İsveç ; ' te yaşayan Kü ; rt aydın Kemal Burkay , Kü ; rt aç ; ılımı tartışmalarını değerlendirdi . Hü ; kü ; metin tutumunu ' cesur bir adım , yardımcı olmak gerekir ' şeklinde niteleyen Burkay , ' Ü ; lkenin ; sorunlarından bir tanesini tanıması , gerç ; ekç ; i bir şekilde ele alması ve ç ; ö ; zmeye ç ; alışması neden Tü ; rkiye ' nin aleyhine olsun? ' diye konuştu . Cumhuriyet Halk Partisi ' nin ( CHP ) tutumunu sert bir dille eleştiren Burkay , ' Kendisini sosyal demokrat olarak tanımlayan bir partinin daha demokratik politikalar izlemesi gerekirdi . Uzun sü ; redir CHP ' nin izlediği politikaların sosyal demokrasiyle bir alakası yok , ç ; ok tutucu ve statü ; kocu . CHP ' nin ; Salt muhalefet edeceğim diye , hü ; kü ; metin iyi niyetlerle getirdiği bö ; yle ö ; nerilere bö ; ylesine karşı ç ; ıkması hiç ; hoş değil , demokratik bir tavır değil . ' dedi . Milliyetç ; i Hareket Partisi ' ni ( MHP ) de eleştiren Kemal Burkay , ' son derece şoven politikalar izliyor ' suç ; lamasını yö ; neltti . Burkay , ' Bu savaşın , bu ç ; atışma ortamının Tü ; rkiye ' ye faydalı olduğunu kim sö ; yleyebilir? ' ifadelerini kullandı .
HÜ ; KÜ ; METİN BU ADIMINI CESURCA BULUYORUM , DESTEK VERMELİ
- Ö ; ncelikle sizin dilinizden sizi tanıyabilir miyiz?
Ben 1937 yılında eski adıyla Dersim , daha sonraki adıyla Tunceli ' nin Mazgirt ilç ; esinin bir kö ; yü ; nde doğdum , Dirban isimli bir kö ; y . İlkokulu kendi kö ; yü ; mde ve ç ; evre kö ; ylerde okudum . Babam eğitmendi . Daha sonradan Kö ; y Enstitü ; sü ; ' ne gittim , Diyarbakır ' da ö ; ğretmen okuluna . Sonra kö ; y ö ; ğretmenliği yaptım . Bu arada Ankara Hukuk Fakü ; ltesi ' ne kaydoldum . 1960 yılında fakü ; lteyi bitirdim . Kısa bir dö ; nem kaymakamlık stajı , daha sonra avukatlık stajı yaptım ve avukat oldum . Elazığ ' da ve Tunceli ' de avukatlık yaptım . Siyasete girdim , edebiyatla uğraştım , şiir yazdım . Daha sonra da gö ; ç ; menlik&hellip ; 30 sene yakındır yurtdışındayım . Ve artık Tü ; rkiye ' ye dö ; nme zamanı geldi diye dü ; şü ; nü ; yorum .
- Tü ; rkiye ' de hü ; kü ; met tarafından ' Kü ; rt Aç ; ılımı ' başlatıldı , bu gelişmeyi nasıl yorumluyorsunuz?
