'Çerkes Katliamı'nın İhmal Edilmesi Mahcubiyet Kaynağı'

İtalya’nın en köklü üniversitelerinden Roma La Sapienza Üniversitesi’nin ünlü öğretim üyesi, tarihçi ve Türkolog Doç. Dr. Fabio L. Grassi’nin yeni kitabı "A New Homeland" (“Yeni Bir Vatan”), İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları tarafından İngilizceye kazandırılarak satışa sunuldu. 21 Mayıs 1864 Büyük Çerkes Sürgünü’nü ve bu olay neticesinde gelişen Çerkes Katliamı’nı konu alan kitap, 19’uncu yüzyılın en trajik olaylarından birinin yakın geçmişe, geç Osmanlı tarihine ve modern Türkiye’nin kuruluşuna etkilerini, belgelere dayanarak inceliyor.

“19’uncu yüzyılın en trajik olaylarından biri”

Konuyla ilgili görüşlerini paylaşan Doç. Dr. Fabio L. Grassi, “Çerkes katliam ve zorunlu göçü, 19’uncu yüzyılın en trajik ve Çarlık Rusyası’nın imza attığı en acımasız olaylardan biridir. Bu olayın modern tarih biliminde ihmal edilen bir konu olması, tarihsel bilincimizde büyük bir boşluk oluşturmuştu. Sadece 1862-64 dönemini ele alarak, en azından 400 bin Çerkes yaşamını yitirdi. Kitabın bu İngilizce versiyonu sayesinde, daha geniş kitleler konu hakkında bilgi sahibi olabilecek” diye konuştu.

Doç. Dr. Grassi ayrıca, 21 Mayıs tarihinde Adana’da bir Çerkes derneğinin anma etkinliğinde konuyla ilgili bir konferans vereceğini ifade etti.

“Saklı gerçekleri gün yüzüne çıkaracak”

Çerkes Sürgünü’nün yakın tarihin en önemli olaylarından biri olduğunu ifade eden İstanbul Aydın Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkan Dr. Mustafa Aydın ise, “Çerkes Sürgünü ve katliamı, sadece Kafkasya ve yakın çevrenin değil, tüm dünyanın tarihine etki eden bir olaydır. Sayın Fabio Grassi’nin olayı tüm yönleriyle ele aldığı bu kitap, konu hakkında hem hafızaların tazelenmesine, hem de Çerkes Sürgünü hakkında bilinmeyen bazı gerçeklerin de gün yüzüne çıkmasını sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.

Katliamı yeni belgelerle irdeliyor

Kitapta Çarlık Rusyası’nın kuzeybatı Kafkasya üzerindeki kolonizasyon politikası, Çerkeslere uygulanan zorunlu göç ve bu sırada gerçekleşen büyük katliam, İstanbul’da basılan bir Fransızca dergiyle İtalyan arşivlerinden gün yüzüne çıkarılan yeni birinci el tanıklıklar ve belgeler eşliğinde ayrıntılarıyla inceleniyor. Ayrıca Osmanlı Devleti’nin olay karşısındaki tutumu ile sürgün ve katliamın geç Osmanlı ve modern Türkiye tarihine etkileri irdeleniyor. Kuzeybatı Kafkasya bölgesinde yaşayan Çerkesler, Rusya’yla 100 yıl aşan çarpışmalar neticesinde, özellikle de “Kafkas Kartalı” Şeyh Şamil’in esir düşmesinden sonra mağlup olmuş ve Ruslar tarafından 21 Mayıs 1864’ten sonra Osmanlı Devleti topraklarına acı, çok defa dayanılmaz koşullar altında sürülmüştü. Çerkesler, 21 Mayıs gününü her yıl “Büyük Çerkes Soykırımı Günü” adı altında anıyorlar.