor. Cumhurbaşkanı ve hükümet üyeleri için meclis soruşturması başka bir madde ile düzenleniyor. Daha kapsamlı bir düzenleme bir yapılıyor. Bir kişi en fazla iki defa aday olabiliyor. Cumhurbaşkanlığı süresi 2 dönemle yani en fazla 10 yılla sınırlandırılıyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi için aday gösterilme şartları genişletilip kolaylaştırılıyor. Artık halk 100 bin imza ile doğrudan aday gösterebiliyor. Cumhurbaşkanına parti üyesi olma imkanı veriliyor. Mevcut sistemde başbakan bir partiye üye olma ve genel başkan seçilme hakkına sahip. Yeni sistemde başbakanlık kalktığı için yürütmenin başı cumhurbaşkanı olduğu için bu hak şimdi cumhurbaşkanına tanınmış oluyor” şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanı ile başbakanın yetkilerinin birleştiğinin altını çizen Başkan Karatay, “Cumhurbaşkanı yürütmenin başı oluyor. Yönetimde çift başlılık ortadan kalkıyor. Cumhurbaşkanları ve başbakanlar arasında geçmişte yaşanan türden siyasi gerilim ve krizler tarihe karışıyor. Daha istikrarlı bir yönetim sistemi geliyor. Daha hızlı karar alan, daha hızlı icraat ve reform yapan bir yönetim modeli oluşuyor. Hükümeti cumhurbaşkanı kuruyor. Cumhurbaşkanı, bir veya daha fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atayabiliyor. Cumhurbaşkanı hem yetkili, hem de sorumlu oluyor. Mevcut anayasada cumhurbaşkanı denetlenemiyor, soruşturulamıyor. Cumhurbaşkanına denetim ve cezai sorumluluk geliyor. Cumhurbaşkanı eski maddede meclisin dörtte üç oyuyla sadece vatana ihanetten suçlanabiliyordu. Şimdi hakkında herhangi bir suç işlediği iddiasıyla soruşturma açılabiliyor. Soruşturma açılan cumhurbaşkanı erken seçim kararı alamıyor. Cumhurbaşkanının tüm iş ve işlemleri yargı denetimine tabi oluyor. Cumhurbaşkanlığı makamı boşalırsa 45 gün içinde seçim yapılıyor. Yeni seçime kadar cumhurbaşkanı yardımcısı cumhurbaşkanlığına vekalet ediyor. Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar da cezai sorumluluk taşıyor. Yasama ile yürütme arasında keskin bir kuvvetler ayrılığı getirildiği için, cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak atanan milletvekillerinin meclisteki üyelikleri sona eriyor. Bu uygulama çok nadiren olabileceği için milletvekilleri asli görevleri olan yasamaya ve kendi illerinin icraat, proje ve sorunlarına odaklanıyor. Cumhurbaşkanı kendi kararıyla ve mecliste beşte üç oyla seçim kararı alabiliyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve meclis seçimi aynı anda yenileniyor. Cumhurbaşkanı seçimleri yenileme kararı alırsa kendi süresini de kısaltmış oluyor. Bu düzenleme uzlaşma ve uyum getiriyor. Birlikte seçim yetkisi krizleri büyütmemenin ve uzlaşma arayışının güvencesi. Geçmişteki hükümet ve erken seçim krizleri tarihe karışıyor. Daha sorumlu, daha akılcı, daha uyumlu bir anlayış geliyor” dedi.