Kü ; rt sorunuyla ilgili olarak uzun yıllardır , son 30-40 yıldır ç ; ok bü ; yü ; k hadiseler yaşandı ; bunun iç ; inde ç ; atışma ortamları da var&hellip ; Son yıllarda bir değişimden , bir yumuşamadan sö ; z ediyoruz , bu konudaki umutlar giderek gü ; ç ; leniyor . Yani ilk defa bir değişimden bahsedebiliyoruz , bu değişimde de sorunun sadece şiddetle , silahlı yö ; ntemle ç ; ö ; zü ; lemeyeceği her iki tarafç ; a da ortaya konuluyor . Yani silahla bu meselenin ç ; ö ; zü ; lemeyeceği ve de sorunun silahla bastırılamayacağı yö ; nü ; nde bir kamuoyu oluşuyor . Daha iyi tarafı , hü ; kü ; metin , bu sorunun şiddetle değil , diğer yö ; ntemlerle ç ; ö ; zü ; lmesi gerektiğine inanması . Yani Kü ; rt varlığının , Kü ; rt sorununun kabulü ; sö ; z konusu . Hü ; kü ; mette , eski yö ; ntemlerle meselenin ç ; ö ; zü ; lemeyeceği tavrının oluşması bence son derece ö ; nemli . Ç ; ü ; nkü ; Tü ; rkiye son dö ; nemlerde bir değişim gö ; steriyor . Yani bu yıllardır sü ; ren yanlış politikadan dö ; nmenin bir bakıma işareti . Bu bakımdan meseleyi ö ; nemiyorum . Hü ; kü ; metin bu tutumunu da cesur buluyorum . Tabii , bu kadarı bile ö ; nemlidir . Sorunu kabul etmek , sorunun eski yö ; ntemlerle ç ; ö ; zü ; lemeyeceğini gö ; rmek ve ç ; ö ; zü ; m iç ; in de tü ; m taraflarla bir diyalog ortamı aramak ; bunlar olumlu . Bence AKP hü ; kü ; metinin bu adımı cesur bir adım ve buna yardımcı olmak gerekir . Gerç ; i , sö ; z konusu aç ; ılım daha henü ; z net değil , yani sorunun ç ; ö ; zü ; mü ; yö ; nü ; nde hü ; kü ; met ne gibi adımlar atacak? Ama bu girişimi başlatmak son derece ö ; nemli idi .
CHP STATÜ ; KOYA OYNUYOR , MHP ' NİN DURUMU İSE DAHA VAHİM
- Hü ; kü ; metin DTP ile gö ; rü ; şmesi oldu , fakat meclisteki muhalefetin karşı bir tutumu var , bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bazı ç ; evrelerin buna karşı tepki gö ; stermeleri onların hâ ; lâ ; eski dü ; nyada yaşadıklarını gö ; steriyor . Yani onların hâ ; lâ ; meseleleri kavramadıklarını gö ; steriyor . Meselâ ; , en azından CHP ' den daha olumlu bir tavır beklenirdi . Yani , kendisini Sosyal Demokrat olarak tanımlayan bir partinin daha demokratik politikalar izlemesi gerekirdi . Salt muhalefet edeceğim diye , hü ; kü ; metin iyi niyetlerle getirdiği bö ; yle ö ; nerilere bö ; ylesine karşı ç ; ıkması hiç ; hoş değil , demokratik bir tavır değil . Ama sanırım bu sadece salt bir muhalefet etme dü ; şü ; ncesinin bir sonucu değil , ne yazık ki CHP son dö ; nemlerde , Baykal liderliğinde hemen hemen getirilen her tü ; rlü ; demokratik adıma karşı ç ; ıktı . Bu konuda yardımcı olmadı .
- MHP ' nin tavrını nasıl buluyorsunuz , gerekirse 30 yıl daha dağda durulabileceğini belirttiler?
MHP ' ye gelince , MHP ' nin tavrı daha olumsuz . Yani son derece şoven politikalar izliyor . Bu tavırlar hiç ; bir sorunu ç ; ö ; zmez ve bunlar Tü ; rkiye ' nin yararına da değil . Bu savaşın , bu ç ; atışma ortamının Tü ; rkiye ' ye faydalı olduğunu kim sö ; yleyebilir? Ö ; yle sanıyorum ki , bu savaşın iç ; inde yer alan generaller bile sö ; yleyemezler , kimseler de sö ; ylemez . Dolayısıyla da , MHP ne istiyor? Bunu ü ; lkenin , milletin bö ; lü ; nmesi olarak gö ; steriyorlar . Ü ; lkenin ; sorunlarından bir tanesini tanıması , gerç ; ekç ; i bir şekilde ele alması ve ç ; ö ; zmeye ç ; alışması neden Tü ; rkiye ' nin aleyhine olsun? Neden Tü ; rk milletinin ve vatanın aleyhinde olsun? Bu , ç ; ağdaş bir tutum değil . MHP , kanımca kendi zamanının ç ; ok gerisinde bir anlayışı temsil ediyor . Bu anlayışın Tü ; rk anlayışına da hiç ; bir faydası yok .
