Cenevre'deki Suriye Anayasa Komitesi Görüşmeleri Rejimin Tavrı Nedeniyle Başarısızlıkla Sonuçlandı

Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nde pazartesi başlayan Suriye Anayasa Komitesi görüşmelerinin ikinci turu, Beşşar Esed rejimini temsil eden heyetin uzlaşmaz tavrı nedeniyle 45 kişilik yazım kurulu bir araya gelemeden sona erdi.

Komite'nin muhalif, rejim ve sivil toplum kuruluşlarından oluşan 15'er kişilik anayasa yazım kurulu üyeleri, ikinci turun son gününde toplantı için sabah saatlerinde tam kadro BM Cenevre Ofisi'ne geldi.

Rejimin Anayasa Komitesi görüşmeleriyle alakası olmayan konuları gündeme getirme girişimi bugün de devam etti. 45 kişilik yazım kurulu toplanamadan ikinci tur sona erdi.

BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, heyetlerle yaptığı ikili görüşmelerin ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, "Anayasa Komitesi'nin ikinci oturumunu az önce bitirdik. 45 kişilik küçük kurulu toplamak mümkün olmadı, çünkü gündem maddelerine ilişkin bir anlaşma sağlanamadı." dedi.

Pedersen, Komite'nin muhalif ve rejim eş başkanlarının hafta boyunca kendi farklı pozisyonlarına ilişkin açıklamalar yaptığını anımsatarak, "Ancak bildiğiniz gibi prosedürün ana kurallarında iki eş başkanın bir gündemde hemfikir olarak toplantılara devam edeceği yazıyor ama bu mümkün olmadı." ifadesini kullandı.

Her iki eş başkanla hafta boyu pek çok kez bir araya geldiğini anlatan Pedersen, "Güzel ve ciddi müzakerelerde bulundular. Bir uzlamaya varmaya çalıştık. Ama dediğim gibi, henüz o noktada değiliz. Bu yüzden de her iki eş başkana, evlerine döndüklerinde, bu konuda çalışmaya devam etmelerini ve kendilerine en kısa zamanda dönüş yapacağımı söyledim." dedi.

Pedersen, bir sonraki turun ne zaman yapılacağına ancak taraflarla yapacağı görüşmelerin ardından karar verebileceklerini söyledi.

- Rejime propaganda yaptırdılar

Öte yandan, Pedersen'in yaptığı açıklamanın ardından sadece rejim heyetiyle birlikte Cenevre'ye gelen kişilere soru hakkı verildi.

Rejimin Türkiye aleyhinde propagandasına dönen soru-cevap kısmında, Cenevre merkezli uluslararası gazetecilere söz hakkı verilmemesi tepkilere neden oldu.

- Muhaliflerin olumlu tavrı sürüyor

Pedersen'in ardından gazetecilere konuşan muhaliflerin Eş Başkanı Hadi el Bahra ise "Ortak oturum yapmak mümkün olmasa da, ben bu turu olumlu bir çerçeveye koydum. Çünkü, istişareler Özel Temsilci aracığılığıyla yapıldı ve olumlu geçti." dedi.

Bahra, Komite'nin 45 kişilik yazım ekibinin toplanabilmesi için Anayasa Komitesi'nin temel esasları çerçevesinde 5 teklif sunduklarını ama bunların tamamının rejim heyeti tarafından reddedildiğinin altını çizdi.

- Rejimden bir sonraki tur açıklaması

Rejim heyetinin eş başkanı Ahmed Kuzbari ise yaptığı açıklamada, bir sonraki turda ortak bir gündem maddesinde uzlaşmaya hazır olduklarını iddia etti.

Kuzbari iki gün önce yaptığı açıklamada Komite gündemine ilişkin sundukları teklifin, "terörizmle mücadele, yaptırımların kaldırılması ve Barış Pınarı Harekatı'ndan dolayı Türkiye'nin kınanmasını" içerdiğini belirtmişti.

Muhalifler ise rejimin teklifini, Anayasa Komitesi'nin temel çerçevesiyle ilgisi olmadığı gerekçesiyle geri çevirmişti.

- İlk tur toplantıları yoğun geçmişti

BM Suriye Özel Temsilcisi Pedersen, ilk tur toplantılarının ardından düzenlediği basın toplantısında, iyi bir başlangıç yaptıklarını ve görüşmelerin genel beklentiden daha iyi geçtiğini bildirmişti.

Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının ilk turu, iki kademeli düzenlenmişti. 150 üyenin katılımıyla 30 Ekim'de başlayan ve 1 Kasım'da sona eren açılış toplantılarının ardından 45 kişilik yazım kurulu, 3-8 Kasım'da BM Cenevre Ofisinde yoğun müzakereler gerçekleştirmişti.

- Komitenin yapısı

Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor. Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti, sivil toplum temsilcileri olmak üzere 3 gruptan oluşuyor. Küçük yapı ise 3 listeden seçilen 15'er kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.

45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması, karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin "evet" oyu gerekiyor.

Komitenin yapısıyla ilgili en dikkati çeken husus ise iki eş başkana sahip olması. Muhaliflerin eş başkanlığını eski Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.