BMGK Temsilcileri Arakan'da İncelemeler Yapmak Üzere Myanmar'da

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) üyesi ülkelerin büyükelçilerinden oluşan bir heyet, Arakan eyaletinde yaşanan insani krizi yerinde incelemek üzere Myanmar'ı ziyaret etti.

BMGK Başkanı, Peru'nun BM Büyükelçisi Gustavo Meza-Cuadra önderliğindeki 15 kişilik heyet Bangladeş'e yaptıkları ziyaretin ardından Myanmar'a geçerek başkent Naypidav'da Dışişleri Bakanı ve Devlet Başkanlığından Sorumlu Devlet Bakanı Aung San Suu Çii ve Genelkurmay Başkanı Min Aung Hlaing ile görüştü.

Salı günü Arakan eyaletinde temaslarda bulunacak olan heyet, Myanmar ordusunun sivillere yönelik saldırılarının ve hak ihlallerinin izlerini sürmenin yanı sıra hükümetin, Bangladeş ile varılan anlaşma çerçevesinde mültecilerin dönüşü için yaptığı hazırlıkların ne düzeyde olduğunu yerinde incelemeyi amaçlıyor.

Myanmar Dışişleri Bakanlığı Daimi Sekreteri Myint Thu, ziyaretle ilgili yaptığı açıklamada, BMGK üyesi 15 ülkenin büyükelçilerinin mülteci kabul merkezilerini ve Arakan eyaletinin kuzeyindeki bazı köyleri ziyaret edeceğini belirtti. Thu, "Temsilciler iki ülke arasındaki iade anlaşmasının detaylarını ve geri dönenlerin yeniden iskanına yönelik planlar konusunda bilgilendirilecek." dedi.

İngiltere'nin BM Büyükelçisi Karen Pierce, heyetin hafta sonu Bangladeş'teki Kutupalong mülteci kampı ziyaretinin ardından yaptığı açıklamada, Güvenlik Konseyinin Arakanlı mültecilerin yurtlarına dönmesini sağlamak için çalışmalarını sürdüreceğini ancak bunun için güvenliğin sağlanması gerektiğini vurgulamıştı.

Myanmar'da ordu geçen ağustos ayında Arakan eyaletinin kuzeyinde sınırdaki polis kontrol noktalarına düzenlenen, kimin yaptığı kesin olarak bilinmeyen terör saldırılarının ardından eyalette geniş çaplı operasyonlar başlatmıştı. Operasyonlar sırasında Arakanlı Müslümanlara ait evler kundaklanmış, köyler yakılmış, sivillere yönelik katliamlar, tecavüz ve işkence vakaları yaşanmıştı. Çatışmalar nedeniyle geçen yıldan bu yana 700 binden fazla Arakanlı Müslüman yurtlarını terk ederek komşu Bangladeş'e sığınmak zorunda kalmıştı.

BM, yayınladığı raporlarda eyalette sivillere yönelik işlenen suçları "etnik temizlik" olarak tanımlamıştı. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Ra'ad El Hüseyin, yaşananların Arakanlı Müslümanlara yönelik "soykırıma" dönüşebileceği uyarısında bulunmuştu.

Myanmar hükümeti başta BM'nin bir hakikatleri araştırma komitesinin yerinde inceleme yapmak üzere ülkeyi ziyaret etmesine yönelik talebini geri çevirmiş ancak daha sonra BMGK heyetinin ziyaretine izin vermişti. Heyet mart ayında yapılan ön tahkikatlarda elde edilen delilerden hareketle Myanmar'da Arakan, Kaçin ve Şan eyaletlerindeki azınlıklara yönelik insan hakları ihlallerinin "uluslararası ceza hukuk kapsamına girebileceğini" ifade etmişti.

Bangladeş ve Myanmar ocak ayında mültecilerin dönüşü konusunda anlaşmaya varmıştı. Ancak Myanmar'a döndüklerinde yeniden güvenliklerinin tehdit edecek şartlarla karşılaşmaktan endişe eden Arakanlı Müslümanların bu konuda çekinceleri var.

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği ile Bangladeş hükümeti kısa süre önce mültecilerin iade sürecinin "güvenli, gönüllü ve onurlu (...) ve uluslararası standartlara uygun" olması gerektiği konusunda mutabakat zaptı imzaladı.

BM Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, şubat ayında Arakanlı Müslümanları gönüllü geri dönüşüne dair şartların uygun olmadığını çünkü Myanmar hükümetinin hala onların vatandaşlık statülerini ve haklarını tanımadığını vurgulamıştı.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de Arakanlı Müslümanların köylerine ve evlerine geri dönebilmesi için ciddi bir yeniden inşa yatırımına ihtiyaç duyulacağının altını çizmişti.