- Sol olduğunu iddia eden CHP ile milliyetç ; i MHP ' nin bu ve buna benzer konularda ortak hareket etmesini nasıl yorumluyorsunuz?
Uzun sü ; redir CHP ' nin izlediği politikaların sosyal demokrasiyle bir alakası yok . Ç ; ok muhafazakâ ; r ve tutucu bir konumda ve de statü ; kocu politikalar izliyor . CHP ' nin bö ; yle bir politika izlemesinde de sanıyorum , uzun yıllar tek parti olarak Tü ; rkiye ' de dü ; zen koyuculunda yer almasının rolü ; ve payı var . Yani CHP , bu statü ; koyu adeta kendi malı gibi gö ; rü ; yor ve ona sahipleniyor . Oysa arada 80 yıl geç ; ti , 80 yılda bir toplum değişir ; dü ; nya değişir . Dolayısıyla CHP ' nin 1930 ' lardaki politikaya hâ ; lâ ; sü ; rdü ; rmeye ç ; alışması , o dö ; nemlerde inşa etmeye ç ; alıştığı toplum modelini bugü ; n hâ ; lâ ; korumaya ç ; alışması olacak şey değil . Bunun yanı sıra , Baykal ' ın siyasi serü ; veni de tutuculaştı . Kendileri de diyorlar , ' Biz , 1989 ' da Kü ; rt Raporu ' hazırladık . O rapora baktığımızda , oldukç ; a ileri şeyler var . Peki , 1989 ' dan bu yana 20 yıl geç ; ti , ne yaptığınız , niye sahip ç ; ıkmadınız? Bu rapor yö ; nü ; nde ne gibi ç ; abalarda bulundunuz? Şimdi ç ; ok daha elverişli koşullar var , şimdi hü ; kü ; met bu yö ; nde adım atmaya ç ; alışıyor , o halde niye onlara destek olunmuyor? Tü ; rkiye ' nin bu kamburdan kurtulmasını istiyorsa , Tü ; rkiye ' nin ö ; nü ; nü ; n aç ; ılmasını istiyorsa , bu ü ; lkeye barışın ve demokrasinin gelmesini istiyorsa&hellip ; Sosyal demokrat bir partinin yapması gereken bu . Ne yazık ki , CHP bu konuda son derece statü ; kocu . Yalnızca bu konuda değil , başka konularda da&hellip ; Mesela bir Ergenekon olayında Ergenekon ' u destekler bir konuma dü ; ştü ; . Ö ; yle sanıyorum ki , CHP bu politikayı uzun sü ; re sü ; rdü ; remez .
- Arada bir de olsa farklı sesler de duyulmaya başlandı .
Evet , CHP ' nin İl Başkanı ' nın bir aç ; ıklaması oldu , ö ; nemliydi : ' Bu sorunu ç ; ö ; zen tarihe geç ; er ' demişti , gü ; zel bir tespit . Yani gö ; nü ; l istiyor ki , CHP ' nin iç ; inde başkaları da ö ; yle olsun . Zira CHP ' nin iç ; inde de Kü ; rtler var , aydın , demokrat geç ; inen epeyce insan var . Yani bunların , bu kadar statü ; kocu bir politikaya nasıl tahammü ; l ettiklerine hayret ediyorum . Onların da seslerini ç ; ıkarmaları gerekirdi . Eğer şimdi konuşmazlarsa , ne zaman konuşacaklar?
