C Vitamininin Asiri Yetersizligi Skorbüte Yol Açiyor

C vitamini diyetle alinmasi gereken bir vitamin

“Askorbik asit” olarak da bilinen C vitamininin, vücutta depo edilmeyen, suda çözünen ve isyiya dayaniksiz bir vitamin oldugunu belirten Istanbul Atlas Üniversitesi Tip Fakültesi Temel Tip Bilimleri Bölümü Tibbi Biyokimya Anabilim Dali’ndan Prof. Dr. Gülcan Güntas, “Insan vücudunda sentezlenemedigi için muhakkak diyetle alinmasi gereken bir vitamindir. C vitamini, vücudumuzdaki kan damarlari, kikirdak ve kaslar ile kemiklerde bulunan, doku bakimi ve onariminda rol alan kolajen proteininin sentezi için gereklidir. Dolayisiyla C vitamini yaralari iyilestirmeye, disleri, cildi ve kikirdagi onarmaya ve korumaya yardimci olur” dedi.



Bagisiklik sisteminde önemli bir rolü bulunuyor

Barsaklardan demir emilimini arttiran vitamin C’nin, bagisiklik sistemindeki rolü ile de vücut direncinin artmasina katkida bulundugunu kaydeden Prof. Dr. Gülcan Güntas, “Güçlü antioksidan özelligi nedeniyle vücudumuzun temel yapitaslari olan DNA, proteinler ve lipidler gibi hücresel moleküllerin oksidatif hasardan korunmasinda çok önemli bir katkisi oldugu düsünülmektedir. Her ne kadar oksidatif hasarin kalp damar hastaliklari ve kanser gibi çesitli kronik hastaliklarin hem baslangici hem de ilerlemesiyle iliskili olduguna inanilsa da C vitamininin klinik uygulamasinin uygunlugu konusunda nihai bir sonuca varilmamistir” diye konustu.



Biber ve brokoli C vitamininden zengin

Diger birçok vitaminin aksine çesitli gidalardaki C vitamini içeriginin genel olarak nispeten yüksek oldugunu belirten Prof. Dr. Gülcan Güntas, “Narenciye, kivi ve mango gibi meyveler ile biber ve brokoli gibi sebzeler C vitamini açisindan oldukça zengindirler. Dolayisiyla genel olarak belirgin C vitamini eksikligi nadir görülse de yetersiz beslenme, kötü beslenme aliskanliklari, kronik hastaliklar, bagirsak bozukluklari veya kimyasal bagimliliklari olan kisilerde yüksek siklikta görülebilir” uyarisinda bulundu.

Asiri yetersizligi skorbüt hastaligina yol açabilir

C vitamininin asiri derecede yetersizligine bagli olarak skorbüt hastaligi gelistigini kaydeden Prof. Dr. Gülcan Güntas, “Bu hastalik yaralarin geç kapanmasi, dis kaybi, dis eti kanamasi, cilt problemleri, anemi ve eklemlerde sislik gibi bulgularla seyreder. Skorbüt hastaligi belirtileri tipik olarak acil damar yoluyla tedaviyi gerektiren derin bir C vitamini eksikligini yansitir. Siddetli ve uzun süreli C vitamini eksikliginin diger daha az spesifik semptomlari arasinda ise halsizlik ve yorgunluk veya uyusukluk ve moral bozuklugu yer alir. Vitamin C eksikligi bagisiklik sisteminde zayiflamaya yol açabilecegi için enfeksiyonlara yatkinligi da arttirabilir” dedi.



Kötü beslenmeye dikkat

C vitamini eksikliginin temel olarak kötü beslenmeden kaynaklandigini belirten Prof. Dr. Gülcan Güntas, “Eger diyette yeterince vitamin C yoksa veya çesitli kronik hastaliklara bagli olarak vücut C vitaminini dogru sekilde emmiyorsa ya da hamilelik ve sigara içenlerde oldugu gibi artan ihtiyaç nedeniyle vitamin eksikligi yasanmamasi için disardan C vitamini takviyesi almak gerekir” uyarisinda bulundu.

Günlük 200 miligram C vitamini alinmali

Günlük C vitamini ihtiyacinin meyve ve sebzelerden karsilanabilecegini belirten Prof. Dr. Gülcan Güntas, “Kadinlar ve erkekler için önerilen miktari sirasiyla 75 ve 90 mg/gün, hamile ve emziren kadinlar (19 yas ve üzeri) için tavsiye edilen miktar ise sirasiyla 85 ve 120 mg/gün olarak belirlenmistir. Ancak yapilan çalismalar isiginda, bu vitaminin potansiyel saglik yararlarini en üst düzeye çikarmak için yetiskin nüfusun çogunlugu için optimum C vitamini aliminin günde 200 mg oldugu sonucuna varilmistir. Eger tavsiye edilen bes porsiyon meyve ve sebze tüketiliyorsa, takviyeye ihtiyaç duymadan günlük 200 mg C vitamini alimi saglanabilir” dedi.



Böbrek tasi olusumuna yatkin olanlar takviyeden kaçinmali

C vitamininin genellikle toksik olmadigini ve yüksek dozlarda bile iyi tolere edildigini ifade eden Prof. Dr. Gülcan Güntas, böbrek tasi olusumuna yatkin olanlarin C vitamini takviyesinde kaçinmalarini tavsiye ederek sözlerini söyle tamamladi:

“Mevcut tolere edilebilir üst alim seviyesi 2000 yilinda 2 g/gün olarak belirlenmesine ragmen, yakin zamanda Avrupa Gida ve Güvenlik Idaresi toksisite kaniti olmamasi nedeniyle C vitamini için üst alim seviyesini tamamen kaldirmistir. Bazi bireylerde daha yüksek dozlarda geçici mide barsak rahatsizliklarin ortaya çiktigi bilinmektedir. Günde birkaç gramlik bir alimin böbrek tasi riskini artirdigindan süphelenilmistir ancak bu süphe dogrulanmamistir. Bununla birlikte böbrek tasi olusumuna yatkin olanlarin C vitamini takviyelerinden kaçinmalari önerilmektedir.