Türkiye’nin farkli bölgelerinde göl, akarsu ve baraj yataklarindaki çökelmelerde incelemeler yaptiklarini belirten Prof. Dr. Ahmet Evren Erginal, kenti ortadan ikiye bölen Sariçay’da agir metaller bulduklarini ifade etti.
Yüksek lisans ögrencisi Taylan Akarsu’nun tez arastirmalari kapsaminda 26 noktadan sediment örnekleri aldiklarini ifade eden Erginal, “Burada amacimiz aslinda dogal yollarla, dogrudan kayalarin sularin etkilesiminden ayrismasiyla tasinan metallerden, insan etkisiyle tasinan metalleri ayirmak. Çünkü antropojenik etkilerle, bilhassa tarim arazilerinde asiri gübre kullanimindan dolayi veya ürüne zarar veren organizmalarin kovulmasi için kullanilan pestisitlerden kullanilan, ayni zamanda Sariçay havzasindaki bir takim madenlerden de gelen bir metal zenginlesmesi söz konusu. Atmosferik olarak da bölgede birden hazla termik santraller var. Buralardan da metaller gelmis olabilir” dedi.
“Örneklerde metal zenginlesmesini belirledik”
Sariçay sedimentlerinden aldiklari örneklerde çok fazla metal zenginlesmesi belirlediklerini ifade eden Prof. Dr. Erginal, “Bir yandan Sariçay Çanakkale’yi ikiye bölen bir akarsu. Atikhisar Baraji’ndan geçtigi kisimdan, denize döküldügü kesime kadar, özellikle kiyiya yakin kesimde suyunun rengindeki koyulasma herkesin dikkatini çekiyor. Bir yandan da yaz aylarinda o çürük yumurta kokusunu çok rahatlikla alabiliyorsunuz. Biz zaten örnekleri alirken bunu hissetmistik. Biz örneklerde metal zenginlesmesini belirledik” diye konustu.
“En önemli ekolojik risk nikel ve kursun metalleri çikti”
Yapilan çalismalar dogrultusunda en önemli risk olarak nikel ve kursun elementlerinin çiktigini ifade eden Erginal, “Dogal metaller de var; demir, alüminyum, bizmut, kobalt, nikel ve kursun gibi metaller var. Bunlarin içerisinde tabii ki arsenik ve civa önemlidir fakat, Sariçay yataginin çökeltilerinde bunlar çok yüksek çikmadi. Ancak, kadmiyum bakimindan önemli bir zenginlesme belirledigimizi belirtmeliyim. En önemli ekolojik risk olarak nikel ve kursun elementleri de çikti” dedi.
“Kanserojen etkilerinin oldugunu biliyoruz”
Metallerin insan sagligina zararli yönlerine de deginen Erginal, “Literatürde ögrendigimiz kadariyla metaller canlilarin yasaminda önemli sorunlara neden olabiliyorlar. Canli vücudunda mutasyona bile yol açabilirler. Sinir, sindirim sistemi, deri hastaliklari olusturmalari ve hepsinden önemlisi kanserojen etkileri oldugunu biliyoruz. Ama ben buradan tekrar edeyim bizim amacimiz, Sariçay’in bir arsiv niteliginde. Içerisindeki çökeltilerde ne kadar zenginlesmis, ekolojik risk seviyesinin ne ölçüde oldugunu belirledik. Bundan sonra konuyu uzmanlarin canli örnekler üzerinden çalisarak arastirmasi lazim” seklinde konustu.
Çanakkale Sariçay'dan Alinan Örneklerde Agir Metaller Saptandi
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Egitim Fakültesi Cografya Egitimi Anabilim Dali Ögretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Evren Erginal, kenti ortadan ikiye bölen Sariçay’in çökeltilerinde agir metaller saptadiklarini belirtti.
