Bu Defa Deprem Vatandasa Soruldu

Eskisehir’de yasanabilecek bir depremde vatandaslarin kamu ve yerel yöneticilerden beklentilerini yansitacak arastirma raporu hazirlandi. Iki yil boyunca bir mahallede vatandaslarla birebir yapilan çalismada, ’Vali ya da belediye baskan olsaniz, deprem ile ilgili ne gibi çalismalar yaparsiniz?’ sorulari yönetildi. Konuyla ilgili Eskisehir Çalisma Grubu tarafindan yapilan rapor sonrasinda vatandaslarin, Eskisehir’de yasanacak bir deprem sonrasinda yerel yönetimlerin sinifta kalacagi ve çok eski binalarin kentsel dönüsüme sokulmadigini yönünde düsüncesinin oldugu ortaya çikti.

Yapilan çalisma hakkinda konusan Eskisehir Çalisma Grubu Üyesi Gürcan Banger, “Deprem Çalistayi Degerlendirme Raporu, 2019-2021 yillari arasinda düzenli çalisan ve gönüllü bir sivil toplum platformu olan Eskisehir Çalisma Grubu (EÇG) tarafindan hazirlandi” dedi.



“Vatandasa ‘Sen olsan ne yaparsin’ sorusunu sorduk”

Söz konusu çalismanin bütünü ve raporun, Eskisehir’de öncelikle deprem, bir bütün olarak da afet farkindaligi ve bilinci olusturmayi hedefledigini söyleyen Banger, “Acil durum, afet ve özelde deprem gibi durumlarda yurttaslarin söz konusu duruma hazirlik, egitim, bilinçlenme, zararin en aza indirilmesi için önlem alma ve olusabilecek zararin giderilmesi konularinda pasif rolde kaldiklari gözlenmektedir. Çözüm yolu, söz konusu egitici, bilgilendirici, hazirlayici, önlem alici ve giderici zarar süreçlere dogrudan halkin katilimini saglamaktan geçmektedir. Bu çerçevede yurttaslarin depremle ilgili algi, düsünce ve duygularinin ögrenilmesi birincil derecede önemlidir. Vatandasin dogrudan katilimi ile hazirlanan bu raporda verilen sonuçlar da bu durumu dogrulamaktadir. Deliklitas Mahallesi’nin deprem sartlari ve deprem hazirligi konusunda vatandaslar üzerine çalisma gerçeklestirdik. Bu çalismada; katilimcilara çesitli yönetici rolleri verilerek “Sen olsan ne yaparsin?” seklindeki sorularin dogrudan kendilerine sorularak vatandaslarin deprem ile ilgili öz algilari ve toplumdan sorumlu kurum ve kisilerden beklentilerinin saptanmasina yönelik bir yaklasim uygulandi” diye konustu.



“Vatandaslarin deprem ani ve sonrasi ile bilgilendirilmesi gerekiyor”

Yapilan çalisma sonrasinda çikan tespitleri paylasan Güngör, konusmasinin devaminda sunlari söyledi:

“Tüm vatandaslarin kendi yasam ve is mekânlarinda deprem afetine karsi önceden hazirlik yapmalari gerektigi ortaya çikmaktadir. Deprem öncesi hazirliklar kapsaminda, deprem ani güvenligi açisindan bina içi düzenlemesi gerektigi anlasilmaktadir. Vatandaslarin deprem aninda nasil davranmalari gerektigi konusunda çok yönlü uygulamali bilgilendirilmesi yapilmalidir. Vatandaslarin yasal bir zorunluluk olan DASK sigortasi yaptirmalari, oturdugu binanin uzmanlarca dayaniklilik konusunda sinanmasi, binalarin depreme dayaniklilik bakimindan iyilestirmesinin hangi yollarla yapilabilecegi, iyilestirme için ödenebilir finansman desteginin saglanmasi durumu, oturdugu binanin yan binalarla iliskisinin incelenmesi gibi konularda bilgilendirilmelidir. Deprem aninda ve hemen sonrasinda asansör, elektrik, dogalgaz, su gibi sistemlerin yaratabilecegi problemler konusunda bina sakinleri arasinda uygulamali egitimler yapilabilir. Deprem aninda ve hemen sonrasinda olaydan fazlaca etkilenerek eylemsiz kalabilecek vatandaslar için psikolojik destegi de içeren özel egitim uygulamalari gerçeklestirilmelidir. Deprem sonrasi ortaminda iletisim ihtiyacinin büyük olacagi öngörülürse GSM operatörleri tarafindan bir “Deprem Iletisim Sisteminin” olusturulmasi yararli olabilir. Vatandaslarin depremde olusacak enkaz altinda sag kalmalari durumunda nasil davranmalari gerektigi konusunda bilgilendirilmeleri can kurtarici olacaktir. Depreme yönelik egitimlerin mahallelerde aile kesiminden baslamasi gerektigi anlasilmaktadir. Vatandaslarin deprem öncesi oturduklari binanin zemini konusunda bilgilerinin olmadigi ve bu konuyu düsünmedikleri anlasilmistir. Deprem sonrasinda vatandaslarin güvenli yer arayislarinin öne çiktigi anlasilmaktadir. Bu nedenle güvenli yer konusunda mahalle-sokak temelli belirleme çalismalari yapilabilir. Apartman yöneticileri, bina içinin güvenli biçimde düzenlenmesi, bina emniyetinin saglanmasi ve bina sakinlerinin bilgilendirilmesi gerekiyor. Mahalle muhtari AFAD ile iletisime geçerek egitim almalarini saglayabilir. Deprem odakli olarak belediye baskanindan beklenenler arasinda bina emniyetinin saglanmasi yer almaktadir. Bu konuda da belediyelerin yetki ve sorumlulugunda uygulanma imkânlari da olan bir yaptirim düzenlenebilir. Belediyeler dis mekân ve çevre düzenlemesinden de sorumludur. Toplanma alanlari ve emniyetli yerlerin deprem öncesi düzenlenmesi önemlidir. Deprem sonrasinda belediye baskanindan beklentiler, mahalle sakinlerine yardim edilmesi, vatandaslarin ihtiyaç halinde belediye ile iletisim kurulabilmeleri, deprem nedeniyle hasar veya zarar görmüs binalarin tespiti, zarar görenler veya ihtiyaci olanlar için güvenli yer ve muhtemelen iase malzemesi saglanmasi olarak ortaya çikmaktadir. Belediye sehir planlarini yaparken bu durumu gözden kaçirmamalidir. Depremde hasari ve can kaybini önlemek açisindan bitisik nizam binalardan kaçinilmali, kat yükseklikleri deprem riski dikkate alinarak belirlenmelidir.”