PKK SİLAH BIRAKIRDI ŞİMDİYE KADAR ; AMA DERİN DEVLET İSTEMEDİ
- Bu dö ; nemlerde Ö ; calan ' dan da aç ; ıklamalar geldi , yol haritasından bahsedildi . PKK ' nın ve Ö ; calan ' ın girişimlerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Ö ; calan meselesini bence iki yö ; nü ; yle ele almak lazım ; Ö ; calan , yakalanıp Tü ; rkiye ' ye getirildikten sonra politikalarında ç ; ok bü ; yü ; k değişikler oldu . Bizler bu değişiklikleri değerlendirdik , yani Kü ; rt hareketi bakımından neyi ifade ediyor diye . Yalnız bir şey var ; Ö ; calan , silaha başvurmakla yanlış yaptığını sö ; yledi ve ' Pişmanım , silahları bırakacağım ' dedi . Ve bıraktı da . Aradan ç ; ok uzun değil , 9-10 yıl geç ; ti , Ö ; calan ' ın yakalanmasından bu yana . PKK silahları susturdu da , Ö ; calan ' ın isteğine uygun olarak . Onun , ö ; rgü ; tü ; ne sö ; zü ; geç ; iyordu gerç ; ekten . Ve dikkat ederseniz , 2004 yılından beri PKK hiç ; silaha başvurmadı . Bu arada ö ; rgü ; t gü ; cü ; nü ; gü ; neye , sınırın ö ; bü ; r tarafına geç ; irdi . Ö ; calan , dağdaki insanlarını tamamen indirmeyi de teklif etti . ' Bir genel af ç ; ıkarılsın , bu insanlar ellerindeki silahlarını bıraksın ' dendi . Yani Ö ; calan , ' bir genel af ç ; ıkarılırsa PKK bü ; tü ; n silahlarını bırakabilir ' dedi . PKK da bunu kabul etti . Hatta PKK adını bile değiştirdi , terk etti . Ö ; nce KADEK , sonra Kongra-gel adını aldılar , programını da terk etti PKK . Yani PKK , PKK olmaktan ç ; ıktı . Adını , programını terk etti , bü ; tü ; n taleplerini bıraktı . Bazı gruplar da gelip teslim de oldular . Bir grup Avrupa ' dan , bir grup da gü ; neyden gelip teslim oldu . Peki , devlet niye buna karşılık vermedi . Yani niye bir genel af ç ; ıkarılmadı? Ç ; ü ; nkü ; bu , Tü ; rkiye iç ; in ç ; ok iyi bir fırsattı . Silahlar susmuştu . Ama maalesef devlet bunu istemedi .
- Devlet derken , devletin iç ; indeki bazı zinde gü ; ç ; leri , yani gü ; ncel tabiriyle ' derin devlet ' i kast ediyorsunuz sanırım?
Evet , ö ; yle . Ö ; calan ' ın yakalanmasından sonraki 3-4 yıl iç ; inde bu sorunu , en azından PKK sorununu ç ; ö ; zmek mü ; mkü ; ndü ; , bü ; tü ; nü ; yle Kü ; rt sorununu ç ; ö ; zmek değilse bile . Yani PKK dağdan inebilirdi , silahlı ç ; alışma tü ; mü ; yle sona erebilirdi . Fakat 2004 yılından sonra PKK tekrar hareketlendirildi . Dikkat ederseniz , bu aynı zamanda hü ; kü ; meti devirme planlarının , AKP hü ; kü ; metini devirmek iç ; in belli gü ; ç ; lerin harekete geç ; tiği dö ; nemlerdir .
- Ergenekon iddianamelerinde ve darbe gü ; nlü ; klerinde geç ; en Ayışığı , Sarıkız planları da aynı dö ; nem . . .