Olağanüstü hal, 15 Temmuz hain darbe girişiminin sonuçları ve terör tehditlerinin de göz önüne alınarak yeniden tanımlandığını kaydeden Başkan Karatay, “Cumhurbaşkanının aldığı OHAL kararı, aynı gün meclisin onayına sunuluyor. Üç içinde meclisin onaylamadığı kararname hükümsüz kalıyor. OHAL süresi en fazla altı ay. Bu süre cumhurbaşkanının teklifi ve meclisin kabulüyle en fazla dörder aylık sürelerle uzatılabiliyor. Meclisin OHAL uzatma, kısaltma ya da kaldırma yetkisi var. Meclisin bu konudaki denetleme gücü ve sorumluluğu ön plana çıkıyor. Askeri yargı tümüyle kaldırılıyor. Sadece disiplin mahkemelerine izin veriliyor. Yargıda birlik geliyor. Asker ve sivil ayrımı ortadan kalkıyor. Vatandaşlarımızın hepsi aynı kurumuna tabi oluyor. Askeri üyeler olmayacağı için anayasa mahkemesi üye sayısı 17’den 15’e düşüyor. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) yapısı ve seçim yöntemi değişiyor. Adı Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) oluyor. Üye sayısı 22’den 13’e, daire sayısı 3’ten 2’ye düşüyor. Eski düzenlemede cumhurbaşkanı 4 üye atıyordu. Cumhurbaşkanı yine 4 üye atıyor. Eski düzenlemede meclisin üye seçme hakkı yoktu. Şimdi ise 13 üyeden 7’si meclis tarafından nitelikli çoğunlukla seçiliyor. Yeni düzenlemeyle FETÖ tipi yapılanmaların HSK’ya etki etme imkanı kaldırılıyor. Üye seçiminde meclis iradesi ağırlık kazanıyor. Cumhurbaşkanının meclise kanun sunma yetkisi bütçe kanunuyla sınırlandırılıyor. Bunun dışında kanun teklifi verme ve yapma yetkisi mecliste. Bütçe kanunu ile kesin hesap kanunu aynı maddede birleştiriliyor. Mecliste birlikte görüşülüp karara bağlanıyor. Bütçe kanunu mecliste reddedilse ve bunun yerine bir geçici bütçe kanununu hazırlanamasa bile, yeni bütçe kabul edilene kadar Türkiye’nin bütçesiz kalmaması için, bir önceki yılın oranlarına göre bütçe yapılıyor. Cumhurbaşkanı ve meclis bütçe konusunda uzlaşmacı ve yapıcı bir tutuma teşvik ediliyor. Sıkıyönetim tarih oluyor. Meclis güçleniyor, bütçe kanunu dışında tüm kanunlar hükümetin teklifiyle değil sadece milletvekillerinin teklifiyle çıkarılıyor. İcraatçı hükümet, güçlü meclis geliyor. Kanun yapımında meclis iradesi ön plana çıkıyor. Hükümet icraat ve hizmet üretiyor. Meclis kanun hazırlayıp çıkarıyor. Cumhurbaşkanını ve hükümeti denetliyor. Hükümet kendi işini yapıyor, meclis kendi işini. Cumhurbaşkanının meclise kanun sunma yetkisi bütçe kanunuyla sınırlandırılıyor. Cumhurbaşkanlığı ve meclis seçimleri 3 Kasım 2019 tarihinde yapılıyor. Erken seçim kararı alınmazsa, cumhurbaşkanı ve meclis bu tarihe kadar görevine devam ediyor. Halk oylamasından kabul sonucu çıkarsa, 6 ay içinde meclis gerekli kanuni düzenlemeleri ve yeni içtüzüğü, cumhurbaşkanı da kararnameyle düzenlenecek değişiklikleri yapıyor. HSK üyeleri 30 gün içinde seçiliyor ve 40’ıncı günün ardından göreve başlıyor. Askeri yargıdan gelen AYM üyelerinin görevleri süre sonuna kadar devam ediyor. Halk oylamasında kabul oyu çıkması halinde, bu değişiklik paketindeki kimi hükümler ilk seçimlerin yapıldığı tarihte, kimileri ise seçim takviminin başladığı tarihte yürürlüğe giriyor. Cumhurbaşkanının, anayasa değişikliği resmi gazetede yayınlanır yayınlanmaz partili olmasının önündeki engel kalkıyor. Cumhurbaşkanlığı seçimi ve milletvekili genel seçimlerinin birlikte yapılacağı 3 Kasım 2019 tarihine kadar Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş süreci tamamlanıyor. Yeni anayasal ve yasal düzenlemeler 2019 seçimleriyle beraber tümden yürürlüğe girmiş oluyor. Her şey bu kadar açık ve net iken hayır cephesi bunları yalanlayarak farklı yönlere çekmeye çalışıyor” dedi.