26 Haziran 2024’te baslayan 2. sürgün çay sezonu devam ederken geçtigimiz cumartesi gününden baslayarak 3 günlük tatili firsat bilen çay müstahsilleri de biran evvel çaylarini toplayip sürgünü bitirmek istedi. Tüm müstahsillerin ayni anda çay bahçelerine girmesi ise çay alim noktalari önünde izdihama yol açti. Çay Isletmeleri Genel Müdürlügü (ÇAKYUR) izdihamin ilk gününde kontenjani dekara 50 kilograma düsürdü ancak bir çözüm olmayinca ertesi gün 30 kilograma düsürmek zorunda kaldi. Bunun da çözüm olmamasi üzerine ÇAYKUR, kotayi 25 kilograma düsürdü. Bu durum üreticiler arasinda magduriyete neden olurken, özel sektör krizi firsata çevirerek yas çayin alim fiyatini 17 liradan kilogram basina 12 TL’lere kadar düsürdü.
Makasla günde 250 kg çay kesen üretici elektrikli çay kesme motorlari ile günde 600 kg çay topluyor
Izdihamin en büyük sebebi olarak ise son yillarda kullanilmaya baslanan ve bu yil daha yaygin hale gelen elektrikli çay motorlari neden olarak gösterildi. Makasla günde ortalama 250 kilogram çay toplayan bir üretici elektrikli motorla günde ortalama 600 kilogram çay toplamaya basladi.
Bu durum ise çay üreticilerinin alim yerleri ve fabrikalarda uzun kuyruklar olusturmasina, fabrikalarin ise isleme kapasitelerinin üzerine çikmasina neden oldu. Bütün olan bitenin üzerine yeni bir metot uygulayan ÇAYKUR bugün de 1 gün süre ile üreticilerden çay almayarak çay alimina ara verdi.
"Özellikle elektrikli çay kesme motoru ile çay toplayan üreticilerimizin izdihama yol açtigini görüyoruz"
Üreticilerin çayini toplayip satmaktansa bahçede bekletmesi gerektiginin altini çizen Çay Üreticileri Dayanisma Dernegi (ÇAYÜDAD) Baskani Mustafa Mavi, “2. sürgünün son dönemlerinde hava sicaklari asiri derecede artinca çay bütün kesimlerde geldi. Vatandasta bir an evvel çayi toplayip satmak istedi. Toplarken de artik her evde neredeyse 2 tane bulunan sarjli çay motorlarini aldilar. Insanlar günde 1-2 ton çay toplayip hem özel sektöre hem de ÇAYKUR’a satmaya çalisti. Bütün Karadeniz’de ayni anda olunca yaklasik 20 bin ton kapasitesi olan ÇAYKUR ve özel sektörde bir anda izdiham yasanmasina ve tikanmasina sebep oldu. Bugün ÇAYKUR’un yaptigi açiklamada ÇAYKUR’a ait bütün alim yerlerinde çay alimi yapilmayacagini, elindeki çayi isleyecegini duyurdu. Çayin toplayip biriktirmektense bahçede beklemesini öneriyoruz. Çünkü topladigi zaman daha çok fire veriyor. Özel sektöre çok düsük fiyatlara çay satacagina bekletsin. Nasil olsa ÇAYKUR’a kotasi var. Özellikle motorla çay toplayan üreticilerimizin izdihama yol açtigini görüyoruz. Bunun için üreticilerimizin biraz daha dikkatli ve özel sektöre mahkum olmayacak sekilde çay toplamalarini öneriyoruz” ifadelerini kullandi.
"Çayin toplayip biriktirmektense bahçede beklemesini öneriyoruz"
Elektrikli motorlarin ÇAYKUR ve özel sektörde izdihama neden oldugunu kaydeden Mavi, “Yevmiyelerin çok artmasi üreticiyi farkli arayislara soktu. 14-15 bin lira civarindaki çay motorlarina 4-5 günlük yevmiye fiyatina aldi ve kendi çayini toplamaya basladi.
Vatandaslara bu motorda hizla dagildi. Üreticinin yaklasik yüzde 50’si çay motoru kullaniyor. Bu da hem ÇAYKUR’u hem de özel sektörü izdihama sokuyor. Hem ÇAYKUR hem de özel sektör vatandasin çay toplama hizina yetisemedi. Hazirliksiz yakalandilar. Burada üreticinin de her seyi yapabilecegini gördük. Istedigi zaman istedigi seyi yapabiliyor. Bizde su anda diyoruz ki toplayip çok düsük fiyattan satmaktansa tarlada bekletip zamana yaymalarini istiyoruz” seklinde konustu.
ÇAYKUR Elektrikli Çay Kesme Motorlarinin Hizina Yetisemiyor
ÇAYKUR elektrikli çay motorlarinin kullaniminin artmasiyla üreticilerin hizina yetisemeyince 1 gün çay alimina ara vermek zorunda kaldi.