Evet , tabii ki . İşte bu dö ; nem başında PKK ' nın adı geri verildi , PKK yeniden şahinleştirildi , yeniden silahlı ç ; atışmalar başlatıldı . Bu , bence Ö ; calan vasıtasıyla PKK ' nın yeniden yö ; netilmesi olayıydı . Yani şunu demek istiyorum ben ; PKK ' yı bağımsız olarak gö ; rmü ; yorum . Ben bunu aç ; ık sö ; ylemiştim , şimdi de sö ; ylü ; yorum . Ö ; calan , İmralı ' da Genelkurmay ' ın denetimi altındadır . Eğer son dö ; nemde Genelkurmay silahların susmasını istiyorsa bu mü ; mkü ; ndü ; r . Yani , Ö ; calan ' ın sö ; yleyecekleri , kendisine sö ; yletilenlerdir . Ö ; calan ' a kalsa , onun silahları susturmaya aç ; ık olduğunu ta başından beri gö ; rü ; yorum , herkes de bunu gö ; rü ; yor . Aç ; ıkç ; a sö ; ylemişti bunu , kamuoyu bu kadar unutkan mıdır? Hepimiz bu kadar unutkan mıyız? Hayır! Ama PKK ' nın silah bırakmasına fırsat vermedi bir takım ç ; evreler . Ergenekon ' u nasıl kullanıyorlarsa , PKK ' nın eylemlerini de ö ; yle kullanmak istediler . Yani , bu ç ; atışma ortamının sü ; rmesinde bazı ç ; evreler yarar umdu . Onların işi galiba bu , yani ç ; atışma ortamının devamında faydaları var , yoksa işsiz kalacaklar . Kendilerini ö ; yle hissedecekler ya da imtiyazlarını yitirecekler , statü ; koyu sü ; rdü ; remeyecekler . Yani bu ç ; atışma ortamı , Tü ; rkiye ' nin demokratikleşmesinin ö ; nü ; nde engel , sivilleşmesinin ö ; nü ; nde engel , vesayet ortamının ö ; nü ; nde engel , demokratikleşmesinde , AB ' ne girmesinde engel . Dolayısıyla PKK sorununun ç ; ö ; zü ; lmesi , ç ; atışma ortamının sona ermesi ; Tü ; rkiye ' nin demokratikleşmesi , AB ' ne girmesi ve Kü ; rt sorununun ç ; ö ; zü ; mü ; nde de yolun aç ; ılması bakımından bir fırsat olacak .
ERGENEKON , KÜ ; RT SORUNUNUN Ç ; Ö ; ZÜ ; MÜ ; İÇ ; İN DE BİR FIRSAT OLDU
- Devam eden bir dava sü ; reci var , Ergenekon davası . Bu dava ile birlikte doğu ve Kü ; rt sorunu iç ; in daha rahat konuşma ortamının doğduğunu sö ; yleyebilir miyiz?
Evet , yurtiç ; i iç ; in bunu sö ; yleyebilir , ç ; ü ; nkü ; bizler yurtdışındayız ve bizleri bağlayan bir şey olmadığı iç ; in her zaman rahat konuştuk . Ben bugü ; n sö ; ylediklerimi misliyle daha ö ; nceleri yıllarca sö ; yledim . Yani ben bu konuda yeni konuşmuyorum . Ü ; lkenin durumunu , Ergenekon ' un , daha ö ; nceki haliyle Kontr-gerillanın durumunu değerlendirirken gö ; rü ; şlerimi her zaman aç ; ık sö ; yledim . Ama son bir iki yıl iç ; indeki değişiklik , konunun gerç ; ekten daha iyi tartışılması iç ; in olanak sağlıyor . Yani JİTEM ' in teşhir edilmesi , bu kirli işlerden , cinayetlerden sorumlu kimselerin tutuklanması ve yargılanması , genel olarak Ergenekon olayı . Yani Ergenekon Davası Tü ; rkiye iç ; in iyi bir fırsat oldu . Yani demokrasinin kö ; kleşmesi iç ; in , devlet iç ; indeki ç ; eteleşmelerin temizlenmesi iç ; in , bu karanlık ilişkilerin ortaya dö ; kü ; lü ; p , temizlenip aydınlatılması iç ; in ç ; ok bü ; yü ; k bir fırsat oldu . Dolayısıyla , Ergenekon ' un ü ; stü ; ne gidilmesi , tasfiye edilmesi -başarılabilirse- Tü ; rkiye iç ; in , demokratikleşme iç ; in ç ; ok bü ; yü ; k bir kazanım olacak . Bunlar da ç ; atışma ortamının sona erdirilmesiyle ç ; ok yakın bağı var .
