AA muhabirinin zincir marketler, üretici ve ihracat fiyatlarından derlediği bilgilere göre, zeytinyağının fiyatı üreticiden market raflarına gelinceye kadar yaklaşık 6 kat artıyor. İTB'de kilosu 4,14-5,30 liradan işlem gören sızma zeytinyağı, şişe veya teneke kutuda zincir marketlerin raflarına çıkınca fiyatı 11 lira daha yükselerek, 15-16 liraya çıkıyor. Zincir marketlerin raflarına ürün koyan firmalar, market adına fason üretim yaptıklarında fiyat yarı yarıya düşüyor. "Özel üretim" etiketi yapıştırılan zeytinyağının fiyatı ise 35 liradan satılıyor. Tüketicinin market raflarından litresini 16 liraya aldığı zeytinyağı, ortalama 6,344 liradan ihraç ediliyor. Tüketici, aynı yağı üreticiden ise 7-8 liraya alabiliyor.
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkan Vekili Ali Nedim Güreli, Türk çiftçisinin dünyanın en pahalı zeytinyağını satmadığını ancak vatandaşların en pahalısını tükettiğini belirterek, "Küçük firmalar yüksek maliyet sebebiyle zincir marketlerin raflarına giremiyor. Üretici ile tüketici fiyatları arasındaki fahiş fark sektördeki oligopol yapıdan kaynaklanıyor" dedi.
Güreli, kutulu zeytinyağı tüketiminde pazarın yüzde 80-85'inin zincir marketlere mal veren firmaların elinde bulunduğunu kaydederek, "Zeytinyağını üreticiden alan firmalar sadece filtreden geçirerek ambalajlıyorlar. Kilogram olarak alıp litre olarak sattıkları için ayrıca bir kazançları oluyor. Üreticiden kilo olarak alınan zeytinyağı litreyle satıldığında 910 gram geliyor. Kilo ile litre arasındaki fark filtre ve ambalaj maliyetlerini karşılıyor" diye konuştu.
-Tağşiş marka bağımlılığını artırdı
Zeytinyağında yaşanan tağşişin tüketicide marka bağımlılığını artırdığına işaret eden Güreli, şunları söyledi:
"Köylü, dünyanın en pahalı yağını satmış olsaydı, tüketicinin de en pahalısını tüketmesi normal olurdu. Üreticide ucuz olan bir ürünü halk pahalı tüketiyorsa bir sorun var demektir. Tağşiş, tüketiciyi büyük firmalara yönlendirdi. Tüketicide büyük firmalarda tağşişli ürün olmaz anlayışı yerleşti. Zincir marketlerde bu durumu kendi lehlerine kullanarak, yüksek miktarda raf parasıyla küçük firmaların marketlere girmesinin önünü kesti. Küçükler pazara girmeyince ciddi bir haksız rekabet oluştu."
Güreli, market raflarında üretici fiyatından 6 kat daha pahalı ürünü satılan firmaların, aynı marketlere yarı fiyatına 7-8 liraya fason üretim yaptığını belirterek, "Yarı fiyatına fason üretim yapabiliyorlarsa demek ki kazanıyorlar. Fason üretimi küçük firmalar da yapmaya başladı.
Bu da büyük firmaların tekelini kırıyor" dedi.
Bidonla Alırsan 5, Şişede İstersen 15 Lira
İzmir - Üreticiden final tüketiciye ulaşıncaya kadar fiyatı birkaç kat artan ürünlerin başında zeytinyağı geliyor. İzmir Ticaret Borsası'nda 5,30 liradan işlem gören sızma zeytinyağı market raflarında 15-16 liradan satılıyor. Aynı zeytinyağının fiyatı butik marketlerde ise 35 liraya kadar çıkıyor.
