Çağlayan Şehitlerine Yüzyıl Sonra Vefa

Çağlayan Şehitliği açılışına Erzurum Valisi Seyfettin Azizoğlu, AK Parti Erzurum Milletvekili Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı, 9. Kolordu Komutanı Korgeneral Uğur Tarçın, Uzundere İlçe Belediye Başkanı M.Halis Özsoy, Uzundere Kaymakamı Mehmet Emin Taşçı, İl Emniyet Müdürü Mehmet Aslan, İl Jandarma Komutanı Kıdemli Albay Bekir Uzun, STK temsilcileri, şehit yakınları ve Çağlayan mahallesi sakinleri katıldı.

Erzurum Valisi Seyfettin Azizoğlu yaptığı açıklamada, “Hakikaten yüz yıla yakın bir şehitlik, aynı zamanda hikayesi bir hayli yürek burkan, acı veren, duygulandıran bir hikayesi var. Bulunduğumuz yer Çağlayan Mahallesi. Bu bölge 1915 tarihinde Osmanlı-Rus sınırı bölümünde, burada bizim askeri karakollarımız var, karşı tarafta ise Rus hudut karakolları var. Askerimiz her akşam, bulunduğumuz yerde akan dereye gelerek buradan sularını doldurarak karakollarına götürüyorlardı. Bölgede yaşayan Ermenilerin Rus askerlerine bu durumu bildirmeleri neticesinde, yine bir akşamüzeri bir manga askerimiz bu dereye su almaya gelirken karşı tarafta mevzilenmiş olan, saklanmış olan Ermeni çetelerinden oluşan bir grup, Ruslardan oluşan bir grup veya tim tarafından askerlerimiz pusuya düşürülüyor ve askerlerimizin hepsi bulunduğumuz yerde şehit ediliyorlar. Bu şehitlerimize burada bulunan köylülerimiz, şehitlerimize mütevazi mezarlarını yapıyorlar, ama o günler yani 1915’ten günümüz 2017’ye kadar bu böyle kalıyor, daha sonra arkadaşlarımız, bu yöreleri bilenler bizlere söylediler, bizlerde buralara geldik baktık. Bu şehitliğimizi tekrar ortaya çıkarmanın bizim açımızdan da tarihi bir görev olduğuna kanaat getirdik. Projelerini yaptırdık. 3-4 ay önce yapım işine başladık. Bu gün de bu hale geldi” dedi.

Konuşmalardan sonra Vali Azizoğlu ve diğer davetliler birlikte şehitlik anıtının açılış kurdelesini kestiler.

Törene katılan Uzundere Çağlayan Mahallesi sakinlerinden 72 yaşındaki Mehmet Dilekçi, “1915-1916 yıllarında Otha boğazında askerlerimiz kışlasına su almaya inerken 10 askerimiz şehit düşmüş. Bu askerlerden ses çıkmayıp kışlaya dönmeyince, kışlada bulunan askerler, bizim askerler acep neden gelmediler diye merak eden komutanları bir rivayette 10 bir rivayette göre de 30 olabilir askerler ile aşağıya inince bakmışlar ki askerler şehit olmuşlar, gelen bizim askerlerimizi de şehit ediyorlar” dedi.

72 yaşındaki Dursun Aslan ise açılan şehitliği gezerken çok duygulandığını belirtti.

Aslan, “Şehitliği gezerken çok duygulandım. Şimdi içerim ağlıyor. Bende bir şehit babasıyım. Onların sebebiyle bizler yaşıyoruz. Ama şehitlik mertebesi çok büyük ama gelin birde o şehitliği benim içime sorun, tarlaya gidiyorum, kendime diyorum ki bu ağacı bu dikti, bir yerlere gidiyorum diyorum ki bu geldi, buralardan geçti, arkadaşlarını görüyorum diyorum ki benimki de bunların arkadaşıydı, askeri görüyorum diyorum ki benim oğlumu görüyorum, ne bileyim eh işte, Allah makamlarını cennet etsin” diye konuştu.

Çağlayan Şehitliği’ne sembolik olarak su matarası konulurken, şehitlik kitabesinde şu ifadeler yer aldı:

“Birinci Dünya Savaşında büyük bir trajediyle sonuçlanan Sarıkamış Harekatı sonrası Rus kara harekatı sırasında Doğu Cephesinin kuzey kanadında bulunan, Tortum Gölü ve Çağlayan Tepe civarında 17 Nisan 1915 - 10 Ocak 1916 tarihleri arasında, Osmanlı Üçüncü Ordusuna bağlı 10’nuncu Kolordu, 90’ncı Alay, 3’ncü Taburu, 29’ncu Tümen 1’nci Taburu Gülii Bağdat Dağında, 87’nci Alayın 1. ve 2’nci Taburları Otha (Kirazlı Gediğinde ) 86. Alay ve Hudut taburları ise İşhan, Başkan, Kalebğoazı hattında Rus Ordusunun ‘’Akdağ ve Civarında ‘’ bulunan 2’nci Türkistan Kolordusuna bağlı 4’ncü Türkistan Avcı Tümeni, 3’ncü Koban Pılastun Tugayı, 16’ncı Türkistan Alayının 1’nci Taburu, 17’nci Türkistan Alayı birlikleri ile karşı karşıya gelmişler. Rus ordusu kuzey kanadının en önemli geçiş noktalarından biri olan Hatha (Cevizli Boğazı) Otha (Kirazlı) Gediği, Ziyaret Tepe-Abernes su yatağı gediğini açmak Tortum’u ele geçirip Sivri Kale Boğazı hattından gelen birliklerin önünü açmak ve Erzurum’un kuzeyinden kuşatılmasını sağlayarak Doğu kanadığı ordusu ile birleşip nihai işgali gerçekleştirmek üzere saldırıya geçmişlerdir. Bu çarpışmalar askeri kayıtlara “1. ve 2. Tortum muharebeleri olarak geçmiştir.”