- PKK sorunu ile Kü ; rt sorununu nasıl ayrıştırıyorsunuz?
Ö ; nceden de sö ; yledim , PKK ne kadar bağımsız , o ayrı bir konu . Ama yakalandığı andan itibaren Ö ; calan İmralı ' da derin devletin kontrolü ; ndeydi . Eğer Ö ; calan İmralı ' dan ö ; rgü ; tü ; nü ; yö ; netebiliyorsa , bu derin devlet istediği iç ; indir , buna yol verildiği iç ; in yö ; netebildi . Bugü ; n eğer Abdullah Ö ; calan barış isteyebilecekse gerç ; ekten , silahların susmasını samimi olarak isteyecekse , ki yakalandığında da samimi olarak istemişti ama buna fırsat vermemişlerdi . Eğer barış isteyebilecekse , bu ; derin devletin kontrolü ; nden ç ; ıkmış demektir . Ben en azından Ö ; calan ' ın derin devletin kontrolü ; nden ç ; ıkmasını , Adalet Bakanlığı ' na bağlı bir cezaevinde tutulmasını yararlı gö ; rü ; yorum . Bu arada , İmralı ' da neler olup bittiğini ne biz biliyoruz , ne de kamuoyu biliyor . Belki , hatta ne de Adalet Bakanlığı biliyor .
- Son HSYK atamaları krizinde de bu ve buna benzer gö ; revler de gü ; ndeme geldi ve bazı gö ; zden kaç ; an yetkiler ve alanlar da tartışılır oldu .
Evet ö ; yle . Ki ben hep sö ; ylemişimdir , Kü ; rt meselesinin ç ; ö ; zü ; mü ; o kadar bir anda olacak bir mesele değil ama PKK meselesinin ç ; ö ; zü ; mü ; ç ; ok kolay . PKK silahları bırakabilir , ç ; atışma ortamı sona erebilir . Bu , hem Tü ; rk halkı , hem de Kü ; rt halkı iç ; in ç ; ok bü ; yü ; k bir kazanım olur . Şuan PKK ' nın dağda silahlı adam bulundurmasına hiç ; gerek yoktur . Yani eskiden hadi nedenler vardı ; hani diyorlardı , ' Biz Kü ; rt devleti kuracağız , biz bağımsızlık istiyoruz ' . Bir dö ; nem , ' federasyon istiyoruz ' filan diyorlardı . Şimdi bunları istemiyorlar . Kü ; ltü ; rel haklar diyorlar ve en son da yerel yö ; netimlerin yetkilerinin genişletilmesi . Peki , bunun iç ; in dağda gerilla gü ; ç ; leri tutmaya ne gerek var? O zaman siz bunu legal , siyasi yollarla da yapabilirsiniz , DTP de yapabilir bunu . Nitekim HAKPAR , Hak ve Ö ; zgü ; rlü ; kler Partisi var , onun programında federasyon var , o da Kü ; rtler tarafından kurulmuş bir parti . Şimdi bu parti , legal olarak faaliyette bulunabiliyor ve federasyon da isteyebiliyor . O halde , bu istediğin ç ; ok daha azını isteyen bir hareketin silahlı mü ; cadeleyi halen yü ; rü ; tmek istemesinin anlamı ne? Bir anlamı yok . Ama silahı bırakması PKK ' nın elinde değil , ben bunu sö ; ylü ; yorum . Yani Ö ; calan İmralı ' da olduğu sü ; rece ve bir takım mahiyeti belirsiz kontroller altında olduğu sü ; rece bu zordur . Ama eğer Genelkurmay hü ; kü ; metle bu konuda - En azından ordunun ü ; stü ; ndeki bazı generaller , ç ; ü ; nkü ; ordu iç ; inde de farklı gö ; rü ; şlerin olduğunu biliyoruz- bu silahlı ç ; atışmanın bitmesini gerç ; ekten istiyorlarsa , yani bunun Tü ; rkiye ' nin aleyhine olduğu kanaatine varırlarsa , birlikte hareket ederlerse , o zaman en azından PKK sorununu ç ; ö ; zmek ç ; ok kolaydır . PKK ' nın da Ö ; calan ' ın da silah konusunda ısrar edeceklerine inanmıyorum .
