10. Ulusal Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi ve Psikosomatik Tıp Kongresi, Erzurum Palandöken Dağı'nda bir otelde başladı. Kongrede ünlü Kalp Cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez de 'Savaş Sonrası Sendrom' konulu sunumda bulundu. Sarıkamış Harekâtı üzerine yaptığı çalışmalar ile bilinen Sönmez, sunumunda Kafkasya Cephesi'nde yaşananlardan örnekler verdi. Savaşa katılanların anılarını anlatan Sönmez, savaş sonrası bir Alman askeri ile Türk askerinin aynı travmayı yaşamadığına dikkat çekti.
Yaptıkları araştırmada Kafkasya Cephesi sonrası Türk askerlerinde ciddi 'savaş sonrası travma' tespit edemediklerini kaydeden Sönmez, Türk askerlerinde travma oluşmamasını ise Müslümanlığın getirdiği 'Yaradan'a sığınma' duygusundan kaynaklandığını savundu. Entelektüel seviyesi yüksek insanlarda savaş sonrası travmanın daha çok görüldüğünü belirten Sönmez, "Savaş sosyal travmadır. İnsanların ruhunda çok ciddi izler bırakır. Savaş sonrası sendrom ilk olarak Amerikan iç savaşında fark edilmiş, ancak bilimsel olarak üzerine gidilememiş. Asıl bilimsel araştırmalar Vietnam Savaşı sonrası yapılmıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrası bunun ciddi bir hastalık olduğu, insanların sosyal hayatını etkilediği ortaya çıkmıştır. Sarıkamış'ta hiçbir zaman panik olmamış, 90 bin kahraman var. Kahramanca savaşan erler tarihte örneği görülmemiş bir şekilde emre itaat ederek, ölüme gitmişler. Kafkas Savaşı sonrası çok ciddi 'savaş sonrası travma' tespit edemedim. Çünkü Kafkas Savaşı o kadar büyük bir savaş ki dönenler konuşmamışlar." diye konuştu.
Ülke olarak Müslüman olmanın büyük bir şans olduğunu ifade eden Sönmez, cephede savaşanlarda bulunan Yaradan'a sığınma duygusunun önemine değindi. Sönmez, "Ülke olarak çok büyük bir şansımız Müslüman olmanın getirdiği sığınma inancımız var. Cephede en yakın arkadaşı şehit olan bir asker orada Yaradan'a sığınmanın verdiği güçle bir Alman'dan daha iyi tolore edebiliyor. Bir şehidin başında Kur'an okuyarak kendi acısını azaltması savaş sonrası sendromu azaltıyor. 200 kişi bir anda makineli tüfekle taranıyor ve o gece yaralılar sabaha kadar Kur'an okuyor. O insanların o gece Kur'an okuması gerçekten dramatik, ama dine sığınma duygusu bu savaş sonrası sendromu azaltıyor." ifadelerini kullandı.
Kafkas Cephesi sonrası Anadolu'da sansür yaşandığını dile getiren Sönmez, şöyle konuştu: "Kafkas cephesinden sonra çok ciddi sansür olmuş. İnsanlar Kafkas cephesini konuşamamışlar. Hatta aileler askerlik şubelerine Sarıkamış'a giden çocuklarına sorduklarında 'çok mahrem bir göreve gittiler, bilgi veremeyiz' şeklinde cevap almışlar. Savaş sonrası travma, cephe gerisi insanlarda daha çok yaşanmış."
