Bölge Adliye Ve İdare Mahkemelerinin Sorunlarına Çözüm Tasarısı (1)

Bölge Adliye ve Bölge İdare Mahkemelerinin İşleyişinde Ortaya Çıkan Sorunların Giderilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin işleyişinde uygulamada ortaya çıkan birtakım farklılıkların giderilmesi ve karşılaşılan sorunların çözümlenmesini amaçlayan tasarıyla, bölge idare mahkemesi başkanının görevleri arasına yeni görevler ekleniyor ve bölge adliye mahkemesi başkanının görevleriyle uyum sağlanıyor.

Buna göre mahkeme başkanı, kendisine doğrudan bağlı olarak görev yapan personele disiplin cezası verebilecek.

Bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri arasında sayılan, hukuki veya fiili nedenlerle bir dairenin kendi üyeleri ile toplanamadığı hallerde ilgisine göre diğer dairelerden üye görevlendirme görevi Bölge İdare Mahkemesi Başkanına verilecek.

Bölge idare mahkemesi başkanı, bir dairenin başkanı, aynı zamanda adalet komisyonunun da başkanı olacak.

- Kıdemli daire başkanı vekalet edecek

Bölge idare mahkemesi başkanının yokluğunda, kıdemli daire başkanı mahkeme başkanına vekalet edecek.

Tasarıyla, bölge adliye ve bölge idare mahkemelerinin daireleri arasındaki iş bölümünü belirleme görevi Hakimler ve Savcılar Kuruluna verilmesi nedeniyle, bu görev bölge idare mahkemesi başkanlar kurulunun görevleri arasından çıkarılıyor. Ancak başkanlar kurulu, daireler arasında çıkan iş bölümü uyuşmazlıklarını karara bağlamaya devam edecek.

Bir dairenin kendi üyeleri ile toplanamadığı hallerde, ilgisine göre diğer dairelerden üye görevlendirme görevi mahkeme başkanına verildiğinden, başkanlar kurulunun görevleri arasından çıkarılıyor.

Danıştay'da olduğu gibi, uyuşmazlık konusunun iki dairenin görevine girmesi halinde dava, ilgili dairenin isteği üzerine bu dairelerin birlikte yapacağı toplantıda karara bağlanabilecek. Bu durumda daire başkanlarından sadece kıdemli olan toplantıya katılacak ve toplantıya başkanlık edecek.

Bölge idare mahkemesi daireleri arasındaki iş bölümünü belirleme görevi, uygulama birliğinin sağlanması amacıyla Hakimler ve Savcılar Kuruluna (HSK) verilecek. HSK, ilk derece mahkemelerinde ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla, iş dağılımını belirleyebilmesinin yanı sıra bölge idare mahkemelerinde daireler arasındaki iş bölümünü de belirleyecek.

- Davaların daha kısa sürede çözümlenmesi

Tasarıyla, davaların daha kısa sürede çözümlenmesi amacıyla, ara kararların, bölge idare mahkemesi daire başkanı veya dosyanın havale edildiği üye tarafından verilebilmesi imkanı getiriliyor.

Dosyadaki mevcut bilgi ve belgelere göre karar verilebilmesi halinde, itiraza konu karar kaldırılarak eksiklikler tamamlandıktan sonra yeni bir karar verilmek üzere dosya dairesine veya mahkemesine gönderilecek.

Tasarıyla, verilen kararın kesin olmadığı uyuşmazlıklar bakımından istinaf yoluna başvurulabilmesi amacıyla, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinde yer alan 'aksine hüküm bulunsa' ibaresi, 'farklı bir kanun yolu öngörülmüş olsa' şeklinde değiştiriliyor.

Bölge idare mahkemelerinin temyize açık olmayan, yani kesin olan kararları dosyayla birlikte kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilecek.

Danıştay'ın, yeniden yargılama yapılmasını gerektirmeyen onama, gerekçe değiştirerek onama ve düzelterek onama kararı verdiği dosyalar doğrudan ilk derece mahkemesine gönderilecek. Ancak bozma ve kısmen bozma kararları, bölge idare mahkemesince yeniden bir karar verilmesini gerektirdiğinden, bu kararlar mevcut düzenlemede olduğu gibi bölge idare mahkemesine gönderilecek.

- Verilen kararlar kesin olacak

İstinaf ve temyiz incelemesi sırasında, yürütmenin durdurulması istemleri hakkında verilen kararlar kesin olacak.

Tasarıyla, bölge adliye mahkemelerinin karar alma süreçlerinin hızlandırılması ve ihtisaslaşmanın sağlanması amacıyla, başkanlar kurulunun tekil yapısına son verilerek, ceza daireleri başkanlar kurulu ile hukuk daireleri başkanlar kurulunun ayrı ayrı oluşturulması öngörülüyor.

(Sürecek)