UZUN VADEDE FEDERASYON TEKLİFİ , AMA Ö ; NCELİKLE HUZUR ORTAMININ SAĞLANMASI&hellip ;
- Son dü ; zlemde , Kü ; rt Aç ; ılımına katkı bağlamında tavsiye ve ö ; nerileriniz nelerdir acaba?
Kü ; rt sorunu ve ç ; ö ; zü ; m noktasında yıllarca sö ; ylediklerimiz var , kısaca ö ; zetlersek ; bizce Kü ; rt sorunu bir azınlık sorunu değildir , uluslararası bir sorundur . Bazıları Kü ; rt sorununu bir azınlık sorunu olarak bile gö ; rmü ; yorlar . Ortada 40 milyonluk bir halk var , bunların bir kısmı Tü ; rkiye ' de , 20 milyon kadar insan diyoruz . Hadi bu 15 milyon insan olsun , hadi 10 milyon olsun ; yine az değildir . Bu insanların bir kısmı da İran ' dadır , bir 8-10 milyon kadar deniyor . 4-5 milyon da Irak ' ta deniyor , orada şimdi federal bir yapı iç ; erisinde , anayasal bir statü ; ye kavuşmuş durumdalar , Irak ' takiler . Ve oraya Kü ; rdistan bö ; lgesi deniyor . Ki Irak Kü ; rtleri daha Saddam dö ; neminde otonom elde etmişlerdi . Bir de Suriye ' de Kü ; rtler vardır , ö ; zellikle Suriye ' nin kuzeyi Kü ; rt bö ; lgesidir . Yani 4 devletin sınırları iç ; erisinde Kü ; rtler yaşıyor , parç ; alanmış bir halk doğrusu . Bir de Kü ; rtlerin milattan ç ; ok ö ; nceye dayanan bir geç ; mişleri var bu coğrafyada ve binlerce yıldır da bu topraklarda yaşamaktalar .
- Mazisi ç ; ok eskilere dayanan bu halkın sorunlarının ç ; ö ; zü ; mü ; noktasında?
Şimdi bu sorun nasıl ç ; ö ; zü ; lü ; r , tabii ki bu halkların haklarına saygı gö ; sterilerek ç ; ö ; zü ; lü ; r . Mesela bakın Kıbrıs ' ta 150 bin Tü ; rk var ve orada bir sorun var . Şuan orada federal bir yapı oluştu ; Tü ; rk bö ; lgesi ve Grek bö ; lgesi olarak . Tü ; rk tarafı bunu bile az gö ; rü ; yor . Konfederasyon istiyor , yani ç ; ok gevşek bir bağ . Kıbrıs ' ta 150 bin Tü ; rk iç ; in istediğimiz şeyi biz niye bunu bu bö ; lgedeki insanlarımız iç ; in de istemeyelim? Yani biz eğit bir ç ; ö ; zü ; m istiyoruz , o da federasyondur . Dü ; nyada Belç ; ika gibi farklı ö ; rnekleri de var . Ve Kü ; rtç ; e eğitim dili olarak da kabul edilebilir . Kopenhag Kriterleri ' nde de alternatif ç ; ö ; zü ; mler var . Fakat bü ; tü ; n bunların bugü ; nden , yarından hemen olmayacağını biliyoruz , gerç ; ekç ; iyiz . Şuan biz , Tü ; rkiye ' de ç ; atışma ortamının bitmesini , bu yolda adımlar atılmasını bile ç ; ok ö ; nemli buluyoruz , bu konuda hü ; kü ; mete destek veriyoruz . Ö ; nce silahlar susmalı , ç ; atışma ortamı sona ermeli , PKK ' nın silahlı adamları da dü ; ze inmelidir ve siyasetin yolu da aç ; ılmalı . Yoksa hemen bir federasyon olayına ne Tü ; rk , ne de Kü ; rt tarafı daha hazır değil . Ö ; nce bu mesele barışç ; ı bir ortamda tartışılmalı . 12 Eylü ; l ö ; ncesinde bu mü ; mkü ; ndü ; , silahlar konuşmazken , bu mesele rahatç ; a konuşuluyordu , gelişiyordu .
- Bü ; tü ; n bu Kü ; rt sorunu tartışmalarında PKK ' nın olaya dahli nasıl oldu sizce?
Şimdi birileri diyor ki : ' PKK , Kü ; rt sorununu gü ; ndeme getirdi . ' Bu doğru değil . PKK , Kü ; rt sorununu terö ; rize etti . Kü ; rt sorununu gü ; ndeme getirmedi , zaten gü ; ndemdeydi , zaten barışç ; ı bir şekilde gelişiyordu . Aksine , bu Kü ; rt sorununun barışç ; ı yollarla gelişmesini ö ; nlemek iç ; in bir takım gü ; ç ; ler PKK aracılığıyla ortamı terö ; rize ettiler . Ve 12 Eylü ; l cuntası geldi , bü ; tü ; n demokratik gü ; ç ; lerini ezdi . Bizleri de gö ; ç ; men durumuna dü ; şü ; rdü ; , insanları hapislerde ezdi , darmadağın etti toplumu .
- Şu an iç ; in acil ve somut olarak nelere ihtiyaç ; var?
Şuan iç ; in ise ü ; lkenin demokratik ve huzurlu bir ortama ihtiyacı var , hü ; kü ; metin atması gereken adımlar da bu yö ; nde olmalı . Bir de ; şiddete başvurmayan bü ; tü ; n siyasi ö ; rgü ; tler serbestç ; e ö ; rgü ; tlenebilmeli , Kü ; rt partiler de . Bü ; tü ; n demokratik ö ; rgü ; tlerde bu bö ; yledir , Tü ; rkiye ' de de bu bö ; yle olmalıdır . Kü ; rtler de siyasi partiler kurup siyasi gö ; rü ; şlerini ifade edebilmeliler ; federasyon istiyorlarsa federasyon , otonomi istiyorlarsa otonomi diyebilmeliler , hatta başka bir şey istiyorlarsa onu da sö ; yleyebilmeliler . Bunun yanı sıra genel bir affa ihtiyaç ; var , dağdakilerin inmesi iç ; in . Bazı ç ; evreler diyorlar ki : ' Gelsinler teslim olsunlar , başkaca da bir şey olmaz . ' Yahut da diyorlar ki : ' Devletin ordusu var , silahlarını bırakacak değil ya! ' Kimse de ordu silahlarını bıraksın demiyor . Kimsenin de ö ; yle bir isteği olamaz , saç ; ma! Ama ordu operasyon yapmayabilir , bu sorunu ç ; ö ; zmek istiyorsa . Tabii ki PKK silah kullanmıyorsa . Ve yine sö ; ylü ; yorum , genel af gerekiyor . Ahmet Tü ; rk gü ; zel sö ; yledi : ' Bu adamlar 30 yıl dağda kaldı , gelip bir de 30 yılda hapiste mi yatsınlar? ' diye . Bu gerç ; ekç ; i olmaz . Kararlı adımlar atmak lazım , eğer bir sorunu ç ; ö ; zmek istiyorsak veyahut ç ; ö ; zü ; m yolunda ciddi adımlar atmak istiyorsak . Kü ; rtlerin kü ; ltü ; rel hakları konusunda da hü ; kü ; met daha somut adımlar atmalı . Eğitim ve kü ; ltü ; r haklarının bir kısmı da yerel yö ; netimlere aktarılabilir . Şuan iç ; in ayrıntılara girmek istemiyorum ama asıl ö ; nemli olanı ; ç ; ö ; zü ; m iç ; in iyi niyetle ç ; aba gö ; stermek .
